DALSZY SPADEK LICZBY PASAŻERÓW

Najprawdopodobniej w r. 2001 Polskie Koleje Państwowe S. A. przewiozą tylko 309 milionów pasażerów, co oznacza spadek o 14% względem roku poprzedniego. (W ciągu dziewięciu miesięcy 2001 r. PKP S.A. (ze spółkami utworzonymi na bazie jej majątku) przewiozła tylko 247,2 mln pasażerów).

Kiedyś kolej w Polsce przewoziła 1 miliard 093 miliony pasażerów (1980), po czym nastąpił spadek do 787 milionów w 1990 i 540 milionów w 1993 r. Dziś pasażerowie ubywają z pociągów PKP w tempie 4.25 mln pasażerów miesięcznie. Jeżeli proces o tej szybkości będzie następował również w 2002 r., to PKP przywiezie w 2002 r. 260 milionów pasażerów, z czego większość w przewozach aglomeracyjnych. Oznaczać to będzie spadek liczby pasażerów o 100 milionów w przeciągu dwóch lat.

Przyczyny to: spirala upadku wywołana rosnącym deficytem przewozów pasażerskich, które w Polsce są dotowane w tak znikomym stopniu, że jest to ewenementem na skalę europejską, zamykanie linii kolejowych, spadek prędkości handlowych z powodu sypiącej się infrastruktury (na ogromnej części linii pociągi kursują wolniej niż przed I wojną światową – praktycznie całe Mazury, Pomorze Zachodnie, Ziemia Lubuska, Dolny i Górny Śląsk) i niedostosowanie oferty PKP do potrzeb pasażerów.

Mobilność w transporcie wciąż rośnie, choć z różną dynamiką. Wg informacji Ministerstwa Infrastruktury średnio dwukrotnie wzrosły natężenia ruchu na drogach krajowych. Zachowania transportowe mieszkańców uległy ważnej zmianie – po początkowym spadku ruchliwości (recesja w gospodarce, bezrobocie) nastąpiło ożywienie i wzrost ruchliwości, zróżnicowany w różnych częściach kraju. Niestety, wcale nie przekłada się to na liczby podróżnych w pociągach.

Ratunkiem jest kontynuacja procesu przekształcania PKP w holding spółek, dalsza i szybsza dekompozycja przedsiębiorstwa na mniejsze i szybciej reagujące na zmiany koniunktury spółki przewozowe, demonopolizacja rynku celem wprowadzenia mechanizmów innowacyjności i czerpania przykładu z prywatnych przewoźników, którzy z reguły są motorem przemian i innowacji w kolejnictwie, podzielenie niemożliwego do efektywnego zarządzania kolosa PKP Przewozy Regionalne sp. z o. o. na 75-100 przedsiębiorstw-spółek przewozów regionalnych, które będą niezależne od dotychczas występującego autorytarnego stylu zarządzania (i będą mogły się rozwijać, będąc usamodzielniane. Podział firmy umożliwi zastosowanie mechanizmów rynkowych inicjujących innowacyjność, elastyczność i rozwój, przez co przyczyni się do wzrostu przewozów pasażerskich i odwrócenia spirali upadku. Rynek jak najszybciej powinien być zliberalizowany, bowiem każdy nowy podmiot gospodarczy wchodzący na tory to więcej pociągów, lepsza oferta, innowacyjność i nowoczesna technika. Rozwój sytuacji na rynku niemieckim wyraźnie sugeruje, że to konkurencja na rynku przewozów pasażerskich pozwala kolei efektywnie konkurować z motoryzacją indywidualną, poprzez wzajemne zbijanie cen i wzrost komfortu podróży, który w Niemczech jest tak nieporównywalnie wyższy, że za każdym razem zastanawiam się, czy aby przez pomyłkę nie wsiadłem do pierwszej klasy.

W przewozach towarowych nastąpić może spadek liczby przewiezionych ładunków do 155-160 mln ton rocznie, co wywołane jest recesją w gospodarce, ale także i wieloma innymi czynnikami, jak brakiem mniejszych podmiotów – przewoźników kolejowych zdolnych obsługiwać rynki niszowe (sieci lokalnych linii kolejowych, w których wielkie przedsiębiorstwa są nieefektywne), niskie opłaty (a w zasadzie niemalże ich brak) za wykorzystywanie infrastruktury drogowej.