Magazynowanie odpadów

Według Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach, magazynowanie odpadów to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie ich przed transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.

ODPADY STAŁE

Sposób magazynowania odpadów stalych zależy od właściwości odpadów, takich jak np.:

• składu (zawartości składników toksycznych, lotnych oraz wilgoci),
• właściwości wybuchowych,palnych, promieniotwórczych itp.,
• składu ziarnowego,
• właściwości przepływowych,
• właściwości aerodynamicznych.

Na otwartej przestrzeni przechowywane są odpady, które nie są wrażliwe na działanie czynników atmosferycznych lub są odpowiednio zabezpieczone przed ich niekorzystnym oddziaływaniem. Ponadto, odpady te nie mogą zawierać substancji niebezpiecznych.

W ten sposób magazynuje się odpady wielkogabarytowe:

• gruz budowlany,
• piasek,
• kamienie,
• żużle,
• złom samochodowy,
• tworzywa sztuczne,
• szkło,
• zużyte opony.

Zbiorniki (metalowe lub betonowe) stosuje się do przechowywania odpadów sypkich, które mogą zawierać substancje niebezpieczne. Do zbiorników tych odpady ładowane są od góry, przy pomocy przenośników mechanicznych lub pneumatycznych. Rozładowuje się je: od dołu (poprzez wysypywanie), od góry lub z boku (poprzez wybieranie mechaniczne, aerację lub odsysanie pneumatyczne).

Pojemniki służą do tymczasowego przechowywania różnych ilości odpadów stałych. Mogą być to pojemniki otwarte lub zamknięte, często wyposażone w uchwyty umożliwiające ich przemieszczanie (np. pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów i surowców wtórnych).

W zbiornikach lub pojemnikach stalowych, betonowych lub z tworzyw sztucznych przechowywane są odpady promieniotwórcze. W niektórych przpadkach (odpady niskoaktywne) można je również magazynować w workach foliowych, jeżeli jej grubość przekracza 0,5 mm i nie wchodzi ona w reakcje z odpadem.

ODPADY CIEKŁE

Podobnie jak odpady stale, odpady ciekłe magazynowane są w różnego rodzaju zbiornikach i pojemnikach, w zależności od ich właściwości takich jak np.: prężność par, korozyjność, palność, wybuchowość.

Ważne jest również odpowiednie dobranie materiału, z którego zostanie wykonany zbiornik czy pojemnik, w zależności od rodzaju magazynowanego w nim odpadu. Najczęściej wykorzystywanymi materialami są:

• stal węglowa i stopowa,
• stopy metali,
• aluminium,
• miedź,
• beton,
• szklo,
• tworzywa cermiczne.

Zbiorniki otwarte wykorzystuje się do przechowywania odpadów obojętnych dla otoczenia. Mogą być one umieszczone wewnątrz lub na zewnątrz budynków, pod zadaszeniem lub nie (jeśli nie ma przeciwskazań do rozcieńczania odpadów opadami atmosferycznymi).

W zbiornikach zamkniętych przechowuje się odpady, które nie mogą mieć bezpośredniego kontaktu z otoczeniem ze względu na: łatwopalność, wybuchowość, wysoką prężność par itp. Najczęściej wykorzystywane są zbiorniki niskociśnieniowe, zwłaszcza cylindryczne pionowe. Ich pojemność może dochodzić do 200 000 m³.

Zbiorniki cylindryczne poziome stosowane są jako podziemne lub naziemne. Ich pojemność nie przekracza 100 m³.

Wykonanie zbiorników prostopadłościennych jest dosyć materiałochłonne, więc używa się ich jedynie, aby maksymalnie wykorzystać przestrzeń magazynową.

Zbiorniki wysokociśnieniowe budowane sa w kształcie kuli, plaskiej kropli lub cylindrów. Ich pojemność może dochodzić do 20 000m³. Charakteryzują się tym, że ciśnienie całkowite wewnątrz nich jest większe niż ciśnienie hydrostatyczne przechowywanej cieczy. Magazynuje się w nich ciecze lotne, ale mogą też służyć jako reaktory wysokociśnieniowe w procesach odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.

Pojemniki służą do okresowego przechowywania małych ilości odpadów. Mogą to być np.: beczki, puszki, butle.

Ciekłe odpady promieniotwórcze przechowuje się w zbiornikach stalowych lub betonowych uszczelnionych od wewnątrz powłoką chemoodporną lub w zbiornikach z tworzyw sztucznych laminowanych. Zbiornik taki powinien być dodatkowo umieszczony w wannie stalowej lub betonowej, pokrytej od wewnątrz powłoką chemoodporną.

ODPADY GAZOWE

Odpady gazowe magazynowane są rzadko. Ponieważ wytwarza się je w sposób ciągły w procesie, który jest źródłem ich powstania, są w sposób ciągły zagospodarowywane, unieszkodliwanie i odprowadzane do otoczenia. Tego typu odpady magazynuje się jedynie wówczas, gdy nie można ich odprowadzić bezpośrednio do otoczenia (w postaci, w której występują) i w miejscu ich powstania nie ma odpowiedniej instalacji do ich unieszkodliwania.

Zbiorniki niskociśnieniowe charakteryzują się tym, że gazy przechowywane w nich znajdują się pod stałym ciśnieniem, a przestrzeń magazynowa może się zmieniać.

Zbiorniki dzwonowe posiadają ruchome człony płaszcza (połączone są teleskopowo) oraz zamknięcie cieczowe (hydrauliczne). Dlatego też możliwe jest powiększanie lub pomniejszanie przestrzeni magazynowej podczas napełniania lub opróżniania zbiornika. Ponieważ dolne zamknięcie oraz uszczelnienie zbiorników stanowi woda, muszą być one ogrzewane zimą. Ich stosowanie ograniczone jest do przypadków, w których nie ma przeciwwskazań, aby pary cieczy uszczelniającej nasycały magazynowane gazy. Pojemność tych zbiorników dochodzi do 200 000 m³.

Zewnętrzną część zbiornikiów tłokowych (z ruchomym talerzem) stanowi cylindryczny płaszcz stalowy, wewnątrz którego przesuwa się tlok. Zamyka on przestrzeń magazynową znajdującą się pod nim. Aby przechowywany gaz nie przedostal się do strefy ponad tlokiem, konieczne jest zastosowanie uszczelnień pomiędzy talerzem, a ścianą zbiornika (uszczelnienie cieczowe lub suche). Tego typu zbiorniki umieszczane są na przestrzeni otwartej, a ich pojemność może dochodzić do 600 000 m³.

Zbiorniki membranowe stosowane są do przechowywania niewielkich ilości odpadów gazowych. Tego typu zbiorniki mają kształt kuli, ich górna część jest obciążona dodatkowymi ciężarami. Mogą być one łatwo przemieszczane i umieszczane w dowolnych miejscach.

Zbiorniki wysokociśnieniowe charakteryzują się tym, że gazy przechowywane są przy stałej objętości i zmiennym ciśnieniu. Zbiorniki i pojemniki cylindryczne (stacjonarne) stosowane są do magazynowania mniejszych ilości gazu, natomiast do magazynowania większych ilości – zbiorniki kuliste.

Zbiorniki wysokociśnieniowe wyposażone są w specjalne zawory, a do ich napełniania wykorzystuje się sprężarki.

Magazyny podziemne służą do przechowywania dużych ilości odpadów gazowych. Mogą być zorganizowane w wyrobiskach, odwiertach odizolowanych od wód podziemnych lub też w złożach porowatych. Lokalizacja takiego magazynu uzależniona jest od stabilności sejsmicznej terenu. Zalety takiego magazynu to przede wszystkim: niższe koszty inwestycyjne, mniejsza powierzchnia terenu zajmowana przez instalacje magazynowe, mniejsze zagrożenia ekologiczne.

Rurociągi mogą tworzyć uklady zamknięte (zbiorniki wysokociśnieniowe) lub półzamknięte (bufory). Tym samym rurociąg może pełnić rolę bufora odpadów przed skierowaniem ich do instalacji unieszkodliwiania lub odzysku oraz możliwe jest stosowanie jednostajnego odbioru gazów przy zmiennym nadciśnieniu.

SPRAWDŹ SWOJE WIADOMOŚCI

1. Co to jest magazynowanie odpadów?
2. Na jakie sposoby można magazynować odpady stałe?
3. Od czego zależy sposób magazynowania odpadów stałych?
4. Jakiego typu odpady można magazynować na otwartej przestrzeni?
5. Do czego służą zbiorniki, a do czego pojemniki (podczas przechowywania odpadów stałych)?
6. Na jakie sposoby magazynowanuje się odpady ciekłe?
7. Do magazynowania jakiego typu odpadów wykorzystuje się zbiorniki otwarte, zbiorniki zamknięte (nisko- i wysokociśnieniowe ), pojemniki?
8. Na jakie sposoby magazynuje się odpady gazowe?
9. Dlaczego odpadów gazowych zwykle się nie magaznuje?
10. Na jakie sposoby można magazynować odpady gazowe?
11. Czym charakteryzują się zbiorniki wysoko- i niskociśnieniowe, rurociągi i magazyny podziemne?

LITERATURA

"Podstawy gospodarki odpadami" R.Oleniacz
www.sejm.gov.pl