RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA W POLSCE MULTIMEDIALNY PROGRAM EDUKACYJNY

Jest ona kluczem do utrzymania całości świata żywego, wyrazem wielości i zmienności wszystkich organizmów w ich środowisku. W tym skomplikowanym układzie odmienności dopełniają się jak dwie połówki migdała i wszystko zorganizowane jest w doskonale funkcjonującą całość z ogromną liczbą zazębiających się i uporządkowanych powiązań. Złożoność ta występuje na wszystkich poziomach organizacji: od genów do osobników, poprzez populacje i gatunki, aż do ekosystemów z ich mnogością środowisk i mikrośrodowisk.
[...]
Zachowanie różnorodności biologicznej wymaga zarówno podstawowej, jak i praktycznej wiedzy. Diagnoza obecnego stanu rzeczy to dopiero pierwszy krok do skutecznej ochrony. Rezerwaty i parki narodowe, banki genów i rolnictwo ekologiczne, ogrody botaniczne i umiarkowana eksploatacja zasobów, zrównoważony rozwój, zmiany modelu konsumpcji i powszechna edukacja ekologiczna.... należy działać na każdym polu!
[fragmenty animacji “O co tu chodzi?”]
Jednym z najważniejszych zadań współczesnej edukacji ekologicznej jest upowszechnianie wśród młodzieży wiedzy o przyrodzie, a także uwrażliwienie młodych ludzi na zagrożenia bogactwa przyrodniczego naszej planety i uświadomienie im konieczności jego ochrony. Wśród wielu realizowanych obecnie w szkołach form aktywnej edukacji ekologicznej szczególnie interesujące są te, w których wykorzystuje się multimedialne programy komputerowe zapisane na płytach CD-ROM. Jednym z takich programów jest program Różnorodność biologiczna w Polsce opracowany i wydany przez Centrum Informacji o Środowisku UNEP/GRID-Warszawa, a sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dzięki niemu każde polskie gimnazjum i liceum ogólnokształcące bezpłatnie otrzymało jedną kopię programu.
Jego celem jest przedstawienie problematyki różnorodności biologicznej w naszym kraju, a także poznanie kształtujących ją procesów i zjawisk oraz współzależności pomiędzy ożywionymi i nieożywionymi elementami środowiska przyrodniczego. Jednym z najistotniejszych przesłań płynących do młodego odbiorcy jest uświadomienie mu ogromnych możliwości badania, obserwowania oraz aktywnego działania na rzecz poznawania i ochrony różnorodności biologicznej – również w najbliższej okolicy.
Program Różnorodność biologiczna w Polsce składa się z następujących modułów:
• O co tu chodzi? – animacja opowiadająca o istocie różnorodności biologicznej;
• Czytaj – główny moduł, w którym w kilkuset interesujących tekstach opisane są zagadnienia różnorodności biologicznej na poziomie genetycznym, gatunkowym, a także na poziomie ekosystemów i krajobrazów. W tekstach znajdują się odnośniki do różnych typów ilustracji, które wyświetlają się w trakcie czytania;
• Badaj – moduł ten zawiera przygotowane specjalnie dla młodzieży scenariusze badań terenowych i obserwacji przyrodniczych, wraz ze wskazówkami metodycznymi dla nauczycieli;
• Baw się – to zestaw gier i quizów przyrodniczych związanych z różnorodnością świata żywego, ochroną przyrody oraz innymi zagadnieniami z zakresu biologii;
• Przewodnik – zamieszczono w nim plansze z charakterystykami wybranych gatunków grzybów, roślin i zwierząt;
• Słownik – zawiera wyjaśnienia definicji i pojęć z zakresu biologii, ekologii, ochrony przyrody i geografii.
Atrakcyjność programu podkreślają zawarte w nim liczne (nieraz trudno dostępne, bądź unikatowe) materiały ilustracyjne, istotnie wzbogacające i uzupełniające treści przedstawione w tekstach. W programie wykorzystano kilkaset zdjęć przyrodniczych, kilkanaście filmów, animacji i nagranych odgłosów zwierząt, a także kilkadziesiąt rysunków, tabel i interaktywnych map.
Patronat merytoryczny nad programem sprawowała Rada Konsultacyjna. W jej skład weszli uznani specjaliści z dziedziny botaniki, zoologii, ekologii, ochrony przyrody oraz dydaktyki. Swoją wiedzą i doświadczeniem służyli także zaproszeni do współpracy liczni przedstawiciele instytutów naukowych, wyższych uczelni, organizacji pozarządowych oraz parków narodowych i krajobrazowych.
Program Różnorodność biologiczna w Polsce może stać się cennym wkładem w misję upowszechniania wiedzy wśród młodzieży, a także rozbudzania świadomości i troski o stan różnorodności biologicznej naszego kraju i całej Ziemi. Został on bardzo pozytywnie przyjęty przez środowisko nauczycielskie. We wrześniu br., po uzyskaniu pozytywnych recenzji rzeczoznawców, wpisano go też (pod nr 1576/2003) na listę środków dydaktycznych zalecanych przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu (na liście tej znajduje się już nasz poprzedni multimedialny program edukacyjny, Elektroniczny atlas środowiska Polski – bliższe informacje: http://www.gridw.pl/easp).