BZB nr 26 - My, zwierzęta
- Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt
USTAWA Z DNIA 21 SIERPNIA 1997 R.
O OCHRONIE ZWIERZĄT
ROZDZIAŁ 1
PRZEPISY OGÓLNE
ART. 1.
- Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia,
nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
- W sprawach nie uregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje
się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.
- Organy administracji publicznej
podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając w tym zakresie
z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.
ART. 2.
Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami:
- domowymi,
- gospodarskimi,
- wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych,
sportowych i specjalnych,
- używanymi do doświadczeń,
- utrzymywanymi w ogrodach zoologicznych,
- wolno żyjącymi (dzikimi),
- obcymi faunie rodzimej.
ART. 3.
W celu realizacji przepisów
ustawy właściwe organy administracji rządowej
i samorządu terytorialnego współdziałają z samorządem lekarsko-weterynaryjnym,
Państwową Inspekcją Weterynaryjną oraz z innymi instytucjami
i organizacjami społecznymi, których statutowym celem działania
jest ochrona zwierząt.
ART. 4.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
- doświadczeniu na zwierzęciu
- rozumie się przez to wykorzystanie zwierzęcia do celów naukowych lub
dydaktycznych, mogące u niego spowodować uszkodzenia ciała lub inne zaburzenia
zdrowotne, w tym ból, cierpienie, lęk, z wyjątkiem znakowania zwierząt,
- humanitarnym traktowaniu zwierząt
- rozumie się przez to traktowanie
uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę,
- konieczności bezzwłocznego uśmiercenia
- rozumie się przez to obiektywny stan rzeczy stwierdzony, w miarę możliwości,
przez lekarza weterynarii, polegający
na tym, że zwierzę może dalej żyć jedynie cierpiąc i znosząc ból, a moralnym
obowiązkiem człowieka staje się skrócenie cierpień zwierzęcia,
- menażerii objazdowej - rozumie
się przez to podmiot gospodarczy prowadzący działalność w zakresie organizowania
obwoźnych wystaw zwierząt,
- metodach alternatywnych w zakresie
przeprowadzania doświadczeń - rozumie się przez to nowoczesne metody badawcze,
nie wymagające przeprowadzania doświadczeń na żywym zwierzęciu,
- ogłuszaniu zwierzęcia - rozumie
się przez to metodę profesjonalnego całkowitego wyłączenia świadomości
zwierzęcia, trwającego aż do jego śmierci,
- okrutnych metodach w chowie
i hodowli zwierząt - rozumie się przez to działania lub zaniechania człowieka
prowadzące w sposób oczywisty do zmian
patologicznych w organizmie zwierzęcia (somatycznych lub psychicznych),
zwłaszcza w postaci skutków znoszenia dotkliwego
bólu, przymuszania do określonego zachowania się (uległości) głodem, pragnieniem,
działaniem prądu elektrycznego (z wyjątkiem używania pastuchów elektrycznych,
treserów oraz urządzeń elektrycznych
służących do przepędu zwierząt) bądź innymi zabiegami tego rodzaju, w szczególności
karmienie i pojenie zwierząt przemocą,
- okrutnym traktowaniu - rozumie
się przez to wymienione w ustawie przypadki znęcania się nad zwierzętami
oraz inne postępowanie właściciela
bądź innej osoby, prowadzące do skutków porównywalnych ze skutkami znęcania
się,
- pielęgnacji - rozumie się przez
to wszystkie aspekty relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem, w szczególności
uruchamiane przez człowieka zasoby
materialne i niematerialne, aby uzyskać i utrzymać u zwierzęcia stan fizyczny
i psychiczny, w którym najlepiej ono znosi warunki bytowania narzucone
przez człowieka,
- przeciążaniu zwierząt - rozumie
się przez to zmuszanie do nadmiernego wysiłku energetycznego, nie odpowiadającego
możliwościom kondycyjnym zwierzęcia
ze względu na jego stan fizyczny i zdrowotny,
- rażącym zaniedbaniu - rozumie
się przez to drastyczne odstępstwo od określonych w ustawie norm postępowania
ze zwierzęciem, a w szczególności w
zakresie utrzymywania zwierzęcia w stanie zagłodzenia,
brudu, nie leczonej choroby, w niewłaściwym pomieszczeniu i nadmiernej
ciasnocie,
- szczególnym okrucieństwie zabijającego
zwierzę - rozumie się przez to przedsiębranie przez sprawcę działań charakteryzujących
się drastycznością form i metod zadawania
śmierci, a zwłaszcza zadawanie śmierci w sposób wyszukany lub powolny,
obliczony z premedytacją na zwiększenie
rozmiaru cierpień i czasu ich trwania,
- ubojni - rozumie się przez to
każdy zakład pozostający pod państwową
kontrolą sanitarną i weterynaryjną, przeznaczony do wykonywania
uboju zwierząt,
- uwięzi - rozumie się przez to
wszelkie urządzenia mechaniczne krępujące
swobodę ruchów zwierzęcia, w zakresie możliwości przemieszczania
się ponad ustalony zakres, jak też niektóre urządzenia do kierowania
ruchami zwierzęcia w sposób zamierzony przez człowieka,
- właściwych warunkach bytowania
- rozumie się przez to zapewnienie zwierzęciu możliwości egzystencji, zgodnie
z potrzebami danego gatunku, rasy,
płci i wieku,
- zwierzętach bezdomnych - rozumie
się przez to zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały
się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia
ich właściciela lub innej osoby, pod
której opieką trwale dotąd pozostawały,
- zwierzętach domowych - rozumie
się przez to zwierzęta tradycyjnie przebywające wraz z człowiekiem w jego
domu lub innym odpowiednim pomieszczeniu,
utrzymywane przez człowieka w charakterze jego towarzysza,
- zwierzętach gospodarskich -
rozumie się przez to zwierzęta utrzymywane w celach hodowlanych
i produkcyjnych,
- zwierzętach laboratoryjnych
- rozumie się przez to zwierzęta utrzymywane
specjalnie w celu wykorzystania w doświadczeniach naukowych,
w szczególności myszy, szczury, świnki morskie, chomiki syryjskie
(złote), króliki, psy, koty, przepiórki, w miejscach zatwierdzonych
lub zarejestrowanych przez odpowiedni organ władzy,
- zwierzętach wykorzystywanych
do celów specjalnych - rozumie się przez to zwierzęta, których profesjonalna
tresura oraz używanie odbywa się na
podstawie odrębnych przepisów, regulujących szczegółowe
zasady działania jednostek Polskich Sił Zbrojnych, Policji, Straży
Granicznej i innych formacji podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych
i Administracji, służb kontroli celnej, ratownictwa oraz regulujących zasady
szkolenia i wykorzystania psów - przewodników osób ociemniałych.
ART. 5.
Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania.
Art. 6.
- Nieuzasadnione lub niehumanitarne
zabijanie zwierząt oraz znęcanie się nad nimi jest zabronione.
- Przez znęcanie się nad zwierzętami
należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu
lub cierpień, a w szczególności:
1) umyślne zranienie lub
okaleczenie zwierzęcia, nie stanowiące dozwolonego
prawem zabiegu lub doświadczenia na zwierzęciu,
2) doświadczenia na zwierzętach
powodujące cierpienie, przeprowadzone z naruszeniem przepisów ustawy,
3) umyślne używanie do pracy
lub w celach sportowych albo rozrywkowych
zwierząt chorych, w tym rannych lub kulawych, albo zmuszanie ich do czynności
mogących spowodować ból,
4) bicie zwierząt przedmiotami
twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi w urządzenia obliczone na sprawianie
specjalnego bólu, bicie po głowie, dolnej części brzucha, dolnych
częściach kończyn,
5) przeciążanie zwierząt
pociągowych i jucznych ładunkami w oczywisty sposób nie odpowiadającymi
ich sile i kondycji lub stanowi dróg lub zmuszanie
takich zwierząt do zbyt szybkiego biegu,
6) transport zwierząt, w
tym zwierząt hodowlanych, rzeźnych i przewożonych
na targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w sposób powodujący
ich zbędne cierpienie i stres,
7) używanie uprzęży, pęt,
stelaży, więzów lub innych urządzeń zmuszających zwierzę do przebywania
w nienaturalnej pozycji, powodujących zbędny ból, uszkodzenia ciała albo
śmierć,
8) dokonywanie na zwierzętach
zabiegów i operacji chirurgicznych przez osoby nie posiadające wymaganych
uprawnień bądź niezgodnie z zasadami sztuki lekarsko-weterynaryjnej,
bez zachowania koniecznej ostrożności i oględności
oraz w sposób sprawiający ból, któremu można było zapobiec,
9) złośliwe straszenie lub
drażnienie zwierząt,
10) utrzymywanie zwierząt
w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego
niechlujstwa oraz w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im
zachowanie naturalnej pozycji,
11) porzucanie zwierzęcia,
a w szczególności psa lub kota przez właściciela
bądź przez inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje,
12) stosowanie okrutnych
metod w chowie i hodowli zwierząt,
13) przeprowadzanie na zwierzętach
testów środków higienicznych i kosmetycznych
powodujących cierpienie, jeżeli znane są odpowiednie metody alternatywne.
ART. 7.
- Zwierzę, które jest rażąco zaniedbywane
lub okrutnie traktowane, może być odebrane,
czasowo lub na stałe, właścicielowi bądź innej utrzymującej
je osobie, na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta
miasta) podjętej z urzędu lub na wniosek organu Policji, lekarza
weterynarii, albo inspektora Towarzystwa Opieki
nad Zwierzętami w Polsce lub upoważnionego przedstawiciela innej organizacji
społecznej o podobnym
statutowym celu działania i przekazane do schroniska dla zwierząt albo
pod opiekę innej osoby lub instytucji.
- Decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega natychmiastowemu
wykonaniu.
- W przypadkach nie cierpiących
zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia
u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu, policjant,
a także inspektor Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce lub upoważniony
przedstawiciel innej organizacji społecznej
o podobnym statutowym celu działania może odebrać mu zwierzę, zawiadamiając
o tym niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
celem podjęcia przez ten organ decyzji w przedmiocie odebrania zwierzęcia.
- W przypadkach, o których mowa
w ust. 1 i 3, kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzęcia,
obciąża się jego dotychczasowego właściciela
lub opiekuna.
- Do należności z tytułu kosztów
określonych w ust. 4, stosuje się przepisy
o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
- Jeżeli zwierzę zostało odebrane
z powodu rażącego zaniedbywania go lub okrutnego traktowania przez właściciela
lub przez inną osobę za przyzwoleniem właściciela, z dniem uprawomocnienia
się decyzji o odebraniu, wygasa jego prawo własności do tego zwierzęcia
i staje się ono własnością gminy. W takim przypadku wójt (burmistrz, prezydent
miasta) rozporządza zwierzęciem stosownie do okoliczności, w szczególności
oddaje je do schroniska, sprzedaje lub nieodpłatnie przekazuje
na własność odpowiedniej osobie albo instytucji.
ART. 8.
- Programy nauczania i wychowania
szkolnego we wszystkich typach szkół powinny uwzględniać problematykę ochrony
zwierząt oraz tworzenie szkolnych organizacji
przyjaciół zwierząt.
- Minister Edukacji Narodowej,
w porozumieniu z Ministrem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
oraz Ministrem Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej ustala podstawy programowe nauczania w zakresie problematyki,
o której mowa w ust. 1.
- Minister Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej jest obowiązany do przygotowania programu zmierzającego do
upowszechniania znajomości przepisów
ustawy wśród rolników.
- Wojewodowie są obowiązani realizować
program, o którym mowa w ust. 3, poprzez ośrodki doradztwa rolniczego.
ROZDZIAŁ 2
ZWIERZĘTA DOMOWE
ART. 9.
- Kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu pomieszczenie
chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi,
z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji
ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.
- Uwięź, na której jest trzymane
zwierzę, nie może powodować u niego urazów ani cierpień oraz musi mu zapewnić
możliwość niezbędnego ruchu.
ART. 10.
- Utrzymywanie psa rasy uznawanej
za agresywną wymaga zezwolenia właściwego organu gminy.
- Wykaz ras psów, o których mowa
w ust. 1, oraz warunki wydawania zezwoleń określi, w drodze rozporządzenia,
Minister Spraw Wewnętrznych
i Administracji, po zasięgnięciu opinii Związku Kynologicznego w
Polsce.
Art. 11.
- Zapewnianie opieki bezdomnym
zwierzętom oraz ich wyłapywanie, należy do zadań własnych gmin.
- Minister Spraw Wewnętrznych
i Administracji w porozumieniu z Ministrem
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa określi, w drodze rozporządzenia,
zasady i warunki wyłapywania bezdomnych
zwierząt.
- Wyłapywanie bezdomnych zwierząt
oraz rozstrzyganie o dalszym postępowaniu
z nimi może odbywać się wyłącznie na mocy uchwały właściwej
rady gminy, podjętej po uzgodnieniu z państwowym lekarzem
weterynarii działającym na podstawie odrębnych przepisów oraz po zasięgnięciu
opinii upoważnionego przedstawiciela Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami
w Polsce lub innej organizacji społecznej o podobnym statutowym celu działania.
- Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami
w Polsce oraz inne organizacje społeczne o podobnym statutowym celu działania,
mogą zapewniać bezdomnym zwierzętom opiekę i w tym celu prowadzić schroniska
dla zwierząt, w porozumieniu z właściwymi organami samorządu terytorialnego.
ROZDZIAŁ 3
ZWIERZĘTA GOSPODARSKIE
ART. 12.
- Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie, jest obowiązany do zapewnienia
im opieki i właściwych warunków bytowania.
- Warunki chowu i hodowli zwierząt
nie mogą powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień.
- Zabrania się podawania zwierzętom
w karmie hormonów wzrostu.
- Zabrania się tuczu gęsi i kaczek
na stłuszczone wątroby.
- Obsada zwierząt ponad ustalone
normy powierzchni dla danego gatunku, wieku i stanu fizjologicznego
jest zabroniona.
- Zabrania się importu zwierząt
i produktów zwierzęcych uzyskanych w wyniku chowu lub hodowli z naruszeniem
przepisów niniejszej ustawy.
- Minister Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe warunki utrzymywania poszczególnych gatunków
zwierząt gospodarskich.
ART. 13.
- Wprowadzenie dotychczas nie
stosowanej technologii chowu zwierząt wymaga
uzyskania zezwolenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, stwierdzającego,
że spełnia ona wymogi określone ustawą.
- Minister Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej określi, w drodze rozporządzenia,
warunki, tryb i sposób wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
ART. 14.
- Sposób i warunki używania zwierząt
do pracy nie mogą stwarzać nieuzasadnionego
zagrożenia dla ich życia i zdrowia, ani zadawać im cierpienia.
- Zabrania się w szczególności:
1) przeciążania zwierząt,
2) używania do pracy zwierząt
chorych lub niedożywionych,
3) używania uprzęży, wędzideł,
rzędów wierzchowych, juków, podków, pojazdów lub narzędzi mogących, ze
względu na zły stan techniczny lub niewłaściwą konstrukcję,
spowodować obrażenia ciała lub śmierć zwierzęcia,
4) używania do popędzania
zwierząt przedmiotów lub narzędzi, które mogą
spowodować okaleczenie zwierzęcia,
5) zmuszania do wyczerpującego
kłusu lub galopu zwierząt ciągnących ładunek,
6) używania do zrywki drewna
koni poniżej piątego roku życia.
- Osoba wykorzystująca zwierzęta
do pracy, ma obowiązek zapewnić im, w ciągu każdej doby, wypoczynek dla
regeneracji sił, właściwy dla danego gatunku.
ROZDZIAŁ 4
ZWIERZĘTA WYKORZYSTYWANE DO CELÓW
ROZRYWKOWYCH, WIDOWISKOWYCH, FILMOWYCH,
SPORTOWYCH I SPECJALNYCH
ART. 15.
- Warunki występów, treningów
i tresury oraz metody postępowania ze zwierzętami wykorzystywanymi do celów
rozrywkowych, widowiskowych, filmowych,
sportowych i specjalnych, nie mogą zagrażać ich życiu i zdrowiu ani powodować
cierpienia.
- Warunki występów zwierząt, o
których mowa w ust. 1, muszą być określone w scenariuszu lub odpowiednim
programie, zatwierdzonym przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje.
- Zabrania się stosowania wobec
zwierząt farmakologicznych i mechanicznych
metod i środków dopingujących.
- Zwierzęta, o których mowa w
ust. 1, powinny mieć zapewniony właściwy
wypoczynek. Zabrania się w szczególności wykorzystywania tych zwierząt
bezpośrednio po transporcie, bez regeneracji wypoczynkowo-ruchowej.
- Zwierzętom, o których mowa w
ust. 1, należy zapewnić opiekę lekarsko-weterynaryjną.
- Minister Kultury i Sztuki w
porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej określi, w
drodze rozporządzenia, sposób i tryb przyznawania uprawnień osobom odpowiedzialnym
za przestrzeganie warunków, o których mowa w ust. 2.
ART. 16.
Zabrania się wykorzystywania
zwierząt w widowiskach i sportach noszących znamiona okrucieństwa, w szczególności
zabrania się organizowania walk z udziałem
byków, psów, kogutów.
ART. 17.
- Do tresury i pokazów
dla celów widowiskowo-rozrywkowych mogą być wykorzystywane tylko zwierzęta
urodzone i wychowane w niewoli i tylko
takie, którym mogą być zapewnione warunki egzystencji, stosowne
do potrzeb danego gatunku.
- Tresura zwierząt dla celów widowiskowo-rozrywkowych
i obronnych może być prowadzona tylko przez osobę posiadającą odpowiednie
kwalifikacje zawodowe, w sposób nie
powodujący cierpienia zwierzęcia.
- Nie wolno prowadzić tresury
zwierząt wyłącznie w celu zwiększenia ich agresywności.
- Zabrania się zmuszania zwierząt
do wykonywania czynności, które powodują ból lub są sprzeczne z ich naturą.
- Zabrania się działalności menażerii
objazdowych.
- Zabrania się propagowania lub
upowszechniania drastycznych scen zabijania, zadawania cierpienia lub innej
przemocy, ze strony człowieka, której
ofiarami są zwierzęta, chyba że sceny te mają na celu napiętnowanie
okrutnego zachowania wobec zwierząt.
- Do zwierząt, o których mowa
w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepisy art. 9.
- Minister Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej w porozumieniu z Ministrem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki utrzymywania
poszczególnych gatunków zwierząt wykorzystywanych
do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych.
- Minister Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej określi, w drodze rozporządzenia,
tryb i szczegółowe warunki nadawania uprawnień osobom, o których
mowa w ust. 2.
ART. 18.
- Zwierzęta wykorzystywane do
celów rozrywkowych, widowiskowych,
filmowych, sportowych i specjalnych mogą być przetrzymywane, hodowane
i prezentowane jedynie w stadninach, cyrkach lub bazach cyrkowych
oraz w miejscach przeznaczonych dla zwierząt wykorzystywanych
do celów specjalnych, pod nadzorem państwowej służby weterynaryjnej.
- Przetrzymywanie, hodowla lub
prezentacja zwierząt, o których mowa w ust. 1, musi być wykonywana w sposób
gwarantujący bezpieczeństwo ludzi i zwierząt.
ROZDZIAŁ 5
ZWIERZĘTA W OGRODACH ZOOLOGICZNYCH
ART. 19.
- W ogrodach zoologicznych utrzymuje
się tylko zwierzęta urodzone i wychowane w niewoli, a inne zwierzęta jedynie
wtedy, gdy wymaga tego dobro osobnika, populacji lub gatunku oraz cele
dydaktyczne.
- Do ogrodów zoologicznych sprowadza
się tylko te zwierzęta, którym ogród zoologiczny może zapewnić warunki
egzystencji, stosowne do potrzeb danego gatunku.
- Nie należy doprowadzać do rozmnażania
zwierząt, których potomstwu nie zapewni się właściwej egzystencji.
- Utworzenie nowego ogrodu zoologicznego wymaga uzyskania zezwolenia
Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa.
ART. 20.
Zabrania się utrzymywania
i hodowli poza ogrodami zoologicznymi i właściwymi
placówkami naukowymi oraz cyrkami, zwierząt drapieżnych i jadowitych
groźnych dla życia ludzi bądź zwierząt.
ROZDZIAŁ 6
ZWIERZĘTA WOLNO ŻYJĄCE (DZIKIE)
ART. 21.
Zwierzęta wolno żyjące stanowią
dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego
bytu, z wyjątkiem tych, o których mowa w art. 23 ust. 1.
ART. 22.
- Zabrania się wchodzenia w posiadanie
zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu:
1) preparowania zwłok zwierzęcych,
2) tworzenia kolekcji - bez
zezwolenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa.
- Minister Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa określi, w drodze rozporządzenia, zasady
pozyskiwania zwierząt przez preparatorów i kolekcjonerów, zasady
ich kontrolowania oraz warunki, sposób i tryb wydawania zezwolenia, o którym
mowa w ust. 1.
ART. 23.
- Zwierzęta, które stanowią zagrożenie
dla życia, zdrowia lub gospodarki człowieka,
mogą być zwalczane.
- Ministrowie: Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej, Zdrowia i Opieki Społecznej
oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, po zasięgnięciu
opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody,
Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce oraz Polskiego Związku Łowieckiego,
określą, w drodze rozporządzenia, warunki, czas i sposoby zwalczania zwierząt,
o których mowa w ust. 1.
ROZDZIAŁ 7
TRANSPORT ZWIERZĄT
ART. 24.
- Transport zwierząt, odbywa się
środkami do tego celu przystosowanymi i jest prowadzony w odpowiednich
warunkach, a w szczególności:
1) zwierzęta muszą być
prawidłowo ulokowane, a używane uwięzi nie mogą
im krępować leżenia i wstawania w czasie
transportu,
2) podłogi pojazdów używanych
do transportu powinny mieć odpowiednią
nawierzchnię, zapewniającą przyczepność kończyn oraz umożliwiającą utrzymanie
higieny,
3) środki transportu zwierząt
powinny spełniać warunki utrzymania odpowiedniej temperatury, wentylacji,
przestrzeni oraz naturalnej pozycji,
4) w trakcie dłuższego transportu
zwierzęta muszą mieć zapewnioną odpowiednio
często wodę i karmę oraz odpoczynek,
5) zwierzętom chorym lub
rannym zapewnia się niezwłocznie pomoc weterynaryjną,
6) zwierzęta wwożone do kraju
oraz wywożone za granicę muszą być wiezione
najkrótszą drogą i bez zbędnych postojów, a ich odprawa graniczna
odbywa się poza kolejnością.
- Zabrania się:
1) transportu zwierząt
w okresie okołoporodowym oraz młodych zwierząt oddzielonych od matek, niezdolnych
do przyjmowania stałych pokarmów,
2) przeładunku zwierząt bez
odpowiedniego zabezpieczenia.
- Zwierzęta padłe oraz zwierzęta
nie nadające się do dalszego transportu muszą być usunięte na pierwszym
postoju.
- Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie
zasad i warunków wykonywania transportu,
określonych w ust. 1-3, ponosi przewoźnik.
- Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu
z Ministrem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
oraz Ministrem Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady i warunki transportu zwierząt oraz maksymalny czas transportu
dla danego gatunku i przedziału wiekowego
zwierząt oraz sposób postępowania ze zwierzętami chorymi
oraz padłymi.
ART. 25.
Prowadzący pojazd mechaniczny,
który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia
mu stosownej pomocy lub zawiadomienia
jednej ze służb, o których mowa w art. 33 ust. 3.
ART. 26.
- Zabrania się przetrzymywania,
obrotu oraz przewożenia przez granicę państwa, bez wymaganego zezwolenia,
zwierząt, ich części i produktów pochodnych,
podlegających ograniczeniom na podstawie umów międzynarodowych, których
Rzeczpospolita Polska jest stroną.
- Minister Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa ustala, w drodze rozporządzenia, wykaz
zwierząt, których przetrzymywanie, obrót i przewożenie podlega ograniczeniom
oraz określi warunki, tryb i sposób wydawania zezwolenia, o którym
mowa w ust. 1.
ROZDZIAŁ 8
ZABIEGI NA ZWIERZĘTACH
ART. 27.
- Zabiegi lekarsko-weterynaryjne na zwierzętach są dopuszczalne dla ratowania
ich życia lub zdrowia oraz dla koniecznego ograniczenia populacji
i mogą być przeprowadzane wyłącznie przez osoby uprawnione.
- Zabiegi lekarsko-weterynaryjne i zootechniczne wykonywane
na zwierzętach lub inne zabiegi wynikające
z technologii produkcji, bądź związanych z nią schorzeń, mogą być wykonywane
wyłącznie przez osoby uprawnione, z zachowaniem koniecznej ostrożności
i oględności, by ograniczyć cierpienie i stres zwierząt.
- Zabiegi powodujące ból wykonuje
się w znieczuleniu ogólnym albo miejscowym, z wyjątkiem tych zabiegów,
które według zasad sztuki weterynaryjnej wykonuje się bez znieczulenia.
ROZDZIAŁ 9
PROCEDURY DOŚWIADCZALNE Z UŻYCIEM ZWIERZĄT
ART. 28.
- Doświadczenia i testy na zwierzętach
są dopuszczalne tylko wtedy, gdy są konieczne do badań naukowych, dydaktyki
w szkołach wyższych lub ochrony zdrowia ludzi bądź zwierząt, jeżeli celów
tych nie można osiągnąć w inny sposób z powodu braku odpowiednich metod
alternatywnych. Osoba, która ma przeprowadzać
doświadczenia i testy na zwierzętach ma obowiązek korzystać z międzynarodowej
informacji w danej dziedzinie nauki,
by wyeliminować powtarzalność doświadczeń, jeżeli nie są one konieczne.
- W celu opiniowania doświadczeń
i testów, o których mowa w ust. 1, tworzy się Krajową Komisję Etyczną do
Spraw Doświadczeń na Zwierzętach, zwaną
dalej "Krajową Komisją Etyczną" oraz lokalne, w szczególności międzyuczelniane
lub uczelniane, komisje etyczne do spraw doświadczeń na zwierzętach, zwane
dalej "lokalnymi komisjami etycznymi".
- Przewodniczący Komitetu Badań
Naukowych powołuje Krajową Komisję
Etyczną, liczącą 15 członków, w skład której wchodzą przedstawiciele
nauk biologicznych, medycznych, weterynaryjnych, humanistycznych
oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych, których statutowym celem
działania jest ochrona zwierząt.
- Krajowa Komisja Etyczna powołuje
lokalne komisje etyczne, liczące od 5 do 15 członków, w skład których wchodzą
przedstawiciele nauk biologicznych, medycznych, weterynaryjnych, humanistycznych
oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych, których statutowym celem
działania jest ochrona zwierząt.
- Krajowa Komisja Etyczna ustala ogólne zasady funkcjonowania
lokalnych komisji etycznych i wydawania przez nie opinii o dopuszczalności
przeprowadzania doświadczeń i testów na zwierzętach oraz rozpatruje
odwołania od opinii lokalnych komisji etycznych. Zezwolenie
na prowadzenie badań wydaje kierownik placówki upoważnionej
do przeprowadzania doświadczeń i testów na zwierzętach, o której mowa w
ust. 8, biorąc pod uwagę w szczególności opinię odpowiedniej komisji
etycznej.
- W obradach Krajowej Komisji Etycznej oraz lokalnych komisji
etycznych nie mogą uczestniczyć z prawem głosu
osoby, których dotyczy wydawana opinia.
- Zabrania się przeprowadzania
doświadczeń i testów na zwierzętach bez uprzedniego uzyskania pozytywnej
opinii lokalnej komisji etycznej.
- Doświadczenia i testy na zwierzętach
mogą być przeprowadzane wyłącznie w
wyznaczonych placówkach naukowych szkół wyższych, instytutach naukowo-badawczych,
jednostkach Polskiej Akademii Nauk, urzędowych
laboratoriach weterynaryjnych oraz placówkach produkujących
leki i biopreparaty, przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje
oraz indywidualne zezwolenie wydane przez kierownika właściwej
placówki naukowej.
- Procedura doświadczeń i testów
przeprowadzanych na zwierzętach musi być zgodna z opinią lokalnej komisji
etycznej, o której mowa w ust. 7 i podlega kontroli.
ART. 29.
- Do doświadczeń i testów należy
używać zwierząt umożliwiających uzyskanie celu naukowego lub diagnostycznego,
głównie pochodzących z hodowli, o których
mowa w ust. 2.
- Hodowlę zwierząt laboratoryjnych
można prowadzić po uzyskaniu zezwolenia
Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
- Zwierzęta przetrzymywane w zwierzętarniach
muszą mieć zagwarantowane odpowiednie
dla gatunku warunki utrzymania, możliwość ruchu,
dostateczne zaopatrzenie w karmę i wodę oraz opiekę zapewniającą
dobre samopoczucie i zdrowie.
- Minister Edukacji Narodowej
oraz Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w porozumieniu z ministrami
nadzorującymi placówki, o których mowa w art. 28 ust. 8 określą, w drodze
rozporządzenia, warunki jakim powinny
odpowiadać hodowle zwierząt laboratoryjnych oraz warunki, tryb i
sposób wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 2.
ART. 30.
- Doświadczenia powodujące ból
lub inne cierpienie należy przeprowadzać
w znieczuleniu ogólnym albo miejscowym i tylko raz na tym samym
zwierzęciu, chyba że natura doświadczenia wymaga jego powtórzenia.
Tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy dobro nauki tego wymaga,
można dokonać doświadczenia bez znieczulenia.
- Doświadczenia i prace badawcze,
o których mowa w ust. 1, wymagają każdorazowej zgody właściwej lokalnej
komisji etycznej.
- Zwierzę o wyższym rozwoju czynności
psychicznych poddane doświadczeniu,
zdolne do życia, powinno być leczone i przekazane w miejsce umożliwiające
mu dalszą egzystencję.
- Zwierzę poddane doświadczeniu,
w wyniku którego nastąpiła rozległa interwencja chirurgiczna, a natura
doświadczenia nie wymaga utrzymania
go przy życiu i poddania leczeniu, uśmierca się przed przebudzeniem
z narkozy.
ART. 31.
Zabrania się:
1) pozbawiania zwierząt używanych
do doświadczeń zdolności wydawania
głosu,
2) przeprowadzania na zwierzętach
testów środków kosmetycznych oraz testów środków higienicznych, jeżeli
dostępne są metody alternatywne,
3) przeprowadzania dla celów
dydaktycznych doświadczeń na zwierzętach, powodujących ich zbędne cierpienie,
jeżeli cel ten można osiągnąć w inny sposób.
ART. 32.
Rada Ministrów, w drodze
rozporządzenia, określi:
1) wykaz placówek naukowych uprawnionych do przeprowadzania
doświadczeń na zwierzętach,
2) szczegółowe zasady powoływania,
organizację, działalność oraz finansowanie Krajowej Komisji Etycznej
oraz lokalnych komisji etycznych, o których mowa w art. 28 ust. 3 i 4,
3) warunki oraz tryb wydawania
i cofania uprawnień do wykonywania doświadczeń
na zwierzętach oraz kwalifikacje osób kierujących doświadczeniami,
4) szczegółowe warunki przeprowadzania
doświadczeń na zwierzętach oraz sposób i tryb ich kontrolowania,
5) sposób prowadzenia rejestru
zwierząt laboratoryjnych oraz dokumentacji
doświadczeń na tych zwierzętach,
6) warunki bytowe w hodowlach
zwierząt laboratoryjnych i zwierzętarniach.
ROZDZIAŁ 10
UŚMIERCANIE ZWIERZĄT
ART. 33.
- Uśmiercanie zwierząt może być uzasadnione wyłącznie:
1) potrzebą gospodarczą,
2) względami humanitarnymi,
3) koniecznością sanitarną,
4) nadmierną agresywnością, powodującą bezpośrednie zagrożenie dla
zdrowia lub życia ludzkiego,
5) potrzebami nauki, z zastrzeżeniem przepisów rozdziału 9.
- Jeżeli zachodzą przyczyny, o których mowa w ust. 1 pkt. 2-5, zwierzę
może być uśmiercone za zgodą właściciela, a w braku jego zgody, na podstawie
orzeczenia lekarza weterynarii. Ustalenie właściciela i uzyskanie
jego zgody nie dotyczy zwierząt chorych na choroby zwalczane z urzędu.
- W przypadku konieczności bezzwłocznego
uśmiercenia, w celu zakończenia cierpień
zwierzęcia, potrzebę jego uśmiercenia stwierdza lekarz weterynarii, inspektor
Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce lub innej organizacji o podobnym
statutowym celu działania, funkcjonariusz
Policji, straży miejskiej lub gminnej, Straży Granicznej, pracownik
Służby Leśnej lub Służby Parków Narodowych, strażnik Państwowej Straży
Łowieckiej, strażnik łowiecki lub strażnik Państwowej Straży Rybackiej.
- W sytuacji, o której mowa w
ust. 3, dopuszczalne jest użycie broni palnej
przez osobę uprawnioną.
ART. 34.
- Zwierzę kręgowe w ubojni może
zostać uśmiercone tylko po uprzednim
pozbawieniu świadomości przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.
- Pomieszczenie poczekalni przedubojowej
powinno być izolowane akustycznie i oddzielone przegrodą od pomieszczenia
przeznaczonego do pozbawiania świadomości. Podobnie powinno być oddzielone
pomieszczenie przeznaczone do pozbawiania
świadomości od pomieszczeń, w których
dokonuje się wykrwawiania oraz dalszych czynności obróbki poubojowej.
- W uboju domowym zwierzęta kopytne
mogą być uśmiercane tylko po uprzednim ich pozbawieniu świadomości przez
przyuczonego ubojowca.
- Zabrania się:
1) uśmiercania zwierząt
w okresie okołoporodowym, z wyjątkiem potrzeb badań naukowych,
2) uśmiercania zwierząt kręgowych
przy udziale dzieci lub w ich obecności,
3) wytrzewiania (patroszenia),
oparzania, zdejmowania skóry, wędzenia i oddzielania części zwierząt stałocieplnych,
przed ustaniem odruchów oddechowych
i mięśniowych.
- Wymogów określonych w ust. 1
i 3 nie stosuje się przy poddawaniu zwierząt szczególnym sposobom uboju
przewidzianym przez obrządki religijne.
- Minister Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej określi, w drodze rozporządzenia,
kwalifikacje osób uprawnionych do zawodowego uboju, dopuszczalne metody
uśmiercania zwierząt stosownie do gatunku
oraz organy uprawnione do kontroli działalności osób, które zawodowo trudnią
się ubojem zwierząt lub dokonują uboju w ramach
działalności hodowlanej bądź gospodarczej.
ROZDZIAŁ 11
PRZEPISY KARNE
ART. 35.
- Kto zabija zwierzę z naruszeniem
przepisów art. 6 ust. 1, art. 33 lub art. 34 ust. 1-4 albo znęca się nad
nim w sposób określony w art. 6 ust. 2, podlega karze pozbawienia wolności
do roku, ograniczenia wolności albo grzywny.
- Jeżeli sprawca czynu określonego
w ust. 1, działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 2, ograniczenia wolności
albo grzywny.
- W razie skazania za przestępstwo
określone w ust. 1, sąd może orzec przepadek zwierzęcia, a w razie skazania
za przestępstwo określone w ust. 2, sąd orzeka przepadek zwierzęcia - jeżeli
sprawca jest jego właścicielem.
- W razie skazania za przestępstwo
określone w ust. 1 lub 2, sąd może orzec wobec sprawcy zakaz wykonywania
określonego zawodu, prowadzenia określonej
działalności lub wykonywania czynności wymagających
zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem
na nie, a także może orzec przepadek narzędzi lub przedmiotów służących
do popełnienia przestępstwa oraz przedmiotów
pochodzących z przestępstwa.
- W razie skazania za przestępstwo
określone w ust. 1 lub 2, sąd może orzec nawiązkę w wysokości od 25 zł
do 2 500 zł na rzecz Towarzystwa Opieki
nad Zwierzętami w Polsce albo na inny cel związany z ochroną zwierząt,
wskazany przez sąd.
ART. 36.
- Kto narusza zakaz, o którym mowa w art. 20, podlega karze pozbawienia
wolności do roku, ograniczenia wolności albo grzywny.
- Kto narusza zakaz, o którym mowa w art. 26 ust. 1, podlega
karze pozbawienia wolności do roku, ograniczenia
wolności albo grzywny.
- W razie skazania za przestępstwo
określone w ust. 2, sąd może orzec:
1) przepadek narzędzi lub
przedmiotów służących do popełnienia przestępstwa
oraz przedmiotów pochodzących z przestępstwa,
2) przepadek albo odesłanie
zwierzęcia do państwa eksportującego na koszt właściciela.
- W razie skazania za przestępstwo
określone w ust. 2, sąd może orzec nawiązkę w wysokości od 25 zł do 2 500
zł na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce albo na inny cel
związany z ochroną zwierząt, wskazany
przez sąd.
ART. 37.
- Kto narusza nakazy albo zakazy
określone w art. 9, art. 12 ust. 1-6, art. 13 ust. 1, art. 14, art. 15
ust. 1-5, art. 16, art. 17 ust. 1-7, art. 18, art. 19, art. 22 ust. 1,
art. 24 ust. 1-3, art. 25, art. 27, art. 28 ust. 1 i 7-9, art. 29
ust. 1-3, art. 30 i w art. 31, podlega karze aresztu albo grzywny.
- Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo
do czynu określonego w ust. 1, jest karalne.
- W razie ukarania za wykroczenie,
o którym mowa w ust. 1, można orzec przepadek narzędzi lub przedmiotów
służących do popełnienia wykroczenia oraz przedmiotów z niego pochodzących,
jak również można orzec przepadek zwierzęcia.
- W razie popełnienia wykroczenia,
o którym mowa w ust. 1, można orzec nawiązkę w wysokości do 1 000 zł na
rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami
w Polsce albo na inny cel związany z ochroną zwierząt.
ART. 38.
Minister Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej w porozumieniu z Ministrem
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ministrem
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb i zasady wykonania
orzeczenia o przepadku zwierzęcia.
ART. 39.
- W sprawach o przestępstwa, określone
w art. 35 ust. 1 i 2, jeżeli nie działa pokrzywdzony, prawa pokrzywdzonego
może wykonywać Towarzystwo Opieki nad
Zwierzętami w Polsce oraz inne organizacje społeczne, których statutowym
celem działania jest ochrona zwierząt.
- Rada Ministrów określi, w drodze
rozporządzenia, organizacje społeczne,
których statutowym celem jest ochrona zwierząt, uprawnione do działania,
określonego w ust. 1.
ART. 40.
Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami
w Polsce oraz inne organizacje społeczne,
których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, mogą
współdziałać z właściwymi instytucjami państwowymi i samorządowymi
w ujawnianiu oraz ściganiu przestępstw i wykroczeń określonych w
ustawie.
ROZDZIAŁ 12
ZMIANY W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH,
PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE
ART. 41.
W ustawie z dnia 25 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. Nr 12, poz.
114, z 1981 r. Nr 24, poz. 124, z 1982 r. Nr 16, poz. 125, z 1983 r. Nr
6, poz. 35 i Nr 44, poz. 203, z 1984 r. Nr 54, poz. 275, z 1985 r. Nr 14,
poz. 60 i Nr 23, poz. 100, z 1986 r. Nr 39, poz. 193,
z 1988 r. Nr 20, poz. 135 i Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr
34, poz. 180, z 1990 r. Nr 51, poz. 297, Nr 72, poz. 422 i Nr 86, poz.
504, z 1991 r. Nr 75, poz. 332 i Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 24, poz.
101, z 1994 r. Nr 123, poz. 600 oraz z 1995 r. Nr 6, poz. 29 i Nr 60, poz.
310) skreśla się art. 62.
ART. 42.
Do czasu wydania przepisów
wykonawczych do ustawy, nie dłużej jednak niż przez okres 12 miesięcy od
dnia jej wejścia w życie, stosuje się odpowiednio przepisy dotychczasowe,
jeżeli nie są sprzeczne z ustawą.
ART. 43.
Traci moc rozporządzenie
Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie zwierząt
(Dz.U. z 1932 r. Nr 42, poz. 417, z 1969 r. Nr 13, poz. 95 i z 1971 r.
Nr 12, poz. 115).
ART. 44.
Ustawa wchodzi w życie po
upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z tym że przepis art. 12 ust. 4 oraz
art. 34 ust. 3 w zakresie wykonywania uboju przez przyuczonego ubojowca
wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
BZB nr 26 - My, zwierzęta | Spis treści