KTO W POLSCE ZNA SIĘ NA BUDOWANIU DOMÓW Z GLINY?

Przed takim pytaniem staje każdy, kto zamierza budować taki dom. Nasza odpowiedź będzie prawdopodobnie niepełna, jednak i taka wiedza może posłużyć Państwu w rozwiązaniu problemów z tym, jak budować.

Danuta i Maciej Hyłowie to małżeństwo architektów z Krakowa, zajmujące się promowaniem znanej, tradycyjnej, lecz zapomnianej na naszym gruncie technologii, polegającej na formowaniu bloczków z mieszanki gliny ze słomą lub trzciną, które po przeschnięciu (bez wypalania, co przecież poważnie obniża koszty), użyte są jako wypełniacze ścian ze szkieletem drewnianym. Szkielet służy jako konstrukcja nośna, wzniesiona i zadaszona dachówką gliniano-cementową. Zadaszona wcześniej, jeszcze przed wykonaniem bloczków, przestrzeń jest później miejscem, gdzie się je formuje i suszy.

Pan Hyła obecnie zajmuje się przeniesieniem do Polski amerykańskich doświadczeń ze stosowaniem jako elementów nośnych złomu samochodowego, zamiast drewna. Koszty budowania są wtedy znacznie niższe. Swoje teksty publikowali często w Muratorze oraz innej prasie o budownictwie. Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych wydał ich książkę: Domy z lekkiej gliny – poradnik. Napisali też wspólnie z Panem Jarosławem Szwałko pracę pt. Biologiczna architektura i przykładej praktycznego wdrożenia w warunkach polskich. Jej kopia dostępna jest w Warszawie:

Biuro Obsługi Ruchu Ekologicznego Zieleniecka 6/8 03-727 Warszawa  0-22/618-37-81 tel/fax 0-22/618-82-94

Państwo Hyłowie opracowali kilka projektów architektonicznych budynków mieszkalnych z gliny, dostępne są one w albumach wydanych przez Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych.

Kontakt z nimi to:

mgr Danuta Kupiec-Hyła i Maciej Hyła  Sebastiana 18/4 31-049 Kraków  0-12/421-18-36

Z Państwem Hyłami współpracuje też Pan mgr Krzysztof Głuch, inżynier budownictwa. Zbudował on kilka domów mieszkalnych. Stosuje technologie budowania z bloczków z lekkiej gliny, w oparciu o projekty Państwa Hyłów.

Prowadzi też jednodniowe zajęcia warsztatowe na temat budownictwa z gliny, dostosowane do różnych odbiorców, budowniczych, architektów oraz zwykłych inwestorów.

Można u niego zakupić schemat bardzo dobrego urządzenia do formowania bloczków z mieszanki gliny ze słomą lub trzciną.

EKODOM Przedsiębiorstwo Budowy Domów mgr inż. Krzysztof Głuch  Poczta Pierwsza 32-546 Trzebinia-Młoszowa tel/fax 0-35/110-155  0-35/122-712 telefon domowy  0-35/138-134

Pani dr hab. architektury Teresa Kelm, wykładowczyni na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, zajmuje się propagowaniem nowych rozwiązań technologicznych, opierających się o zachodnie, szczególnie francuskie metody. Ze znanych tam, ok. 12 różnych technologii, wybrała jedną. Polega ona na budowaniu domów z bloczków z gliny, formowanych w specjalnych prasach pod ciśnieniem. Ziemia, prasowana w postaci bloczków, jest znakomitym materiałem budowlanym. W procesie produkcji odpowiednio nawilżoną i przesianą ziemię miesza się dokładnie z cementem lub wapnem w proporcji 6-8%, Do wyrobu bloczków stosuje się ziemię o konsystencji suchej, bardzo piaszczystą, z dodatkiem żwiru, o zawartości gliny do 25%. W każdym wypadku należy przeprowadzić badania laboratoryjne i uzyskać atest. Bloczki po sprasowaniu powinny schnąć ok. 3 tygodnie. Fundacja działająca przy Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej jest w posiadaniu takiego urządzenia do prasowania bloczków. Wydajność tej ręcznej prasy to kilkaset bloczków dziennie.

Projekt „Domu z ziemi” w wersji parterowej i piętrowej, współautorstwa p. dr hab. Teresy Kelm zaprezentowany został w Muratorze nr 7(135)/95. Tam też oraz w nr 10/94 str. 42 zamieszczone są jej dwa teksty o budownictwie z surowej ziemi.

Ukazała się również książka autorstwa p.dr hab. Teresy Kelm Architektura ziemi. Tradycja i współczesność wydało ją:

Wydawnictwo „Murator”  Wyzwolenia 6/43 00-570 Warszawa

Z p. Kelm współpracuje blisko mgr Małgorzata Małkowska oraz grupa współpracowników, związanych z Fundacją, działającą przy Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.

dr hab. Teresa Kelm mgr Małgorzata Małkowska Politechnika Warszawska Wydział Architektury Zakład Architektury i Sztuki Współczesnej  Koszykowa 55, 00-659 Warszawa tel/fax 0-22/625-20-19  660-55-34

Pod Piłą spotkałem się jeszcze z bardzo ciekawym przypadkiem interesującego nas budownictwa. W oparciu o technologię niemieckiej Firmy LEHMBAU, właśnie w technologii glinobitki, został tam postawiony dom. Budowę wykonała pilska Firma GOLEM.

Tamto budowanie polega na wypełnianiu szalunku mieszanką lekkiej gliny z drobnymi odpadkami drewna, jakie pozo-stają przy wyrębie lasu, czy ze wstępnej obróbki drewna w tartaku. Postawili dom ok. 140 m2 (koszt ok. 600 mln. starych zł). Projekt budynku wykonał pilski architekt Prais.

Firma GOLEM Piła  0-67/161-164

W Kuklach k. Sejn napotykam na ciekawe rozwiązanie budowlane. Dach z klepek z drewna osikowego, dach składa się z kilku warstw nakładanych na siebie klepek. Mają one ok. 25 cm i są odłupywane od pieńka takiej długości. Tym sposobem uzyskuje się tani i trwały dach. To tradycyjna na Suwalszczyźnie, zanikająca już metoda zadaszenia budynków. Robotę tę wykonała ekipa cieśli spod Suwałk. Tą samą ekipę zaprosił do siebie Radosław Gawlik, poseł Frakcji Ekologicznej Unii Wolności. Rozpoczął on z p. Malarskim we Wrocławiu budowanie dwóch domów mieszkalnych z gliny i takim dachem po-kryto powstające domy. Duży tekst na ten temat zamieszczony został w Biuletynie Kropla z maja ‘97 Fundacji Oławy i Nysy Kłodzkiej (obecnie Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju). Kontakt z Radosławem Gawlikiem i Fundacją:

Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju Białoskórnicza 26, 50-134 Wrocław tel/fax 0-71/34-308-49

Najważniejszą zachodnioeuropejską organizacją zajmującą się budownictwem z ziemi jest:

CRATerre – EAG Maison Levrat  Rue du Lac BP 53 F-38092 Vilefontaine Cedex France  +33-74 95 43 91  + 33-74 95 64 21

Lista tytułów książek, po które warto sięgnąć. Można je znaleźć np. w Bibliotece Narodowej.
• Celadyn,Zieleń jako forma współczesnych pokryć dachowych. Sprawozdanie PAN, Kraków 1987 t. 32/2
• Dybczyńska-Kotarska K., Kotarski Z., Wykorzystywanie energii słonecznej w gospodarstwie wiejskim, PWRiL, W-wa 1981
• Kotarski Z., Materiały miejscowe i mała energetyka w budownictwie wiejskim, PWRiL, Warszawa 1985
• Ministerstwo Rolnictwa, – Budynki z gliny ubijanej, PWRiL, Warszawa 1953
• Pawlikowski M., Nowoczesne budownictwo z gliny, PWRiL, Warszawa 1955
• Racięcki Z., Katalog elementów dla budynków z gliny, Biuletyn IBM z 2/54, Warszawa 1956
• Racięcki Z., Budownictwo z gliny, PWT, W-wa 1950

Krótka nauka budownicza dworków, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego autorstwa Łukasza Opalińskiego wydana w 1959 r. Ciekawy tytuł w ciekawym tekście spotkanym – w Magazynie Ekologicznym Zielona Arka nr 8(20)/95:

„Zielona Arka”  Łucznicza 43/46, 71-577 Szczecin  0-91/50-17-08

Planując o budowaniu własnego domu warto też pomyśleć o przydomowej trzcinowej oczyszczalni ścieków. Więcej informacji o niej można uzyskać pod adresem:

Fundacja Wspomagania Wsi  Obozowa 20, 01-161 Warszawa  0-22/6320076, 6321396, 6321484, 6329705, 6321462 mail: wsfound@pol.pl mail: www.fww.org.pl

W razie potrzeby udostępnię do wglądu broszurę Polskie Normy o budownictwie z gliny. Mogą być one przydatne przy ustalaniu prawnej strony budowania domu.

Są też do nabycia w Wydawnictwie Polskie Normy.

Normy dotyczące gliny niepalonej i tworzyw cementowo-glinianych w budownictwie	BN-62/6738-1 listopad 1962
Masy cementowo-gliniane z wypełniaczami	BN-62/6738-02 listopad 1962
Budownictwo z gliny – masy gliniane	BN-62/6749-02 grudzień 1962
Pustaki cementowo-gliniane, dymowe, spalinowe, wentylacyjne	BN-62/9012-01 grudzień 1962
Cegły i bloki cementowo=gliniane z wypełniaczami	PN-65/8-14501 grudzień 1964

---

Kurier Gliniany nr 3 maj ‘97