PIENIĄDZE UTOPIONE W ZAPORACH

WWF Światowy Fundusz na rzecz Przyrody ostrzega, że inwestorzy ryzykują corocznie utratę prawie 40 mld USD realizując projekty budowy zapór. Przyczyną są poważne długoterminowe koszty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne, które nie są uwzględniane na etapie projektowania.

Jak wynika z wydanego w tym tygodniu przez WWF Przewodnika dla inwestujących w budowę zapór, wielu inwestorów nie przeprowadza dokładnych analiz, które pozwoliłyby im ocenić długoterminową opłacalność i społeczną akceptację projektu zapory, zanim zdecydują się na jej finansowanie. Przewodnik podkreśla, że zapory są często postrzegane jako łatwe rozwiązanie dla całego szeregu problemów, takich jak niedobory wody czy rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną. Jednak bez właściwej analizy potrzeb oraz konsekwencji budowy zapory, inwestorzy ryzykują zarówno pieniądze, utopione w nieopłacalnym przedsięwzięciu, jak i swoją reputację.
Inwestorzy nie mogą dłużej pozostawać głusi i ślepi na długofalowe skutki realizacji projektów wodnych na świecie – podkreśla Jamie Pittock, dyrektor Programu WWF „Żyjące wody”. Jeśli mamy rozwiązać problem milionów ludzi żyjących bez dostępu do wody pitnej, w skrajnie złych warunkach sanitarnych, musimy zacząć odchodzić od przestarzałych koncepcji budowy zapór, kanałów i przerzutów wody miedzy zlewniami.
Wydany przez WWF przewodnik przestrzega, że najczęstsze finansowe pułapki związane z budową zapór to nadmiernie optymistyczne prognozy zysków, przekroczenie kosztów i czasu realizacji inwestycji, korupcja miejscowej administracji, a także nieuwzględnione koszty utrzymania i wyłączenia zapory z eksploatacji. Większości z nich można byłoby uniknąć, gdyby inwestorzy stosowali zalecenia Światowej Komisji ds. Zapór. Oznacza to dokładne przeanalizowanie zasadności budowy zapory, wszystkich skutków realizacji inwestycji oraz możliwych rozwiązań alternatywnych, przed przystąpieniem do finansowania.
Zdaniem WWF, przestrzeganie tych zaleceń ułatwi gospodarowanie zasobami wodnymi w taki sposób, aby umożliwić zaspokojenie potrzeb milionów ludzi z nich korzystających. Przykładowo, wartość rynkowa samych tylko ryb odławianych w dorzeczu Mekongu wynosi rocznie 1 mld USD. Jednak inwestycje hydrotechniczne i energetyczne, takie jak zapory, w poważny sposób zagrażają tym zasobom, negatywnie wpływając na sytuacje 73 milionów ludzi żyjących nad Mekongiem, dla których ryby są głównym źródłem pożywienia.
WWF wzywa instytucje odpowiedzialne za finansowanie zapór, aby w toku planowania inwestycji w pierwszym rzędzie uwzględniały ochronę istniejących ekosystemów wodnych. Dotychczasowe gospodarowanie zasobami wodnymi to przysłowiowe podcinanie gałęzi na której siedzimy – powiedział Jamie Pittock.

Więcej informacji:
Jacek Engel, kierownik Projektu Wisła, WWF Polska, 0-608/384-242, jengel@wwf.pl
Doug Walker, Communications Manager, WWF Dams Initiative, +44/790 1687998, DWalker@wwf.org.uk
Mitzi Borromeo, Press Officer, WWF International, +41/70 4773553, Mborromeo@wwfint.org, http://www.panda.org/dams
Światowa Komisja ds. Zapór (The World Commission on Dams – WCD), utworzona przez Bank Światowy i IUCN w 1998 roku, przeprowadziła kompleksowe studium funkcjonowania i konsekwencji budowy wielkich zapór a następnie opublikowała raport (Dams and Development: A New Framework for Decision-Making), w którym zawarła rekomendacje dla decydentów.
Na stronach: http://www.panda.org/about_wwf/what_we_do/freshwater/news/news.cfm?uNewsID=6541 dostępne są następujące dokumenty: Przewodnik dla inwestujących w budowę zapór (An Investor’s Guide to Dams), oraz WWF’s Challenge to Financial Institutions, WWF Dams Initiative factsheet.