Z informacji opublikowanych przez Ministerstwo Środowiska (www.mos.gov.pl/odpady/pgo/gminne_pgo) wynika, że pomimo upływu niemal trzech lat od ustawowej daty uchwalenia gminnych planów gospodarki odpadami (30.6.2004), w niektórych województwach (mazowieckie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie) ponad 10% gmin nadal nie wywiązało się z tego obowiązku. Postanowiliśmy sprawdzić jakie to gminy i ujawnić ich imienną listę. Umieściliśmy ją na stronie odpady.eco.pl/monitoring/czarne_listy.html. Liczymy, że obecność na liście zmotywuje je do podjęcia realizacji ustawowych obowiązków w zakresie gospodarki odpadami.

W chwili obecnej pracujemy nad kolejną „czarną” listą gmin – tym razem tych, które nie dostosowały regulaminów utrzymania czystości i porządku do aktualnie obowiązujących przepisów o odpadach.

Prowadzona przez nas kontrola gospodarki odpadami w gminach, jest częścią projektu Społeczny monitoring gospodarki odpadami komunalnymi i poużytkowymi. W ramach tego samego projektu prowadzimy też kontrolę sklepów wielkopowierzchniowych (o powierzchni pow. 2000 m2) pod kątem przestrzegania obowiązku prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów (czyli posiadania dostępnych dla klientów kontenerów do selektywnej zbiórki). Kontrolę prowadzimy we współpracy z regionalnymi organizacjami, m.in.:

• Stowarzyszeniem „Zielone Mazowsze” (Warszawa) www.zm.org.pl
• Towarzystwem dla Natury i Człowieka (Lubin) www.ekolublin.pl/tdnicz
• Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła” (Łódź) www.zrodla.org
• Federacją Zielonych GAJA (Szczecin) www.gajanet.pl
• Toruńskim Stowarzyszenie Ekologiczne „TILIA” www.tilia.org.pl
• Towarzystwem na rzecz Ziemi (Oświęcim) www.tnz.most.org.pl
• Stowarzyszeniem Agro-Group (Białystok) www.zielonewrota.pl
• Ekoideą (Wrocław) www.idea.eco.pl

Dotychczas przeprowadzono kontrolę sklepów w następujących województwach:

• małopolskim
• mazowieckim
• lubelskim
• łódzkim
• zachodniopomorskim

Obecnie realizowana jest również kontrola w województwach:

• dolnośląskim
• wielkopolskim
• kujawsko-pomorskim
• podlaskim
• pomorskim
• śląskim

Sklepy wielkopowierzchniowe badane są pod kątem przestrzegania obowiązku posiadania ogólnodostępnych urządzeń do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych, zgodnie z art. 15 i 28 ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Jak wynika z uzyskanych do tej pory danych:

1. W województwie mazowieckim spośród skontrolowanych sklepów ok. 50% wywiązało się z wyżej wspomnianego obowiązku. Najlepiej swe obowiązki wypełniają sklepy Makro oraz IKEA. EKO DOMEK - Centrum Segregacji, to miejsce, w którym można oddać posegregowane na 4 frakcje odpady – papier, plastikowe butelki PET, szkło opakowaniowe, puszki metalowe, które będą ponownie wykorzystane. Został również przygotowany system zbierania punktów za przyniesione odpady, które można wymienić na upominki, sadzonki lub poczęstunek w restauracji IKEA (www.ikea.com/ms/pl_PL/ikea_near_you/ekodomek.html).
   
2. W województwie lubelskim większość spośród skontrolowanych sklepów nie posiadało ogólnodostępnych pojemników do selektywnej zbiórki.Jednak pozytywne przykłady stanowią tu sklepy Real oraz Tesco. Ten ostatni, oprócz kontenerów, posiada także w Punkcie Obsługi Klienta wyczerpującą informację na temat systemu zbiórki odpadów opakowaniowych.
   
3. W województwie łódzkim niespełna 40% skontrolowanych sklepów wywiązało się z obowiązku posiadania ogólnodostępnych pojemników do selektywnej zbiórki.Zdecydowania najlepsze praktyki stosuje tu sklep Tesco, który oprócz pojemników do selektywnej zbiórki posiada również obszerne informacje dotyczące obowiązku segregacji odpadów. Ponadto tamtejszy personel jest bardzo dobrze zorientowany nt. postępowania z odpadami (co należy do rzadkości).
   
4. W województwie małopolskim również około 40% sklepów wypełniło swój ustawowy obowiązek. Najlepiej wywiązują się z niego sklepy OBI oraz IKEA.

Najczęściej popełniane błędy to:

• brak ustawowo wymaganych informacji, zamieszczonych w obrębie sklepu, tj. o odpadach opakowaniowych oraz systemach ich zbiórki, bądź niekompletność tych informacji;

• niekorzystna lokalizacja kontenerów do selektywnej zbiórki (daleko od wejścia do sklepu), ich niewystarczające rozmiary (także rozmiary otworów) lub całkowity brak pojemników do selektywnej zbiórki.

Po zestawieniu danych, z badań przeprowadzonych do tej pory, Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych wystosowała pisma do dyrektorów sklepów wielkopowierzchniowych, w których obowiązki wynikające z ustawy nie są przestrzegane, z prośbą o usunięcie naruszenia przepisów. Na skutek interwencji w znacznej części sklepów nieposiadających pierwotnie pojemników do selektywnej zbiórki pojawiły się one, a do FWIE wpłynęła odpowiednia dokumentacja to potwierdzająca (pisma wraz z załączonymi zdjęciami).

W przypadku braku wyjaśnień i informacji nt. usunięcia naruszenia przepisów przez sklepy do tego zobowiązane, FWIE wystąpiła do Inspekcji Ochrony Środowiska z wnioskami o przeprowadzenie kontroli. Kolejnym etapem będzie więc przeprowadzenie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska kontroli w zakresie przestrzegania przez sklepy wielkopowierzchniowe przepisów ustawy z dn. 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, a w przypadku potwierdzenia nieprawidłowości nałożenie kary.

Koordynatorką projektu jest Agata Pustelnik, sponsorem Unia Europejska w ramach programu Środki Przejściowe 2004 Zwiększenie świadomości społecznej oraz wzmocnienie roli organizacji pozarządowych w zakresie rzecznictwa i monitoringu.

Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych
ul. Czysta 17/4, 31-121 Kraków
tel./fax: 012 6315730, 6315731, 6315732
www.fwie.eco.pl

Powyższy artykuł w pliku PDF: