CZAS NA SZKŁO

Co roku w Polsce produkuje się 978,5 tys. opakowań szklanych, w tym 80% stanowią opakowania ze szkła barwnego. Ponownemu wykorzystaniu stłuczki szklanej, czyli recyklingowi poddaje się około 13%. Mimo dużego zapotrzebowania hut na opakowania szklane, brak konsekwentnego i systematycznego procesu zbiórki powoduje marnotrawstwo i nawarstwianie się odpadów szklanych.

Rząd polski w 2002 r. stworzył nową sytuację prawną w dziedzinie ochrony środowiska, wprowadzając do polskiego prawa przepisy europejskie i nowelizując ustawę o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. Dzięki temu rozpoczęła się akcja selektywnej zbiórki opakowań szklanych. Najefektywniejszym sposobem było wprowadzenie specjalnych pojemników, które gwarantowałyby właściwą jakość surowca. Musimy wiedzieć, że opakowania szklane, aby zostały użyte ponownie muszą zostać uzdatnione, czyli oczyszczone z zanieczyszczeń, jakimi są: metale, ceramika, odpady organiczne i kamienie, czyli muszą spełniać bardzo rygorystyczne warunki jakościowe. Dlatego też pojemniki, które wprowadzono w wielu miastach polskich, pozwalają na sortowanie szkła opakowaniowego na kolory, zmniejszając w ten sposób czasochłonność i kosztowność procesu recyklingu: białe – opakowania ze szkła bezbarwnego, zielone – opakowania ze szkła kolorowego, brązowe – opakowania ze szkła brązowego.
Jak się okazało, zbiórka do pojemników jest najtańszym i najbardziej efektywnym sposobem odzysku opakowań szklanych. Pozwala optymalizować koszty: zużycia energii, zanieczyszczenia powietrza, odpadów przemysłowych, daje efekt edukacyjny, obniża koszty alternatywne sposobu zbiórki.
Możemy wyróżnić dwa podstawowe miejsca powstawania odpadów szklanych:
• firmy przetwórcze, gdzie szkło jest odpadem produkcyjnym
• gospodarstwa domowe, gdzie szkło jest odpadem komunalnym
Selektywną zbiórką tych opakowań zajmują się firmy recyklingowe, których w Polsce jest tylko kilkanaście. Jak do tej pory tylko jedna z nich odzyskuje i uzdatnia stłuczkę szklaną na skalę przemysłową. Pozostałe są firmami wywozowymi (eksploatacyjnymi), które dostarczają jedynie stłuczkę do punktów jej uzdatniania. Recykling jest na pewno metodą rygorystyczną, gdyż szkło musi zapewnić czystość surowca; dopuszcza się następującą maksymalną zawartość zanieczyszczeń w stłuczce uzdatnionej: kamienie, ceramika, porcelana < 50 g/Mg, metale magnetyczne 5 g/Mg, metale niemagnetyczne 5 g/Mg, substancje organiczne 500 g/Mg, tworzywa sztuczne < 100 g/Mg, wilgotność 3%, wielkość ziarna > 5 cm – 0 / < 0,5 cm – max. 5%. Ponadto nie każdy rodzaj szkła nadaje się do zbiórki: naczynia żaroodporne, kryształy, kieliszki, szklanki, porcelana, doniczki, ceramika, lustra, żarówki, kineskopy, szyby okienne i samochodowe nie nadają się do recyklingu.
Musimy więc uświadomić sobie, że bez względu na stosowaną formułę zbiórki, jej powodzenie zależy wyłącznie od naszej aktywności i dyscypliny oraz zaangażowania osób bezpośrednio odpowiedzialnych za ten proces. Różnorodność metod stosowanych przy zbiórkach powoduje, że poszczególne działania są często oderwane i konkurencyjne. W naszym kraju panuje przeświadczenie o niskiej efektywności zbiórki selektywnej: mit pierwszy – to się nie opłaca, uważamy, że koszty składowania i wywozu rosną corocznie, a pojemniki są drogie; mit drugi – lepiej odzyskiwać opakowania na stacji segregacji (chociaż takie stacje są bardzo kosztowną inwestycją i w Polsce ich nie ma), mit trzeci – zbiórka selektywna wymaga zbyt dużej dyscypliny, mit czwarty – gminy nie mają pieniędzy na zbiórkę selektywną (zauważmy, że gminy topią gigantyczne środki w nowe wysypiska i pseudonowatorskie systemy utylizacji).
Tak więc weźmy się w garść, a nasze wysypiska zmniejszą swoją objętość!

na podstawie materiałów z sesji Ekos i Stowarzyszenia Forum Opakowań Szklanych (Mazowiecka 2/4, 00-048 Warszawa, tel. 22/8283628, fax 22/8283628, biuro@fos.pl, www.fos.pl