KONFLIKT SIECI

Bruksela: najnowszy raport, opublikowany 11.8.2003 w Brukseli przez 5 organizacji pozarządowych: WWF, Birdlife International1), CEE Bankwatch Network, Transport and Environment i Friends of the Earth, ujawnia istotne sprzeczności pomiędzy unijną polityką transportową i polityką w zakresie ochrony środowiska.

Moment ukazania się dokumentu „Obszary konfliktowe pomiędzy Transeuropejską Siecią Transportową (TEN-T) a ochroną środowiska” nie jest przypadkowy. Komisja Europejska pracuje właśnie nad przygotowaniem planów rozbudowy najważniejszych międzynarodowych korytarzy transportowych w krajach akcesyjnych. Autorzy raportu wskazują, że część z propozycji stoi w konflikcie z planami stworzenia innej sieci – Natura 2000, obejmującej najważniejsze obszary chronione Europy.
Pośród 6 przykładów inwestycji sprzecznych z planami ochrony przyrody znalazła się także głośna w ostatnim czasie sprawa międzynarodowej drogi ekspresowej Via Baltica w naszym kraju. Jeśli Via Baltica zostanie wybudowana zgodnie z obecnym, zgłoszonym Komisji Europejskiej projektem, zagrozi aż 4 cennym przyrodniczo obszarom, które mają być włączone do Ekologicznej sieci Natura 2000. Chodzi o tereny, na których żyją m.in. takie unikalne w Europie gatunki zwierząt, jak orlik grubodzioby, łoś, wilk i ryś. Pozostałe wskazane w raporcie przykłady dotyczyły Kresna Gorge w Bułgarii, budowy dróg D47 i R37 w Czechach, autostrad nr 2, M3 i nr 47 na Węgrzech oraz kanału łączącego Dunaj, Odrę i Łabę, który ma przebiegać przez Słowację, Polskę, Czechy, Niemcy i Austrię. Inwestycje wymienione w raporcie zagrażają w sumie prawie 30 obszarom Ekologicznej sieci Natura 2000, które są siedliskiem wielu rzadkich i cennych gatunków roślin i zwierząt.
Raport zawiera również rekomendacje pięciu organizacji pozarządowych, skierowane do Komisji Europejskiej w związku z planowaną na wrzesień modyfikacją planów rozbudowy TEN-T. Dotyczą one między innymi2):
1. Przeprowadzenia przez Komisję pełnej strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla całej transeuropejskiej sieci transportowej. Powinno się to odbyć przy współpracy państw członkowskich.
2. Zapewnienia zgodności rozwoju TEN-T z prawem środowiskowym Unii Europejskiej, w szczególności z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej, Dyrektywy Ptasiej i Dyrektywy Siedliskowej (ze szczególnym uwzględnieniem art. 6).
3. Żadne środki unijne, w tym środki Europejskiego Banku Inwestycyjnego, nie powinny być przeznaczane na rozbudowę sieci transportowej, dopóki nie zostanie przeprowadzona strategiczna ocena oddziaływania na środowisko i dopóki nie zostaną przeanalizowane koszty rozwiązań alternatywnych, które pozwoliłyby uniknąć zagrożeń dla Ekologicznej sieci Natura 2000.
Organizacje pozarządowe wzywają Komisję Europejską, Parlament Europejski i Państwa Członkowskie do przyjęcia tych rekomendacji i powstrzymania nieodwracalnych zniszczeń, które może wyrządzić niezgodna z prawem środowiskowym rozbudowa sieci transportowej.
Raport „Obszary konfliktowe pomiędzy Transeuropejską Siecią Transportową (TEN-T) a ochroną środowiska” w wersji anglojęzycznej dostępny jest na stronie www.wwf.pl
Szczegółowych informacji udzielają:

1. Polskim Partnerem BirdLife International jest Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP)
2. „Transeuropejska Sieć Transportowa – szanse na zrównoważony rozwój” (Transport and Environment, Friends of the Earth Europe, CEE Bankwatch Network, Birdlife International, WWF) kwiecień 2003, dostępny na: www.t-e.nu/Publications/2003Pubs/T&E03-2.pdf