Jak poważnie kraje UE podchodzą do ochrony przyrody?
WWF Polska
ul. Wiśniowa 38, 02-520 Warszawa
tel. 022 849 8469, 022 848 7364
022 848 7592, 022 848 7593
fax 022 646 3672
www.wwf.pl
Rządy prawie wszystkich krajów członkowskich UE wielokrotnie potwierdzały swoje zaangażowanie w ochronę tego, co jeszcze pozostało z europejskiej przyrody. Złożyły zobowiązanie, by do 2010 r. zatrzymać utratę bioróżnorodności. WWF wraz z partnerami z całej Europy zbadał, na ile poważnie traktują podjęte przez siebie zobowiązania. Ponad 80 ekspertów z 29 krajów w raporcie pt. „Natura 2000 w Europie – ocena organizacji pozarządowych” po raz pierwszy w historii dokonało oceny wdrożenia sieci Natura 2000 – kamienia węgielnego prac nad ochroną bioróżnorodności w Europie. Okazuje się, że unijna dwudziestka piątka poradziła sobie nie najgorzej. Niestety Polska plasuje się poniżej średniej europejskiej.
Wdrażanie sieci Natura 2000 udaje się najlepiej w Niemczech, Estonii, Holandii i na Litwie. Najgorzej radzą sobie z tym zadaniem Cypr, Grecja i Belgia. Rumunia i Bułgaria są dopiero na początku tej drogi, ale wkładają w ten proces wiele wysiłku. Intensywne prace rozpoczęły się także w Chorwacji i Turcji, które dopiero planują przystąpienie do Unii!
W Raporcie każdy z ekspertów oceniał postęp swojego kraju w procesie wdrażania Dyrektywy Siedliskowej
W znaczącej większości państw UE Dyrektywa Siedliskowa, jeden z dwóch filarów prawa UE w sferze ochrony przyrody, została już właściwie przeniesiona do krajowego prawa. Niestety, w Polsce jakość zapisów ustaw, które adaptują artykuły Dyrektywy do prawa polskiego, wciąż pozostawia wiele do życzenia. Brak prawidłowego wdrożenia zapisów artykułu 6 o procedurach oceny oddziaływania przedsięwzięć, planów i projektów na obszary Natura 2000. A są one niezbędne do rzeczywistej ochrony bioróżnorodności w ramach sieci.
W skali europejskiej wyznaczanie obszarów poszło nad podziw dobrze – obecnie 1/6 terytorium lądowego Europy objęte jest ochroną w ramach sieci. To obszar wielkości Niemiec. Słowenia osiągnęła mistrzostwo wyznaczając ponad 35% swojego terytorium jako obszary Natura 2000. Polska, która wyznaczyła tylko 4,5%, wlecze się w ogonie.
W Polsce wiele pracy zostało już włożone w proces wyznaczania sieci i można znaleźć pozytywne przykłady, gdzie Natura 2000 stanowi motor rozwoju regionalnego – tak jak to się dzieje w Dolinie Baryczy czy przy ujściu Warty. Przykrym jednak pozostaje fakt, że w Polsce brakuje dobrej woli politycznej by wyznaczyć optymalny z punktu widzenia przyrody kształt sieci – stwierdza Magdalena Makles-Mierzejewska, kierownik projektu WWF „Natura 2000”.
Raport WWF pokazuje, że największą przeszkodą we wdrażaniu sieci jest brak funduszy i zasobów ludzkich. W Polsce kwestiami wyznaczania sieci zajmują się co prawda ludzie specjalnie do tego celu wyznaczeni, jednak kwestie zarządzania przeszły w ręce osób, które i tak mają już nadmiar obowiązków służbowych. W konsekwencji, z powodu braku czasu i pieniędzy, wdrażanie sieci Natura 2000 przekładane jest na dalszy plan albo nie jest w ogóle realizowane.
Ważnym problemem we wszystkich krajach UE, w tym w Polsce, jest polityka komunikacyjna. Niewiele osób orientuje się, co to jest Natura 2000. Tereny Natura 2000 kojarzą się ludziom z obszarami rezerwatowymi, podczas gdy w rzeczywistości założeniem programu jest, aby ludzie i zagrożone gatunki żyły na tych obszarach w harmonii: sieć pozwala na pogodzenie zrównoważonego rozwoju i dotychczasowego użytkowania terenów. Niewłaściwe rozumienie sieci Natura 2000 działa na niekorzyść zarówno decydentów (w Polsce – Ministerstwa Środowiska), jak i jej samej.
Pomimo, że wyznaczanie sieci Natura 2000 jest procesem, który trwa już od 14 lat i wciąż się nie zakończył, wiele krajów członkowskich dobrze sobie z tym zadaniem radzi, a tym samym przyczynia się do ochrony zagrożonych gatunków i siedlisk Europy. Te dobre przykłady świadczą, że jest to możliwe i jest to tylko kwestią dobrej woli politycznej. Nie ma zatem wymówki dla takich jak Polska krajów członkowskich, które pozostają w tyle.
Czym jest Natura 2000?
Natura 2000 to sieć europejskich obszarów chronionych, tworzona na mocy prawa UE (Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej). Pozwala ona na ochronę różnorodności biologicznej Europy. Włączenie danego obszaru do sieci Natura 2000 gwarantuje, że stan zachowania jego najcenniejszych wartości przyrodniczych nie zostanie pogorszony. Nie oznacza to jednak ograniczenia możliwości gospodarowania, ani tym bardziej – pogorszenia jego ekonomicznej efektywności. Pomagają w tym stosowne mechanizmy prawne oraz finansowe, które wspierają możliwości zrównoważonego rozwoju (w tym realizowania inwestycji) na tym terenie. Dlatego też Natura 2000 jest najnowocześniejszym i najambitniejszym światowym podejściem w celu zatrzymania utraty bioróżnorodności.
Więcej informacji:
Magdalena Makles-Mierzejewska
Kierownik projektu WWF „Natura 2000”
tel. 0 608 633 319
mmakles@wwf.pl
Anna Piekut
Specjalista ds. kontaktów z mediami WWF
tel. 022 849 84 69 wew. 121
apiekut@wwf.pl
ul. Wiśniowa 38, 02-520 Warszawa
tel. 022 849 8469, 022 848 7364
022 848 7592, 022 848 7593
fax 022 646 3672
www.wwf.pl
Rządy prawie wszystkich krajów członkowskich UE wielokrotnie potwierdzały swoje zaangażowanie w ochronę tego, co jeszcze pozostało z europejskiej przyrody. Złożyły zobowiązanie, by do 2010 r. zatrzymać utratę bioróżnorodności. WWF wraz z partnerami z całej Europy zbadał, na ile poważnie traktują podjęte przez siebie zobowiązania. Ponad 80 ekspertów z 29 krajów w raporcie pt. „Natura 2000 w Europie – ocena organizacji pozarządowych” po raz pierwszy w historii dokonało oceny wdrożenia sieci Natura 2000 – kamienia węgielnego prac nad ochroną bioróżnorodności w Europie. Okazuje się, że unijna dwudziestka piątka poradziła sobie nie najgorzej. Niestety Polska plasuje się poniżej średniej europejskiej.
Wdrażanie sieci Natura 2000 udaje się najlepiej w Niemczech, Estonii, Holandii i na Litwie. Najgorzej radzą sobie z tym zadaniem Cypr, Grecja i Belgia. Rumunia i Bułgaria są dopiero na początku tej drogi, ale wkładają w ten proces wiele wysiłku. Intensywne prace rozpoczęły się także w Chorwacji i Turcji, które dopiero planują przystąpienie do Unii!
W znaczącej większości państw UE Dyrektywa Siedliskowa, jeden z dwóch filarów prawa UE w sferze ochrony przyrody, została już właściwie przeniesiona do krajowego prawa. Niestety, w Polsce jakość zapisów ustaw, które adaptują artykuły Dyrektywy do prawa polskiego, wciąż pozostawia wiele do życzenia. Brak prawidłowego wdrożenia zapisów artykułu 6 o procedurach oceny oddziaływania przedsięwzięć, planów i projektów na obszary Natura 2000. A są one niezbędne do rzeczywistej ochrony bioróżnorodności w ramach sieci.
W skali europejskiej wyznaczanie obszarów poszło nad podziw dobrze – obecnie 1/6 terytorium lądowego Europy objęte jest ochroną w ramach sieci. To obszar wielkości Niemiec. Słowenia osiągnęła mistrzostwo wyznaczając ponad 35% swojego terytorium jako obszary Natura 2000. Polska, która wyznaczyła tylko 4,5%, wlecze się w ogonie.
W Polsce wiele pracy zostało już włożone w proces wyznaczania sieci i można znaleźć pozytywne przykłady, gdzie Natura 2000 stanowi motor rozwoju regionalnego – tak jak to się dzieje w Dolinie Baryczy czy przy ujściu Warty. Przykrym jednak pozostaje fakt, że w Polsce brakuje dobrej woli politycznej by wyznaczyć optymalny z punktu widzenia przyrody kształt sieci – stwierdza Magdalena Makles-Mierzejewska, kierownik projektu WWF „Natura 2000”.
Raport WWF pokazuje, że największą przeszkodą we wdrażaniu sieci jest brak funduszy i zasobów ludzkich. W Polsce kwestiami wyznaczania sieci zajmują się co prawda ludzie specjalnie do tego celu wyznaczeni, jednak kwestie zarządzania przeszły w ręce osób, które i tak mają już nadmiar obowiązków służbowych. W konsekwencji, z powodu braku czasu i pieniędzy, wdrażanie sieci Natura 2000 przekładane jest na dalszy plan albo nie jest w ogóle realizowane.
Ważnym problemem we wszystkich krajach UE, w tym w Polsce, jest polityka komunikacyjna. Niewiele osób orientuje się, co to jest Natura 2000. Tereny Natura 2000 kojarzą się ludziom z obszarami rezerwatowymi, podczas gdy w rzeczywistości założeniem programu jest, aby ludzie i zagrożone gatunki żyły na tych obszarach w harmonii: sieć pozwala na pogodzenie zrównoważonego rozwoju i dotychczasowego użytkowania terenów. Niewłaściwe rozumienie sieci Natura 2000 działa na niekorzyść zarówno decydentów (w Polsce – Ministerstwa Środowiska), jak i jej samej.
Pomimo, że wyznaczanie sieci Natura 2000 jest procesem, który trwa już od 14 lat i wciąż się nie zakończył, wiele krajów członkowskich dobrze sobie z tym zadaniem radzi, a tym samym przyczynia się do ochrony zagrożonych gatunków i siedlisk Europy. Te dobre przykłady świadczą, że jest to możliwe i jest to tylko kwestią dobrej woli politycznej. Nie ma zatem wymówki dla takich jak Polska krajów członkowskich, które pozostają w tyle.
Czym jest Natura 2000?
Natura 2000 to sieć europejskich obszarów chronionych, tworzona na mocy prawa UE (Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej). Pozwala ona na ochronę różnorodności biologicznej Europy. Włączenie danego obszaru do sieci Natura 2000 gwarantuje, że stan zachowania jego najcenniejszych wartości przyrodniczych nie zostanie pogorszony. Nie oznacza to jednak ograniczenia możliwości gospodarowania, ani tym bardziej – pogorszenia jego ekonomicznej efektywności. Pomagają w tym stosowne mechanizmy prawne oraz finansowe, które wspierają możliwości zrównoważonego rozwoju (w tym realizowania inwestycji) na tym terenie. Dlatego też Natura 2000 jest najnowocześniejszym i najambitniejszym światowym podejściem w celu zatrzymania utraty bioróżnorodności.
Więcej informacji:
Magdalena Makles-Mierzejewska
Kierownik projektu WWF „Natura 2000”
tel. 0 608 633 319
mmakles@wwf.pl
Anna Piekut
Specjalista ds. kontaktów z mediami WWF
tel. 022 849 84 69 wew. 121
apiekut@wwf.pl
Wydawnictwo „Zielone Brygady” - dobre z natury. Niektóre prawa zastrzeżone.