Nowe regulacje prawne w zakresie odpadów na tle dyrektyw Unii Europejskiej

Dr inż. Bolesław Maksymowicz
Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Ekologii Miast OBREM w Łodzi

NOWE REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE
SPALANIA[1] ODPADÓW
A DYREKTYWY UE W SPRAWIE SPALANIA ODPADÓW

 

1. Nowe krajowe regulacje prawne w zakresie spalania odpadów

1.1. Przepisy źródłowe

  1. 1. Ustawy:
    1. z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627) - dalej Prawo ochrony środowiska;
    2. z dnia 27 kwietnia 2001 r. - o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 - dalej ustawa o odpadach;
  2. Rozporządzenia:
    1. Ministra Gospodarki z dnia 1 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 145, poz. 942: zmiana: Dz.U. z 2001 r. Nr 22, poz. 251);
    2. Ministra Środowiska z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie wprowadzania do powietrza substancji zanieczyszczających z procesów technologicznych i operacji technicznych (Dz.U. Nr 87, poz. 957);
    3. Ministra Gospodarki z dnia ....... 2001 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (projekt z września 2001 r.[2]);
    4. Ministra Środowiska z dnia ...... 2001 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie gospodarowania odpadami (projekt z sierpnia 2001 r.[3])

Przepisy te generalnie porządkują nazewnictwo i klasyfikacje oraz wprowadzą, począwszy od 1 października 2001 r. i 1 stycznia 2002 r., szereg nowych zasad[4], obowiązków, uprawnień i instrumentów zarządzania typu ekonomicznego[5], reglamentacyjnego[6] i restrykcyjnego[7].

1.2. Definicje nowych pojęć w zakresie dotyczącym spalania odpadów

Ustawa o odpadach wprowadza (art. 3) m.in. następujące definicje:

  1. odzysk - to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania;
  2. odzysk energii - to termiczne przekształcanie odpadów w celu odzyskania energii;
  3. recykling - to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii, przy czym:
  4. unieszkodliwianie odpadów - to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w załączniku nr 6 do ustawy o odpadach w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska;
  5. spalarnia odpadów - to instalacja, w której zachodzi termiczne przekształcanie odpadów w celu ich unieszkodliwienia, rozumiane jako procesy utleniania odpadów, w tym spalania, zgazowywania lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego instalacjach lub urządzeniach na zasadach określonych w przepisach szczegółowych. Zgodnie z art. 3 Prawa ochrony środowiska:
  6. instalacja to:
    1. stacjonarne urządzenia techniczne,
    2. zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu,
    3. obiekty budowlane nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję;
  7. urządzenie to niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki transportu,
  8. zakład to jedna lub kilka instalacji wraz z terenem, do którego prowadzący instalacje posiada tytuł prawny oraz znajdującymi się na nim urządzeniami,
  9. najlepsza dostępna technika - to najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji lub, jeżeli nie jest to praktycznie możliwe, ograniczanie emisji i wpływu na środowisko jako całość, z tym że pojęcie:
    1. "technika" oznacza zarówno stosowaną technologię, jak i sposób, w jaki dana instalacja jest projektowana, wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana,
    2. "dostępne techniki" oznacza techniki o takim stopniu rozwoju, który umożliwia ich praktyczne zastosowanie w danej dziedzinie przemysłu, z uwzględnieniem warunków ekonomicznych i technicznych oraz rachunku kosztów inwestycyjnych i korzyści dla środowiska, a które to techniki prowadzący daną działalność może uzyskać,
    3. "najlepsza technika" oznacza najbardziej efektywną technikę w osiąganiu wysokiego ogólnego poziomu ochrony środowiska jako całości. /-/"

Pojęcie to ustala standard jakościowy dla działań gospodarki odpadami zastępując stosowane do tej pory słowa, "należyty poziom", "racjonalny sposób", "odpowiednia jakość" itp., które były interpretowane w bardzo subiektywny sposób i zależny od posiadanej wiedzy i doświadczenia.

Art. 143 Prawa ochrony środowiska wprowadza dodatkowo następujące wymagania szczególne, jakie powinny być uwzględnione przy stosowaniu technologii w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny instalacjach i urządzeniach cyt.:....... "

  1. stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń,
  2. efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii,
  3. zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw,
  4. stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwości odzysku powstających odpadów,
  5. rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji,
  6. wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej,
  7. wykorzystywanie analizy cyklu życia produktów,
  8. postęp naukowo-techniczny. /-/"

1.3. Nowe klasyfikacje w zakresie dotyczącym spalania odpadów

1. Działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji lub materiałów lub energii wraz z ich wykorzystaniem (zał. nr 5 do ustawy o odpadach)

Tab. 1
Ozn. Rodzaj działania
R1 Wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii
R2 Regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników
R3 Recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)
R4 Recykling lub regeneracja metali i związków metali
R5 Recykling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych
R6 Regeneracja kwasów lub zasad
R7 Odzyskiwanie składników stosowanych do usuwania zanieczyszczeń
R8 Odzyskiwanie składników z katalizatorów
R9 Powtórna rafinacja oleju lub inne sposoby ponownego wykorzystania oleju
R10 Rozprowadzenie na powierzchni ziemi, w celu nawożenia lub ulepszania gleby lub rekultywacji gleby i ziemi
R11 Wykorzystanie odpadów pochodzących z któregokolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R10
R12 Wymiana odpadów w celu poddania któremukolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R11
R13 Magazynowanie odpadów, które mają być poddane któremukolwiek z działań wymienionych w punktach od R1 do R12 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane)
R14 Inne działania prowadzące do wykorzystania odpadów w całości lub części lub do odzyskania z odpadów substancji lub materiałów, łącznie z ich wykorzystaniem, nie wymienione w punktach od R1 do R13

2 Procesy unieszkodliwiania odpadów (zał. nr 6 do ustawy o odpadach):

Tab. 2
Ozn. Procesy unieszkodliwiania odpadów
D1 Składowanie na składowiskach odpadów obojętnych
D2 Obróbka w glebie i ziemi (np. biodegradacja odpadów płynnych lub szlamów w glebie i ziemi)
D3 Składowanie poprzez głębokie wtryskiwanie (np. wtryskiwanie odpadów, które można pompować)
D4 Retencja powierzchniowa (np. umieszczanie odpadów na poletkach osadowych lub lagunach)
D5 Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne
D6 Odprowadzanie do wód z wyjątkiem mórz *
D7 Lokowanie (zatapianie) na dnie mórz
D8 Obróbka biologiczna nie wymieniona w innym punkcie niniejszego załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. fermentacja)
D9 Obróbka fizyczno-chemiczna nie wymieniona w innym punkcie niniejszego załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. parowanie, suszenie, strącanie)
D10 Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie
D11 Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na morzu
D12 Składowanie odpadów w pojemnikach w ziemi (np. w kopalni)
D13 Sporządzanie mieszanki lub mieszanie przed poddaniem któremukolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12
D14 Przepakowywanie przed poddaniem któremukolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D13
D15 Magazynowanie w czasie któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D14 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane)
* - Odprowadzanie do wód z wyjątkiem mórz w całości objęte jest zakazem.

3. Katalog odpadów (zał. nr 1 i 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia ...... 2001 r. w sprawie katalogu odpadów - projekt z sierpnia 2001 r.)

4. Jednostkowe stawki opłat za umieszczenie na składowisku wybrane dla podgrup: 19 01 i 19 04 (zał. nr 6 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia ...... 2001 r. w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska - projekt z sierpnia 2001 r.)

Tab. 3.
Kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów Stawka jednostk.

zł/Mg

20

 Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie
20 01 Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie
20 01 01 Papier i tektura 25,00
20 01 02 Szkło 16,80
20 01 08 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 16,80
20 01 10 Odzież 16,80
20 01 11 Tekstylia 16,80
20 01 13* Rozpuszczalniki 141,20
20 01 14* Kwasy 53,80
20 01 15* Alkalia 53,80
20 01 17* Odczynniki fotograficzne 53,80
20 01 19* Środki ochrony roślin (np. pestycydy, herbicydy, insektycydy) 141,20
20 01 21* Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 141,20
20 01 23* Urządzenia zawierające freony 141,20
20 01 25 Oleje i tłuszcze jadalne 16,80
20 01 26* Oleje i tłuszcze inne niż wymienione w 20 01 25 53,80(+/-)
20 01 27* Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcza i żywice zawierające substancje niebezpieczne 53,80(+/-)
20 01 28 Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcza i żywice inne niż wymienione w 20 01 27 16,80
20 01 29* Detergenty zawierające substancje niebezpieczne 53,80
20 01 30 Detergenty inne niż wymienione w 20 01 29 16,80
20 01 31* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 141,20
20 01 32 Leki inne niż wymienione w 20 01 31 53,80
20 01 33* Baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami wymienionymi w 16 06 01, 16 06 02 oraz nie sortowane baterie i akumulatory zawierające te baterie 200,00
20 01 34 Baterie i akumulatory inne niż wymienione w 20 01 33 16,80
20 01 35* Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające niebezpieczne składniki (1) 141,20
20 01 36 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w 20 01 21, 20 01 23 i 20 02 35 16,80
20 01 37* Drewno zawierające substancje niebezpieczne 53,80
20 01 38 Drewno inne niż wymienione w 20 01 37 16,80
20 01 39 Tworzywa sztuczne 16,80
20 01 40 Metale 16,80
20 01 41 Odpady zmiotek wentylacyjnych 16,80
20 01 99 Inne nie wymienione frakcje 53,80
20 02 Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy)
20 02 01 Odpady ulegające biodegradacji 10,80
20 02 02 Gleba i ziemia, w tym kamienie 10,80
20 02 03 Inne odpady nie podlegające biodegradacji 10,80
20 03 Inne odpady komunalne
20 03 01 Nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne 53,80
20 03 02 Odpady z targowisk 53,80
20 03 02 Odpady z czyszczenia ulic i placów 16,80
20 03 04 Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości 16,80
20 03 06 Odpady ze studzienek kanalizacyjnych 16,80
20 03 07 Odpady wielkogabarytowe 16,80
20 03 99 Odpady komunalne nie wymienione w innych podgrupach 53,80

Objaśnienia:
(-) stawki opłat dla obliczenia stawek opłat podwyższonych za składowanie odpadów w miejscu na ten cel nie przeznaczonym (zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o odpadach obowiązuje zakaz ich składowania),
(+/-) stawki opłat za składowanie odpadów stałych, dla odpadów ciekłych podano stawki w celu obliczenia stawek podwyższonych za składowanie odpadów w miejscu na ten cel nie przeznaczonym (zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o odpadach obowiązuje zakaz ich składowania),
1) Opłatę za składowanie na składowisku odpadów zawierających wodę oblicza się mnożąc całkowitą masę odpadu zawierającego wodę przez stawkę jednostkową obliczona wg wzoru:

Q = (100 - W) * 0,01 * n * q

w którym:
Q jednostkowa stawka opłaty za umieszczenie na składowisku odpadu zawierającego wodę w zł/Mg,
W zawartość wody w odpadzie w %,
q jednostkowa stawka opłaty określona w powyższej tabeli w zł/Mg,
n współczynnik, którego wartość zależy od zawartości wody w odpadzie.

Procentowa zawartość wody w odpadzie W Współczynnik n
    W poniżej 40
 0,8
40 Ł W < 50 0,9
50 Ł W < 60 1,0
60 Ł W < 70 1,1
70 Ł W < 75 1,2
75 Ł W < 80 1,4
80 Ł W < 84 1,6
84 Ł W < 88 1,8
88 Ł W < 92 2,0
92 Ł W < 95 2,4
95 Ł W < 97 2,8
97 Ł W < 98 3,3
98 Ł W < 99 4,0
    99 Ł W < 99,5
 5,0
    W powyżej 99,5
 10,0

* oznakowanie odpadów niebezpiecznych
(1) Do niebezpiecznych składników z elektrycznych i elektronicznych urządzeń można zaliczyć akumulatory i baterie wymienione w 16 06 i oznaczone jako niebezpieczne, przełączniki rtęciowe, szkło z lamp kineskopowych i inne szkło aktywne, itp.
(2) Do metali przejściowych zalicza się, skand, wanad, mangan, kobalt, miedź, itr, niob, hafn, wolfram, tytan, chrom, żelazo, nikiel, cynk, cyrkon, molibden, tantal. Metale te lub ich związki są niebezpieczne, jeżeli są klasyfikowane jako substancje niebezpieczne. Klasyfikacja substancji niebezpiecznych jest określona w przepisach odrębnych.
(3) Procesy stabilizowania zmieniają niebezpieczne własności składników odpadów, a przez to przekształcają odpady niebezpieczne w inne niż niebezpieczne. Procesy zestalania zmieniają tylko stan fizyczny odpadów poprzez zastosowanie dodatków (np. przekształcają odpady ciekłe w stałe) nie zmieniając chemicznych własności odpadów.
(4) Odpady uważa się za częściowo stabilizowane, jeśli po procesie stabilizowania składniki niebezpieczne, które nie zmieniły się całkowicie w składniki bezpieczne, można uwalniać do środowiska w krótkim, średnim lub długim horyzoncie czasowym.

1.4. Nowe regulacje prawne w zakresie spalania odpadów

1.4.1. Zasady ogólne

Ustawa o odpadach:

1) Zakazuje:

  1. postępowania z odpadami w sposób sprzeczny z przepisami ustawy oraz przepisami o ochronie środowiska (art. 8),
  2. mieszania odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne.

2) Nakazuje:

  1. podmiotowi podejmującemu działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów - planowanie, projektowanie i prowadzenie tych działań w sposób (art. 5):
    1. zapobiegający powstawaniu odpadów lub ograniczający ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania,
    2. zapewniający zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec ich powstaniu,
    3. zapewniający zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec, lub których nie udało się poddać odzyskowi;
  2. posiadaczowi odpadów:
    1. postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami (art. 7 ust. 1),
    2. poddania odpadów w pierwszej kolejności odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub nie jest uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, do unieszkodliwienia tych odpadów w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami (art. 7 ust. 2);
  3. unieszkodliwianie odpadów, których nie udało się poddać odzyskowi, w taki sposób, aby składowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych (art. 7 ust. 3);
  4. poddawanie odpadów odzyskowi lub unieszkodliwianiu - w pierwszej kolejności w miejscu ich powstawania (art. 9 ust. 1);
  5. przekazywanie odpadów do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione, uwzględniając przy tym najlepszą dostępną technikę lub technologię, o której mowa w art. 143 Prawa ochrony środowiska, jeżeli odpady te nie mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwione w miejscu ich powstawania (art. 9 ust. 2);
  6. rozdzielenie odpadów niebezpiecznych w przypadku, gdy uległy zmieszaniu z innymi odpadami, substancjami lub przedmiotami, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące warunki (art. 11 ust. 3):
    1. w procesie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów powstałych po rozdzieleniu nastąpi ograniczenie zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska,
    2. jest to technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione;
  7. unieszkodliwianie odpadów po uprzednim wysegregowaniu z nich odpadów nadających się do odzysku (art. 12),
    odzysk lub unieszkodliwianie odpadów tylko w miejscu wyznaczonym w trybie przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym w instalacjach lub urządzeniach, które spełniają określone wymagania (art. 13 ust. 1);
  8. eksploatowanie instalacji oraz urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów tylko wówczas, gdy (art. 13 ust. 5):
    1. nie zostaną przekroczone standardy emisyjne, określone na podstawie odrębnych przepisów,
    2. pozostałości powstające w wyniku działalności związanej z odzyskiem lub unieszkodliwianiem będą poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane z zachowaniem wymagań określonych w ustawie o odpadach.

3) Dopuszcza:

  1. mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszanie odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, w celu poprawy bezpieczeństwa procesów odzysku lub unieszkodliwiania odpadów powstałych po zmieszaniu, jeżeli w wyniku prowadzenia tych procesów nie nastąpi wzrost zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska (art. 11 ust. 2);
  2. spalanie pozostałości roślinnych, poza instalacjami i urządzeniami, jeżeli spalanie to nie narusza odrębnych przepisów (art. 13 ust. 3).

4) Umożliwia:

  1. wojewodzie - udzielenie, w drodze decyzji, zezwolenia na spalanie odpadów poza instalacjami lub urządzeniami, jeżeli spalanie odpadów ze względów bezpieczeństwa jest niemożliwe w instalacjach lub urządzeniach przeznaczonych do tego celu; przy czym zezwolenie to powinno określać: miejsce spalania, ilość odpadów, warunki spalania danego rodzaju odpadu oraz czas obowiązywania decyzji;
  2. wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska - wydanie decyzji o wstrzymaniu działalności polegającej na odzysku lub unieszkodliwianie odpadów, w razie niedopełnienia przez posiadacza odpadów prowadzącego taką działalność, obowiązków, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 5 oraz w art. 11, art. 12 i art. 25 ust. 2 ustawy o odpadach, przy czym:
    1. posiadacz odpadów pomimo wstrzymania prowadzonej działalności jest obowiązany do usunięcia jej skutków na własny koszt (art. 13 ust. 6),
    2. postępowanie w sprawie wydania decyzji o wstrzymaniu działalności wszczyna się z urzędu (art. 13 ust. 7),
    3. na wniosek posiadacza odpadów - wojewódzki inspektor ochrony środowiska może ustalić termin do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, a w razie nieusunięcia ich w tym terminie - wstrzymać działalność związaną z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów (art. 13 ust. 8),
    4. w decyzji, o której mowa wyżej termin wstrzymania działalności określa się uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska jej wstrzymania;
  3. ministrom właściwym do spraw gospodarki, zdrowia, rolnictwa, administracji publicznej w zakresie swoich kompetencji - określić, w drodze rozporządzeń szczegółowy sposób postępowania z niektórymi rodzajami odpadów, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska oraz kierując się potrzebą stworzenia schematów postępowania z tymi odpadami przez ich posiadaczy (art. 7 ust. 4).

1.4.2. Spalanie odpadów w ustawie o odpadach

Ustawa o odpadach:

1) Nakazuje:

  1. projektować, budować, wyposażać i użytkować spalarnie w sposób zapewniający osiągnięcie takiego poziomu termicznego przekształcania, przy którym ilość i szkodliwość dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, odpadów i innych emisji powstających wskutek termicznego przekształcania odpadów (pozostałości z termicznego przekształcania odpadów) będzie jak najmniejsza (art. 44 ust. 2);
  2. ministrowi właściwemu do spraw gospodarki - określić w drodze rozporządzenia:
    1. rodzaje odpadów innych niż niebezpieczne oraz rodzaje instalacji i urządzeń, w których dopuszcza się termiczne przekształcanie tych odpadów:
      • w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska,
      • kierując się zasadą wyrażoną w ust. 2, (art. 44 ust. 5);
    2. wymagania dotyczące prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów, z wyjątkiem odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz sposoby postępowania z odpadami powstałymi w wyniku termicznego przekształcania odpadów:
      • w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska,
      • kierując się właściwościami odpadów (art. 47);
  3. zarządzającemu spalarnią odpadów niebezpiecznych, przed przyjęciem odpadów do ich termicznego przekształcenia:
    1. nakazuje zapoznanie się z przekazywanym przez posiadacza odpadów opisem odpadów, który powinien obejmować:
      • fizyczny i chemiczny skład odpadów niebezpiecznych oraz informacje niezbędne do dokonania oceny przydatności tych odpadów do procesu termicznego przekształcenia,
      • właściwości odpadów niebezpiecznych,
      • określenie substancji, z którymi te odpady nie mogą być łączone w celu ich łącznego termicznego przekształcenia,
      • niezbędne zabezpieczenia związane z postępowaniem z tymi odpadami,
    2. określenie ilości odpadów,
    3. sprawdzenie zgodności przyjmowanych odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania odpadu,
    4. pobranie próbek przed rozładowaniem odpadów w celu zweryfikowania zgodności składu fizycznego i chemicznego oraz właściwości odpadów z opisem, o którym mowa w pkt. 1; wymóg ten nie dotyczy odpadów medycznych i weterynaryjnych,
    5. przechowywanie próbek przez okres co najmniej 1 miesiąca po termicznym przekształceniu tych odpadów (art. 45 ust. 1),
    6. badanie fizycznych i chemicznych właściwości odpadów powstałych w wyniku termicznego przekształcania odpadów, w tym w szczególności rozpuszczalnych frakcji metali ciężkich (art. 45. ust 2),
    7. transportu i magazynowania odpadów w postaci pylistej, powstałych w wyniku termicznego przekształcania odpadów, w zamkniętych pojemnikach (art. 45. ust 2),
    8. określenie bezpiecznej trasy przejazdu odpadów powstałych w wyniku termicznego przekształcania odpadów, jeżeli odpadów tych nie udało się poddać odzyskowi lub unieszkodliwić w miejscu ich powstania (art. 45. ust 2),
      z wyjątkiem przypadku wytwórców odpadów niebezpiecznych, którzy termicznie przekształcają wyłącznie własne odpady w miejscu ich powstania, pod warunkiem dotrzymywania wymagań określonych dla spalarni odpadów niebezpiecznych (art. 45 ust. 3);
  4. posiadaczowi odpadów, który przyjmuje odpady niebezpieczne do termicznego przekształcania odpadów w instalacjach innych niż spalarnie odpadów niebezpiecznych - przestrzeganie wymagań, o których mowa w art. 45 ust. 1 i 2 (art. 45 ust. 4);
  5. zarządzającemu spalarnią odpadów komunalnych lub spalarnią odpadów innych niż niebezpieczne i komunalne, przed przyjęciem odpadów do ich termicznego przekształcenia:
    1. określić ilość odpadów,
    2. sprawdzić zgodność przyjmowanych odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania odpadu (art. 46 ust. 1);
  6. posiadaczowi odpadów, który przyjmuje odpady inne niż niebezpieczne do termicznego przekształcania odpadów w innych instalacjach niż spalarnie odpadów lub w urządzeniach - przestrzegać wymagania, o których mowa w art. 46 ust. 1 (art. 46 ust. 2);
  7. kierownikom spalarni odpadów niebezpiecznych - posiadać świadectwo stwierdzające kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami (art. 49. ust. 1);
  8. ministrowi właściwemu do spraw środowiska - określić w drodze rozporządzenia:
    1. tryb powoływania komisji egzaminacyjnej oraz jej skład,
    2. zakres świadomości podlegających sprawdzeniu,
    3. tryb przeprowadzania egzaminu,
    4. wysokość opłat związanych z przeprowadzeniem egzaminu i wydaniem świadectwa stwierdzającego kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami oraz sposób ich uiszczania,
    5. wysokość wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnej,
    6. wzór świadectwa stwierdzającego kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami kierując się potrzebą zapewnienia prawidłowego unieszkodliwiania odpadów oraz potrzebami ochrony środowiska

2) Dopuszcza:

  1. termiczne przekształcanie odpadów w spalarniach odpadów niebezpiecznych, spalarniach odpadów komunalnych oraz spalarniach odpadów innych niż niebezpieczne i komunalne, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 (art. 44 ust. 1);
  2. termiczne przekształcanie odpadów niebezpiecznych w spalarniach odpadów innych niż niebezpieczne i komunalne lub w innych instalacjach, pod warunkiem przestrzegania wymagań przewidzianych dla spalarni odpadów niebezpiecznych, z zastrzeżeniem art. 42 ust. 3 (art. 44 ust. 3);
  3. termiczne przekształcanie odpadów innych niż niebezpieczne w innych instalacjach niż spalarnie odpadów lub w urządzeniach (art. 44 ust. 4).

3) Umożliwia - wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wydanie decyzji o wstrzymaniu działalności w zakresie termicznego przekształcania odpadów w razie niedopełnienia przez zarządzającego spalarnią odpadów (art. 48 ust. 1) lub posiadacza odpadów, który przyjmuje odpady do termicznego przekształcania w instalacjach i urządzeniach (art. 48 ust. 5), obowiązków, o których mowa w art. 44÷46, oraz:

  1. ustalić termin usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości - na wniosek zarządzającego spalarnią odpadów (art. 48 ust. 2),
  2. wstrzymać działalność w zakresie termicznego przekształcania odpadów w razie nieusunięcia ich w tym terminie - (art. 48 ust. 2),
  3. określić w decyzji termin wstrzymania działalności, uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska jej zakończenia (art. 48 ust. 3),
    przy czym postępowanie w sprawie wydania decyzji o wstrzymaniu działalności wszczyna się z urzędu (art. 48 ust. 4).

1.4.3. Spalanie odpadów komunalnych i niebezpiecznych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie wprowadzania do powietrza substancji zanieczyszczających z procesów technologicznych i operacji technicznych

Rozporządzenie:

1) Dotyczy spalarni rozumianych jako urządzenia techniczne[8] używane do spalania:

  1. odpadów komunalnych, podobnych do komunalnych lub gazowych produktów pirolizy tych odpadów innych niż niebezpieczne (art. 22) - dalej odpadów komunalnych,
  2. oraz odpadów niebezpiecznych (art. 29).

2) Określa dopuszczalne do wprowadzenia do powietrza ilości pyłu, metali ciężkich, chlorowodoru, fluorowodoru, dwutlenku siarki, tlenku węgla, związków organicznych w przeliczeniu na węgiel, dioksyn i furanów, ze spalania:

  1. odpadów komunalnych (art. 23) - zestawione w tab. 4,
  2. oraz odpadów niebezpiecznych (art. 30) - zestawione w tab. 5.

Tab. 4
Lp. Nazwa substancji Dopuszczalna ilość substancji zanieczyszczających
w mg/m3 (dla dioksyn i furanów w ng/m3) suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych
    Q1) < 1 1 Ł Q1) < 3 Q1) ł 3
1 2 3 4 5
1. pył ogółem 200 100 30
2. związki organiczne wyrażone jako węgiel ogółem 20 20 20
3. chlorowodór 250 100 50
4. fluorowodór - 4 2
5. dwutlenek siarki - 300 300
6. tlenek węgla 2) 100 100 100
7. metale ciężkie i ich związki wyrażone jako metal
  ołów + chrom + miedź + mangan - 5 5
  nikiel + arsen - 1 1
  kadm + rtęć - 0,2 0,2
8. dioksyny i furany 0,1 3) 0,1 3) 0,1 3)

1) Łączna nominalna zdolność przerobowa spalarni wyrażona w Mg odpadów spalanych w ciągu godziny.
2) Średnia jednogodzinna.
3) Suma iloczynów stężeń niżej wymienionych dioksyn i furanów w gazach odlotowych oraz ich współczynników równoważności toksycznej.
Współczynniki równoważności toksycznej dla dioksyn i furanów:
2,3,7,8 - Czterochlorodwubenzodioksyna (TCDD) - 1
1,2,3,7,8 - Pięciochlorodwubenzodioksyna (PeCDD) - 0,5
1,2,3,4,7,8 - Sześciochlorodwubenzodioksyna (HxCDD) - 0,1
1,2,3,7,8,9 - Sześciochlorodwubenzodioksyna (HxCDD) - 0,1
1,2,3,6,7,8 - Sześciochlorodwubenzodioksyna (HxCDD) - 0,1
1,2,3,4,6,7,8 - Siedmiochlorodwubezodioksyna (HpCDD) - 0,01
- Ośmiochlorodwubenzodioksyna (OCDD) - 0.001
2,3,7,8 - Czterochlorodwubezofuran (TCDF) - 0,1
2,3,4,7,8 - Pięciochlorodwubezofuran (PeCDF) - 0,5
1,2,3,7.8 - Pięciochlorodwubezofuran (PeCDF) - 0,05
1,2,3,4,7,8 - Sześciochlorodwubezofuran (HxCDF) - 0,1
1,2,3,7,8,9 - Sześciochlorodwubezofuran (HXCDF) - 0,1
1,2,3,6,7,8 - Sześciochlorodwubezofuran (HxCDF) - 0,1
2,3,4,6,7,8 - Sześciochlorodwubezofuran (HxCDF) - 0,1
1,2,3,4,6,7,8 - Siedmiochlorodwubezofuran ((HpCDF) - 0,01
1,2,3,4,7,8,9 - Siedmochlorodwubezofuran (HpCDF) - 0,01
- Ośmiochlorodwubezofuran (OCDF) - 0,001

Tab. 5
Lp. Nazwa substancji Dopuszczalna ilość substancji zanieczyszczających
w mg/m3 (dla dioksyn i furanów w ng/m3) suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych 1)
1 2 3
1. pył ogółem 30
2. związki organiczne wyrażone jako węgiel ogółem 20
3. chlorowodór 60
4. fluorowodór 4
5. dwutlenek siarki 200
6. tlenek węgla 100
7. metale ciężkie i ich związki wyrażone jako metal
  kadm + tal 0,05
  rtęć 0,05
  antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź + mangan + nikiel + wanad + cyna 0,5
8. dioksyny i furany 0,12)

1) Wartości podane w Lp. 1-6 oznaczają średnie odniesione do 30 minut, w Lp. 7 - średnie odniesione do czasu między 30 minut a 8 godzin, w Lp. 8 - średnie odniesienie do czasu między 6 a 8 godzin.
2) Suma iloczynów stężeń dioksyn i furanów w gazach odlotowych oraz ich współczynników równoważności toksycznej, wymienionych w załączniku nr 3 do rozporządzenia

3) Uznaje, że dopuszczalna ilość substancji zanieczyszczających jest dotrzymywana, jeżeli przy prowadzeniu ciągłych pomiarów stężeń tych substancji spełnione są jednocześnie następujące warunki:

  1. przy spalaniu odpadów komunalnych:
    1. średnie jednogodzinne ilości tlenku węgla nie przekraczają dopuszczalnej ilości tlenku węgla, określonej w tab. 4,
    2. co najmniej 90% średnich dziesięciominutowych ilości tlenku węgla, występujących w ciągu 24 godzin pracy spalarni o nominalnej zdolności przerobowej nie mniejszej niż 1 Mg/h, w tym okresów rozruchu i zatrzymywania, nie przekracza 150 mg/m3 suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych - w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu,
    3. średnie ilości substancji zanieczyszczających, z wyłączeniem tlenku węgla oraz dioksyn i furanów, odniesione do 7 dni kalendarzowych, nie przekraczają dopuszczalnych ilości tych substancji, określonych w tab. 4,
    4. średnie dobowe ilości substancji zanieczyszczających, z wyłączeniem tlenku węgla oraz dioksyn i furanów, nie przekraczają dopuszczalnych ilości tych substancji, określonych w tab. 4, o więcej niż 30%.
      1. przy spalaniu odpadów niebezpiecznych:
        1. średnie dobowe ilości dwutlenku siarki, pyłu, chlorowodoru oraz związków organicznych w przeliczeniu na węgiel nie przekraczają następujących wartości stężeń tych substancji w suchych gazach odlotowych w warunkach normalnych - temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych:
          • 50 mg/m3 - dla dwutlenku siarki,
          • 10 mg/m3 - dla pyłu, substancji organicznych, chlorowodoru
            oraz 97% średnich trzydziestominutowych ilości tych substancji w ciągu roku kalendarzowego nie przekracza wartości określonych w lit. a) i b) lub średnie trzydziestominutowe nie przekraczają dopuszczalnych ilości tych substancji zanieczyszczających określonych w tab. 5;
        2. średnie:
          • dobowe ilości fluorowodoru nie przekraczają 1 mg fluorowodoru w 1 m3 suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych - w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych,
          • trzydziestominutowe lub 97% średnich trzydziestominutowych ilości fluorowodoru w ciągu roku kalendarzowego nie przekraczają odpowiednio 4 i 2 mg fluorowodoru w 1 m3 suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych - w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych;
        3. średnie:
          • dobowe ilości tlenku węgla nie przekraczają 50 mg tlenku węgla w 1 m3 suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych - w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych,
          • trzydziestominutowe lub 95% średnich dziesięciominutowych ilości tlenku węgla w ciągu 24 godzin nie przekraczają odpowiednio 100 i 150 mg tlenku węgla w 1 m3 suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych
            - w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych.

4) Nakazuje prowadzenie procesu spalania w taki sposób, aby:

  1. przy spalaniu odpadów komunalnych - przez cały czas temperatura gazów powstających w wyniku spalania utrzymywała się na poziomie nie niższym niż 850oC, czas spalania trwał co najmniej dwie sekundy, a zawartość tlenu w gazach wynosiła co najmniej 6%,
  2. przy spalaniu odpadów niebezpiecznych - przez cały czas temperatura gazów powstających w wyniku spalania utrzymywała się na poziomie nie niższym niż 850°C, czas spalania trwał co najmniej dwie sekundy, a zawartość tlenu w gazach wynosiła co najmniej 6%, z zastrzeżeniem:
    1. w przypadku spalania odpadów niebezpiecznych zawierających ponad 1% związków fluorowcoorganicznych, w przeliczeniu na chlor, temperatura nie może być niższa niż 1100°C.
    2. w przypadku spalania wyłącznie odpadów niebezpiecznych płynnych albo zmieszanych substancji gazowych i stałych sypkich, pochodzących ze wstępnego przetwarzania odpadów niebezpiecznych przy niedoborze tlenu, jeżeli moc cieplna uzyskana ze spalania substancji gazowej stanowi ponad 50% całkowitej mocy cieplnej spalarni, zawartość tlenu w gazach powstających ze spalania powinna wynosić co najmniej 3%.

5) Nakazuje natychmiastowe wstrzymanie pracy spalarni:

  1. odpadów komunalnych, jeżeli (§ 25 ust. 2):
    1. ilość pyłu wprowadzana do powietrza przekroczy 600 mg/m3 suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych - w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych,
    2. nie są spełnione odpowiednie warunki spalania,
    3. łączny czas występowania zakłóceń procesu spalania nie przekroczy 96 godzin w roku kalendarzowym.
  2. odpadów niebezpiecznych, jeżeli (§ 33 ust. 2):
    1. ilość pyłu wprowadzona do powietrza przekroczy 150 mg/m3 suchych gazów odlotowych w warunkach normalnych - w temperaturze 273 K i ciśnieniu 101,3 kPa, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych,
    2. nie są spełnione warunki procesu spalania,
    3. łączny czas występowania zakłóceń procesu spalania przekroczy 60 godzin pracy w roku kalendarzowym.

6) Wymaga aby spalarnie:

  1. odpadów komunalnych wyposażone były w:
    1. palniki pomocnicze włączane automatycznie, jeżeli temperatura gazów odlotowych spadnie poniżej 850oC oraz używane w okresie rozruchu i zatrzymywaniu spalarni, z zastrzeżeniem,
    2. urządzenia do ciągłych pomiarów temperatury, ciśnienia, wilgotności i zawartości tlenu w gazach odlotowych, w komorze spalania oraz rejestracji wyników tych pomiarów.
  2. Spalarnie odpadów niebezpiecznych wyposażone były w:
    1. palniki pomocnicze włączane automatycznie, jeżeli temperatura gazów odlotowych spadnie poniżej poziomu, o którym mowa w ust. 1 i 2, oraz używane w okresie rozruchu i zatrzymywaniu spalarni,
    2. system zapobiegający podawaniu odpadów niebezpiecznych do spalarni, jeżeli temperatura gazów
    3. urządzenia do ciągłych pomiarów temperatury, ciśnienia, wilgotności i zawartości tlenu w gazach odlotowych, w komorze spalania oraz rejestracji wyników tych pomiarów.

7) Określa zakres, sposób (ciągły lub okresowy) i częstotliwość badań substancji zanieczyszczających i ich stężeń (§ 28 i § 35).

1.4.4. Spalanie odpadów w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia ..... 2001 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów

Rozporządzenie:

1) Określa wymagania dotyczące prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów, z wyjątkiem odpadów medycznych i weterynaryjnych, sposoby postępowania z odpadami powstałymi w wyniku termicznego przekształcania odpadów (§ 1).

2) Dotyczy:

  1. wszelkich stacjonarnych lub przewoźnych urządzeń i instalacji przekształcających termicznie odpady, z odzyskiem i bez odzysku ciepła podczas procesu: pirolizy, zgazowania, plazmowe, inne, w których produkty powstające w ich trakcie poddane są spaleniu (§ 2.1),
  2. termicznego przekształcania wszelkich odpadów, z wyjątkiem odpadów (§ 2.2):
    1. roślinnych, pochodzących z rolnictwa, leśnictwa i przemysłu rolno-spożywczego,
    2. włóknistych roślinnych, pochodzących z produkcji masy celulozowej wykorzystywanej do produkcji papieru,
    3. drewna nie zanieczyszczonego impregnatami i powłokami ochronnymi,
    4. powstałych z poszukiwań i eksploatacji ropy i gazu na przybrzeżnych platformach,
    5. z instalacji badawczo-rozwojowych pracujących nad usprawnieniem procesu spalania, przerabiających poniżej 50 ton odpadów rocznie,
    6. ciekłych łatwopalnych o wartości opałowej powyżej 30 MJ/kg, nie zawierających polichlorowanych bifenyli (PCB) lub polichlorofenylu (PCP) w ilościach powyżej 0,005% wagowo łącznie oraz nie będących odpadami niebezpiecznymi,
    7. zwierzęcych i ich resztek.

3) Wymaga aby:

  1. termiczne przekształcanie odpadów, o ile jest to możliwe, odbywało się z odzyskiem energii (§ 2 ust.3);
  2. podczas termicznego przekształcania odpadów, minimalna temperatura w komorze spalania nie może być niższa niż (§ 3):
    1. 1100°C - dla odpadów zawierających powyżej 1% chlorowcowanych związków organicznych przeliczonych na chlor,
    2. 850°C - dla odpadów zawierających poniżej 1% chlorowcowanych związków organicznych przeliczonych na chlor;
    3. termiczne przekształcanie odpadów było prowadzone w sposób zapewniający minimalny czas utrzymywania gazów spalinowych w komorze spalania przez 2 sekundy przy zawartości co najmniej 6% tlenu (§ 4);
    4. termiczne przekształcanie odpadów zapewniało odpowiedni poziom ich przekształcenia, wyrażony jako maksymalna zawartość nieutlenionych związków organicznych, której miernikiem mogą być, oznaczone zgodnie z Polskimi Normami (§ 5):
      • całkowita zawartość węgla organicznego w żużlach i popiołach paleniskowych nie przekraczająca 3%,
      • udział części palnych w żużlach i popiołach paleniskowych nie przekraczająca 5%.;
  3. instalacje i urządzenia do termicznego przekształcania odpadów wyposażone były w (§ 6):
    1. co najmniej jeden palnik pomocniczy do stałego utrzymywania wymaganej temperatury procesu oraz wspomagania jego rozruchu i zatrzymania: palnik powinien wspomagać proces tak długo, dopóki w komorze spalania będą pozostawały nieprzereagowane odpady,
    2. automatyczny system podawania odpadów, pozwalający na zatrzymanie ich podawania podczas:
      • rozruchu do czasu osiągnięcia wymaganej temperatury,
      • procesu, w razie nieosiągnięcia wymaganej temperatury lub przekroczenia dopuszczalnych wartości emisji,
    3. urządzenia do odprowadzania gazów spalinowych, gwarantujące dotrzymanie standardów powietrza, określonych w odrębnych przepisach,
    4. urządzenia do odzysku ciepła powstającego w procesie termicznego przekształcania odpadów, jeżeli stosowany rodzaj instalacji lub urządzenia umożliwia taki odzysk,
    5. urządzenia do ochrony gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych,
    6. urządzenia do gromadzenia suchych pozostałości poprocesowych.
  4. podczas termicznego przekształcania odpadów prowadzony był (§ 7):
    1. ciągły pomiar temperatury w komorze spalania, mierzonej w pobliżu ściany wewnętrznej, w sposób eliminujący wpływ promieniowania cieplnego płomienia, tlenków węgla i pyłów w gazach odlotowych,
    2. ciągły pomiar zawartości tlenu w gazach spalinowych,
    3. ciągły pomiar ciśnienia gazów spalinowych,
    4. ciągły pomiar stężenia tlenków azotu, tlenków węgla i pyłów w gazach odlotowych,
    5. ciągły pomiar stężenia dwutlenku siarki, chlorowodoru i fluorowodoru w gazach odlotowych, jeżeli w procesie przekształcane są odpady, których produktem są te związki, a zastosowane oczyszczanie gazów odlotowych nie gwarantuje dotrzymania norm emisji określonych w odrębnych przepisach,
    6. ciągły pomiar pH, temperatury i przepływu ścieków,
    7. dobowy pomiar zawiesin stałych w ściekach,
    8. okresowy pomiar metali ciężkich, dioksyn i furanów w gazach odlotowych, dokonywanych co pół roku,
    9. okresowy pomiar metali ciężkich i ich związków w ściekach, dokonywany co najmniej jeden raz w miesiącu,
    10. okresowy pomiar dioksyn i furanów w ściekach, dokonywany co najmniej raz w roku, a w ciągu pierwszych 12 miesięcy eksploatacji - co trzy miesiące.
      a w przypadku, gdy techniki pomiarowe zastosowane do poboru i analizy składu gazów odlotowych, nie obejmują osuszania gazów przed ich analizą, także monitorowany w zakresie zawartości pary wodnej w gazach spalinowych.
  5. urządzenia do przeprowadzenia ww. pomiarów (króćce do poboru próbek gazów, pyłów i ścieków, urządzenia do ciągłego pomiaru parametrów termicznego przekształcania odpadów i stężeń zanieczyszczeń, urządzenia do archiwizowania danych wymaganych w ustawie o odpadach) były poddawane corocznym przeglądom technicznym oraz raz na 3 lata kalibracji (§ 8).

4) Określa (§ 10) dopuszczalne ilości substancji zanieczyszczających w ściekach z termicznego przekształcania odpadów (tab. 6).

Tab. 6
Lp. Substancje zanieczyszczające Dopuszczalne ilości substancji wyrażone w stężeniach wagowych w próbkach niefiltrowanych
1 2 3
1. Zawiesiny stałe ogółem 95% / 30 mg/l – 100% / 45 mg/l
2. Rtęć i jej związki w przeliczeniu na rtęć (Hg) 0,03 mg/l
3. Kadm i jego związki w przeliczeniu na kadm (Cd) 0,05 mg/l
4. Tal i jego związki w przeliczeniu na tal (Tl) 0,05 mg/l
5. Arsen i jego związki w przeliczeniu na arsen (As) 0,15 mg/l
6. Ołów i jego związki w przeliczeniu na ołów (Pb) 0,20 mg/l
7. Chrom i jego związki w przeliczeniu na chrom (Cr) 0,5 mg/l
8. Miedź i jej związki w przeliczeniu na miedź (Cu) 0,5 mg/l
9. Nikiel i jego związki w przeliczeniu na nikiel (Ni) 0,5 mg/l
10. Cynk i jego związki w przeliczeniu na cynk (Zn) 1,5 mg/l
11 Dioksyny i furany, określone jako suma indywidualnych dioksyn i furanów 0,3 mg/l

5) Stanowi, że:

  1. analizy ścieków w zakresie ilości substancji dokonuje się przed ich wprowadzeniem do odbiornika;
  2. ścieki nie mogą być rozcieńczane w celu uzyskania mniejszych wartości stężeń substancji zanieczyszczających;
  3. dopuszczalne ilości ww. substancji zanieczyszczających są dotrzymane jeżeli dla;
    1. całkowitych zawiesin stałych 95% i 100% wartości zmierzonych nie przekracza wartości dopuszczalnych,
    2. metali ciężkich nie więcej niż jeden wynik pomiarów w ciągu roku nie przekracza dopuszczalnej wartości,
    3. dioksym i furanów wyniki dwukrotnych pomiarów w ciągu roku nie przekraczają wartości dopuszczalnych.
  4. pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów powinny zostać wykorzystane, a w przypadku braku takiej możliwości - unieszkodliwione, ze szczególnym uwzględnieniem unieszkodliwienia frakcji metali ciężkich; dopuszcza się wykorzystanie pozostałości po termicznym przekształceniu odpadów do sporządzania mieszanek betonowych na potrzeby budownictwa z wyłączeniem budynków przeznaczonych do stałego przebywania ludzi i zwierząt;
  5. stężenie metali ciężkich w wyciągach wodnych z badania wymywalności tych metali z próbek mieszanek betonowych, nie może przekroczyć 10 mg/dm3 łącznie w przeliczeniu na masę pierwiastków;
  6. badanie wymywalności metali ciężkich z wyrobów betonowych, zawierających unieszkodliwione odpady niebezpieczne, powinno być przeprowadzane przez całkowite zanurzenie w wodzie próbki badanego materiału i utrzymanie jej przez 48 godzin przy stałym mieszaniu; woda użyta do badania nie powinna zawierać chloru, powinna mieć temperaturę w granicach 180¸220°C i twardość w granicach 3¸6 mval/dm3; stosunek wagowy wody do materiału badanego powinien wynosić 10:1;
  7. transport i gromadzenie pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów powinny odbywać się w sposób uniemożliwiający ich rozprzestrzenianie się w środku (§ 12).

1.4.5. Spalanie odpadów niebezpiecznych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 października w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 14 ust. 5 nieobowiązującej już ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach i stosuje się do odpadów niebezpiecznych określonych w rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów (Dz.U. Nr 162, poz. 1135). Należy oczekiwać, że po wprowadzeniu w życie Katalogu odpadów rozporządzenie to zostanie uaktualnione.

Rozporządzenie:

1) Klasyfikuje (w załączniku) odpady i sposoby ich unieszkodliwienia (§ 8). W tab.7 podano przykład takiej klasyfikacji wybrany dla odpadów z grup 18, 19 i 20 dla których przewidziano spalanie jako sposób unieszkodliwienia

Tab. 7
Kod4) Rodzaj odpadów Odpady dopuszczone do bezpośredniego składowania Unieszkodliwienie przez przekształcenie: Zalecone procesy i ich kolejność 5)
      fizyczne, chemiczne lub łącznie fizyczne i chemiczne termiczne  
1 2 3 4 5 6
18 Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań
18 01 Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej
18 01 03 Inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcji     X A1 (A4)
18 01 05 Przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia i leki       IN
18 02 Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej
18 02 02 Inne odpady, których zbieranie i składowanie podlega specjalnym przepisom ze względu na zapobieganie infekcjom     X A1 (A4)
18 02 04 Przeterminowane i wycofane ze stosowania chemikalia     X A3
19 Odpady z urządzeń do likwidacji i neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej
19 01 Odpady ze spalania i termicznego rozkładu odpadów komunalnych oraz podobnych odpadów z handlu, przemysłu i instytucji
19 01 10 Zużyty węgiel aktywny z oczyszczania spalin     X A3 (D2)
19 08 Odpady z oczyszczalni ścieków nie wyspecyfikowane inaczej
19 08 03 Tłuszcze i mieszaniny olejów z oczyszczania ścieków     X A1 (A3)
19 08 06 Nasycone lub zużyte żywice jonowymienne     X A1 (A3)
20 Odpady komunalne
20 01 Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie
20 01 12 Farby, kleje, lepiszcza i żywice     X A1 (A3)
20 01 13 Rozpuszczalniki     X A1 (A3)
20 01 19 Pestycydy, herbicydy, insektycydy itp. środki     X A2 (A3)

Znaczenie użytych skrótów:
znak "X"- w kolumnach 3, 4, 5 w poszczególnych wierszach oznacza sposób unieszkodliwiania odpadu;
1) polibromowane dwufenyle;
2) polichlorowane dwufenyle;
3) polichlorowane trójfenyle;
4) kod wg rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 24 grudnia 1997 r. w sprawie klasyfikacji odpadów (Dz.U. Nr 162, poz. 1135);
5) kreska pomiędzy symbolami oznacza sekwencje operacji unieszkodliwiania odpadu; w nawiasach podano równorzędną metodę unieszkodliwiania;
6) dopuszcza się składowanie na warunkach określonych w § 16 rozporządzenia;
IN w kolumnie 6 oznacza, że dla odpadu powinna być przez jego wytwórcę przedstawiona metoda unieszkodliwiania, właściwa dla jego składu chemicznego.
Objaśnienie symboli procesów unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych występujących w kolumnie 6:
Procesy przekształcania termicznego:
A1 - procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych ani związków cynku, kadmu, miedzi, niklu, kobaltu i rtęci w ilości przekraczającej 0,5% wagowych suchej masy odpadów łącznie w przeliczeniu na masę pierwiastków;
A2 - procesy spalania odpadów niebezpiecznych zawierających związki chlorowcoorganiczne, w tym PCB, przy zawartości metali ciężkich jak dla A1;
A3 - procesy spalania odpadów niebezpiecznych w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna;
A4 - procesy pirolitycznego rozkładu odpadów niebezpiecznych.
Procesy fizyczne, chemiczne lub łączne fizyczne i chemiczne:
B1 - procesy wytrącania trudno rozpuszczalnych związków chemicznych metali ciężkich zawartych w odpadach dla zmniejszenia ich rozpuszczalności w wodzie oraz procesy ich immobilizacji poprzez zamykanie w masie betonowej, spiekanie w materiałach ceramicznych lub zeszklenie;
B2 - procesy utleniania i redukcji składników odpadów;
B3 - procesy oddzielania szkodliwych składników odpadów od obojętnych poprzez destylację, destylację z parą wodną, stripping gazowy, ekstrakcję, adsorpcję i inne procesy fizyczne;
B4 - procesy zobojętniania kwasów i zasad.
Składowanie odpadów niebezpiecznych:
D1 - składowanie luzem na składowiskach otwartych urządzonych w sposób nie powodujący zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska;
D2 - składowanie jak w sposobie D1 w pojemnikach wykonanych z materiałów odpornych na korozję;
D3 - składowanie w składowiskach zamkniętych urządzonych na powierzchni ziemi w postaci specjalnych budowli lub pod powierzchnią ziemi w wyrobiskach surowców mineralnych.

2) Wymaga spełnienia następujących warunków dla przekształcania termicznego odpadów niebezpiecznych:

  1. w paleniskach kotłowych lub w spalarniach odpadów (§ 9):
    1. czas utrzymywania spalin w komorze spalania powinien wynosić co najmniej 2 sekundy w temperaturze:
      • nie niższej od 850°C - jeśli zawartość chloru w związkach organicznych w przekształcanych odpadach nie przekracza 1% suchej masy odpadów,
      • nie niższej od 1100°C - jeśli zawartość chloru w związkach organicznych w przekształcanych odpadach przekracza 1% suchej masy odpadów,
    2. zawartość tlenu w gazach spalinowych nie może być mniejsza niż 6%,
    3. gazy odlotowe z procesu powinny być monitorowane w zakresie ciągłej rejestracji temperatury w komorze spalania, ciśnienia, zawartości tlenu i pary wodnej.
  2. w piecach obrotowych do produkcji cementu i wapna, w których wysokie temperatury procesów oraz czas utrzymywania spalin w tych temperaturach w granicach od 4 do 8 sek. gwarantują skuteczność rozkładu (§ 10):
    1. nie może ulec pogorszeniu skład gazów odlotowych z procesu, w porównaniu do pracy instalacji bez wprowadzania do niej odpadów niebezpiecznych,
    2. urządzenia do przechowywania odpadów oraz ich przygotowania do przekształcenia powinny być wykonane w sposób zapewniający ochronę środowiska.
  3. przez ich rozkład pirolityczny (§ 11):
    1. zawartość organicznych związków chlorowców w parach i gazach odlotowych z procesu rozkładu pirolitycznego odpadów niebezpiecznych nie powinna przekraczać wartości 0,5 nanograma w jednym metrze sześciennym [0,5 ng/m3],
    2. gazy z procesu pirolitycznego powinny być wykorzystane jako paliwo pomocnicze w paleniskach kotłowni grzewczych; w przypadkach braku możliwości takiego wykorzystania dopuszcza się spalanie gazów w pochodni.

3) Dopuszcza bezpośrednie składowanie stałej pozostałości po rozkładzie pirolitycznym na składowisku odpadów wyposażonym w instalację do oczyszczania odcieków.

 

2. Spalanie odpadów w dyrektywach UE

2.1. Przepisy źródłowe

  1. Dyrektywa 89/369/EEC w sprawie zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza przez nowe zakłady spalania odpadów komunalnych,
  2. Dyrektywa 89/429/EEC w sprawie zmniejszania zanieczyszczenia powietrza przez istniejące zakłady spalania odpadów komunalnych,
  3. Dyrektywa 94/67/EC w sprawie spalania odpadów niebezpiecznych
  4. Dyrektywa 2000/76/WE w sprawie spalania odpadów

2.2 Spalanie odpadów w dyrektywach 89/369/EEC i 89/429/EEC

Zagadnienia związane ze spalaniem i spalarniami odpadów komunalnych regulowane są przez postanowienia Dyrektywy 89/369/EEC w sprawie zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza przez nowe zakłady spalania odpadów komunalnych oraz Dyrektywy 89/429/EEC w sprawie zmniejszania zanieczyszczenia powietrza przez istniejące zakłady spalania odpadów komunalnych.

Dyrektywa 89/369/EEC:

1) Uznaje za "nowe" te spalarnie odpadów komunalnych, które otrzymały pozwolenie na działalność po 1 grudnia 1990 r.

2) Wprowadza kilka nowych, istotnych dla zakresu jej działania, pojęć (definicji):

  1. zanieczyszczenie powietrza - wprowadzanie do powietrza substancji lub energii, które jednocześnie powoduje powstawanie zagrożeń dla zdrowia ludzi oraz dla środowiska (przyrody żywej, ekosystemów) lub powoduje, iż korzystanie ze środowiska staje się "nieprzyjemne";
  2. wartość dopuszczalnej emisji - dopuszczalną wartość stężenia i/lub masa substancji zanieczyszczających, które nie mogą być przekraczane w czasie funkcjonowania zakładów w określonym czasie;
  3. zakład spalania odpadów komunalnych - urządzenie techniczne stosowane do unieszkodliwiania odpadów poprzez ich spalanie z odzyskiwaniem lub bez odzyskiwania wytwarzanego ciepła; pojęcie obejmuje cały teren zakładu, jak i instalację tzn.: piec do spalania, układ wprowadzający odpady, paliwo i powietrze oraz urządzenia służące do kontroli procesu spalania, które monitorują i rejestrują jego warunki[9];
  4. nominalna zdolność przerobowa zakładu spalania jako sumę wydajności spalania wszystkich pieców wchodzących w skład zakładu, która została podana przez projektanta i potwierdzona przez zarządzającego (operatora), ze szczególnym uwzględnieniem wartości opałowej odpadów (wyrażoną jako ilość odpadów spalaną w ciągu godziny).

3) Określa standardy emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego dla:

  1. stężeń związków organicznych (wyrażonego jako całkowity węgiel) w gazach odlotowych, które nie mogą przekraczać 20 mg/Nm3;
  2. stężeń tlenku węgla (CO) w gazach odlotowych, które nie może przekraczać 100 mg/Nm3 odniesionych do następujących ujednoliconych (standardowych) warunków: gaz suchy, temperatura - 273 K, ciśnienie 101,3 kPa, zawartość tlenu 1% lub CO2 9% oraz:
  3. stanowi, że wartość stężenia tlenku węgla jest jednocześnie wartością dopuszczalną średnich godzinowych dla wszystkich spalarni odpadów, a do obliczania średnich godzinowych należy brać pod uwagę wyłącznie godziny, w których zakład rzeczywiście pracuje, w tym również okresy rozruchu i zatrzymywania;
  4. określa trzy poziomy wartości dopuszczalnej emisji dla pyłu, metali ciężkich, kwasu chlorowodorowego, kwasu fluorowodorowego i dwutlenku siarki, wyrażonej w mg/Nm3, w zależności od nominalnej wydajności zakładu spalania odpadów i odniesione do spalin suchych w temperaturze - 273 K, przy ciśnieniu 101,3 kPa i zawartości tlenu 11% lub CO2 9%, a dla spalarni o wydajności mniejszej niż 1 t/h - do zawartości tlenu 17%, przy czym wartości stężeń nie mogą wtedy przekroczyć wartości powyższych podzielonych przez 2;
  5. dopuszcza możliwość udzielenia odrębnego pozwolenia, ustalającego odmienne warunki procesu spalania, jeżeli stężenia emitowanych polichlorowanych dwubenzodioksyn (PCDD) i polichlorowanych dwubenzofuranów (PCDF) będą równe lub mniejsze od stężeń uzyskanych w warunkach w niej określonych. Istotne znaczenie ma ustalenie temperatury gazu powstającego w wyniku spalania odpadów po ostatnim wprowadzeniu powietrza potrzebnego do spalania, która powinna wynosić co najmniej 850°C, minimum przez dwie sekundy, przy zawartości tlenu minimum 6%;
  6. nakłada na nowe spalarnie odpadów komunalnych wymóg posiadania palnika pomocniczego, który powinien być włączany automatycznie, gdy temperatura gazów spada poniżej 850°C; temperatura 850°C musi być również zapewniona podczas rozruchu i zatrzymania zakładu spalania odpadów. W tym miejscu dyrektywa pozwala na indywidualne ustalenie wartości emisji. Biorąc bowiem pod uwagę skład odpadów mających podlegać spalaniu oraz charakterystykę określonego zakładu właściwe organy władzy mogą określić dopuszczalne wartości emisji zanieczyszczeń, inne niż wskazane w przepisach dyrektywy. Decyzja ustalająca musi brać pod uwagę wpływ emitowanych zanieczyszczeń na zdrowie ludzi oraz na środowisko, zaś poziom dopuszczalnej emisji powinien być określony w oparciu o zasadę BATNEEC[10], zakładającej zastosowanie najlepszej dostępnej technologii nie pociągającej za sobą nadmiernych kosztów;
  7. wymaga aby eksploatacja zakładów spalania odpadów komunalnych odbywała się w taki sposób, aby zapewnić wprowadzanie gazów odlotowych do powietrza atmosferycznego przez komin (odpowiedniej wysokości) dla uniknięcia emisji, która mogłaby spowodować znaczne zanieczyszczenia powietrza na poziomie terenu[11].

4) Ustala zakres i warunki wykonywania pomiarów. Zgodnie zaś z art. 6 ust. 1 pkt. b pomiary powinny obejmować:

  1. parametry procesów spalania:
    1. temperatury gazów,
    2. zawartość pary wodnej w gazach odlotowych (pomiar ciągły),
    3. czas przebywania gazów odlotowych w minimalnej temperaturze 850°C;
  2. zawartość określonych substancji w gazach odlotowych, przy czym pomiary stężeń tych substancji powinny być prowadzone w sposób:
    1. ciągły (stały) dla: pyłu ogółem, tlenku węgla, tlenu, kwasu chlorowodorowego - w spalarniach o wydajności równej lub większej niż 1 tona na godzinę, przy czym muszą być także spełnione warunki określone w art. 5 ust. 3 tzn.:
      • nie może wystąpić przekroczenie wartości dopuszczalnej żadnej z siedmiodniowych wartości mierzonych stężeń tych substancji,
      • nie może wystąpić przekroczenie wartości dopuszczalnej o więcej niż 30% żadnej ze średnich dobowych wartości mierzonych stężeń tych substancji
    2. okresowy dla:
      • metali ciężkich, kwasu fluorowodorowego i dwutlenku siarki - w zakładach spalania o wydajności równej lub większej niż 1 tona na godzinę,
      • pyłu ogółem, kwasu chlorowodorowego, tlenku węgla i tlenu - w spalarniach o nominalnej zdolności przerobowej mniejszej niż 1 tona na godzinę
      • związków organicznych - bez względu na wydajność spalarni odpadów.

5) Określa obowiązki zarządców (operatorów) zakładów spalania odpadów komunalnych (spalarni), związane ze stanem szczególnego zagrożenia, jakie może powodować awaria urządzeń do oczyszczania gazów odlotowych w tym:

  1. jak najszybsze informowanie właściwych organów władzy o sytuacjach, w których wartości dopuszczalne emisji zostaną przekroczone; z kolei organa te mają obowiązek wstrzymania działalność zakładu, jeżeli nie jest on w stanie dotrzymać odpowiednich norm emisji, podejmując jednocześnie wszelkie działania mające na celu wprowadzenie stosownych zmian przez zarządzającego zakładem;
  2. obowiązek dotrzymywania ustalonych przez właściwe organy krajowe maksymalnego dopuszczalnego okresu technicznie nieuniknionych przestojów urządzeń oczyszczających, w których dopuszczalne stężenia substancji zanieczyszczających odprowadzanych do powietrza będą naruszone;
  3. ograniczenia lub zaprzestania działalności zakładu tak szybko, jak tylko to będzie możliwe; w żadnej jednak sytuacji zakład nie może kontynuować spalania odpadów w sposób ciągły dłużej niż przez 16 godzin, natomiast łączny okres działania w sytuacjach nadzwyczajnych musi w ciągu roku być krótszy niż 96 godzin.

6) Daje państwom członkowskim możliwość uchylenia niektórych swoich postanowień, na podstawie art.10 i w drodze wyjątku, w odniesieniu do zakładów, które zostały zaprojektowane do spalania paliw uzyskiwanych z odpadów, jeżeli ich dotrzymywanie pociągałoby za sobą nadmierne koszty, lub gdy postanowienia te dla określonego zakładu są nieodpowiednie z technicznego punktu widzenia, ale tylko wtedy gdy:

  1. spalarnie odpadów nie spalają odpadów innych niż odpady wskazane w przepisie dyrektywy (poza paliwami wspomagającymi, używanymi podczas rozruchu),
  2. przestrzegane są ustalenia dyrektywy 84/360/EEC[12].

Dyrektywa 89/429/EEC w sprawie zmniejszania zanieczyszczenia powietrza przez istniejące zakłady spalania odpadów komunalnych 89/429/EEC jest bardzo podobna do omówionej wcześniej dyrektywy 89/369/EEC. Określa wymagania dla istniejących spalarni odpadów komunalnych, przyjmuje analogiczne definicje i podaje ostateczne terminy osiągnięcia przez te zakłady wartości dopuszczalnych emisji ustalonych dyrektywą 89/369/EEC dla nowych zakładów spalania odpadów komunalnych na:

  1. najpóźniej do 1 grudnia 1996 r. - dla zakładów istniejących o nominalnej zdolności przerobowej równej lub większej niż 6 t/h.,
  2. do 1 grudnia 1995 r. - dla zakładów spalania odpadów komunalnych innych od wymienionych w pkt. 1 wartości dopuszczone w dyrektywie, a do 2000 r. - wartości dopuszczalne, jak dla nowych spalarni odpadów.

Dyrektywy 89/369/EEC i 89/429/EEC spowodowały radykalną zmianę w podejściu do technologicznych i technicznych problemów spalania odpadów w spalarniach istniejących i nowo budowanych. Do roku 1989 spalarnie odpadów, mimo ciągłego wzrostu ograniczeń dla emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, rozwiązywały problem oczyszczania spalin w sposób, który nie "rujnował" inwestorów, a koszty instalacji do oczyszczania spalin mieściły się w rozsądnych granicach udziału w koszcie ogólnym. Dyrektywa 89/369/EEC doprowadziła wymagania do takiego poziomu, że dla spalarni budowanych po 1989 r. koszt instalacji do oczyszczania spalin osiąga, w wielu przypadkach, połowę kosztu całej inwestycji. Jednocześnie wymagania dotyczące samego procesu spalania odpadów, w tym wymóg utrzymania podwyższonej temperatury, zmniejszającej ryzyko powstawania dioxyn i furanów - stawiają przed konstruktorami spalarni złożone i bardzo kosztowne zadania. Transpozycja i implementacja tych wymagań w przepisach krajowych oznaczała dla nowych instalacji spalania odpadów stałych komunalnych potrzebę:

  1. utrzymania wyższej temperatury spalania (temp. spalin nie 750°C przez 2 sek. jak przewidywały przepisy z 1986 r. ale 850°C) można to osiągnąć poprzez zmianę konstrukcji komory spalania, wyższą temperaturę powietrza podawanego do komory oraz wyposażenie wszystkich palenisk w palniki dodatkowe, których stosowania zaniechano już wiele lat temu (ograniczając najwyżej do małych spalarni);
  2. lepszego oczyszczania spalin polegającego na:
    • stosowaniu filtrów workowych zamiast elektrofiltrów,
    • wprowadzeniu procesów usuwania nadmiaru chloru i wytrącania metali ciężkich na drodze technologii suchych, półsuchych, półmokrych i mokrych.

Trzeba pamiętać, że ciągłe udoskonalenie oczyszczania spalin i zatrzymywanie większego ładunku zanieczyszczeń, powoduje powstawanie coraz większych ilości opadów tzw. II generacji (pyły, szlamy), które często stanowią zwiększone zagrożenie (np. ze względu na dużą koncentrację metali ciężkich). Spełnienie wymagań zaostrzonego reżimu dla spalarni średnich i dużych nie przedstawia, na dzień dzisiejszy, dużych trudności technologicznych i technicznych, poza wzrostem kosztów w granicach 15 - 30% (w zależności od przepustowości spalarni). Obowiązek objęcia zaostrzonymi wymaganiami spalarni małych, o przerobie rzędu 1 - 2 ton/godzinę, najczęściej oznacza ich zlikwidowanie, ze względu na niemożliwy do zaakceptowania wzrost kosztów modernizacji i eksploatacji. W tych warunkach jednym wyjściem jest budowa zakładów większych, służących eliminacji odpadów z większego regionu.

2.3. Spalanie odpadów w nowej Dyrektywie Parlamentu i Rady 2000/76/WE

W załączeniu znajduje się pełny tekst Dyrektywy Parlamentu i Rady 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów.

 

3. Podsumowanie

  1. Nowe regulacje prawne w zakresie spalania odpadów w dużym stopniu stanowią transpozycje przepisów Dyrektywy 2000/76/WE.
  2. W odróżnieniu od ww. dyrektywy regulacje te zostały umieszczone w kilku rozporządzeniach:
    1. Ministra Środowiska z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie wprowadzania do powietrza substancji zanieczyszczających z procesów technologicznych i operacji technicznych (Dz.U. Nr 87, poz. 957);
    2. Ministra Gospodarki z dnia ....... 2001 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (projekt z września 2001 r.)
    3. Ministra Środowiska z dnia ...... 2001 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie gospodarowania odpadami (projekt z sierpnia 2001 r.).
      Nie ułatwia korzystania z tych przepisów. Pod tym względem Dyrektywa 2000/76/WE jest znacznie wygodniejsza w praktycznym stosowaniu.
  3. Nadal (tzn. na dzień 18 października 2001 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 1 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 145, poz. 942: zmiana: Dz.U. z 2001 r. Nr 22, poz. 251), które w części dotyczącej spalania odpadów w dużym stopniu nie przystaje do ww. rozporządzeń i Dyrektywy 200/76/WE.

 

  1. rozumianego w referacie jako termiczne przekształcanie;
  2. źródło: http://www.odpady.net.pl/prawo/projekty/rozpmg_po.htm
  3. przekazany przez Ministra Środowiska do OBREM pismem DP-3698/KK/0210/01 z dnia 13.08.2001 r. w celu zaopiniowania;
  4. rozumianych jako zakazy i nakazy prawne;
  5. opłaty, grzywny itp.;
  6. pozwolenia i zezwolenia;
  7. np. prawo cofania wydanych pozwoleń i zezwoleń, kary aresztu i grzywny itp.;
  8. inaczej niż definiuje to prawo ochrony środowiska i ustawa o odpadach;
  9. definicja ta posłużyła równocześnie do określenia przedmiotowego zakresu obowiązywania dyrektywy [10], bowiem wyklucza zakłady spalające wyłącznie odpady chemiczne, toksyczne lub niebezpieczne, odpady szpitalne, osady ściekowe, nawet jeżeli mogą one spalać również odpady komunalne;
  10. Dyrektywa 89/429/EEC w art. 3 ust. 3 wprowadziła wymóg podjęcia wszelkich stosownych środków zapobiegawczych, włączając w to najlepszą dostępną technologię - pod warunkiem jednak, że ich zastosowanie nie spowoduje nadmiernych kosztów - zgodnie z zasadą BAATNEEC opisaną w przypisie 4;
  11. Dyrektywa 89/369/EEC nie określa rozmiarów tego zanieczyszczenia, a tym samym, co należy rozumieć pod pojęciem "znacznego zanieczyszczenie powietrza";
  12. Dyrektywa Rady z 28 czerwca 1984 r. w sprawie ograniczania zanieczyszczeń powietrza powodowanych przez zakłady przemysłowe (OJ L 188 z 16 lipca 1984 r. s. 20; zmiana OJ L 377 z 31 grudnia 1991 r. s. 48).