TAM GDZIE ROSNĄ BAOBABY

Piękne zdjęcia lemurów, kameleonów, eukaliptusów, Malagasze w regionalnych strojach, tradycyjne metody wydobycia złota i kamieni szlachetnych – fotografie na wystawie pochodzą z dwóch wypraw trwających łącznie pół roku, zorganizowanych w latach 1999 – 2001 przez Towarzystwo Geologiczne „Spirifer”*). W obiektywie aparatu udało się zatrzymać świat, który zmienia się w mgnieniu oka. „Madagaskar – ginący świat” – tytuł wystawy mówi sam za siebie, za jakiś czas będzie to zupełnie inna wyspa. A szkoda…

Madagaskar od zawsze fascynował swą odmiennością, barwnością i oryginalnością. Tropikalna roślinność, „butelkowe” drzewa, kameleony (połowa znanych nauce gatunków występuje wyłącznie na wyspie), lemury, „wapienny las”, kopalnie szafirów, morskie wybrzeże pełne kolorowych ryb, raf koralowych i pereł... Położenie wyspy w obrębie trzech stref klimatycznych spowodowało powstanie form życia nieznanych gdzie indziej. Dodatkowo większość gatunków jest endemiczna – nie występują w innych częściach świata. Obecnie krajobraz na Madagaskarze zmienia się bezpowrotnie...
Płonące sawanny, nagie zbocza zalesionych dawniej wzgórz, zmniejszająca się liczba żyjących na wyspie zwierząt – to oblicze przyrody Madagaskaru po wkroczeniu cywilizacji. Zmienia się także mentalność zamieszkujących wyspę plemion. Tradycja jest stopniowo wypierana przez kulturę europejską. Brak przywiązania do rzeczy materialnych, bezinteresowność, gościnność coraz częściej zastępowane są przez wzorce, niekoniecznie najlepsze, zaczerpnięte z Zachodu...
Na pewno niektóre zmiany ułatwiają tubylcom życie, ale jednocześnie sprawiają, że przyroda niszczona jest w coraz szybszym tempie. Obecnie na wyspie jest o połowę mniej lasów niż 50 lat temu. Liczba ludności zwiększa się bardzo szybko. Rośnie zapotrzebowanie na budulec, opał i „przestrzeń życiową”... Lasy i sawanny wycinane i wypalane są przede wszystkim pod uprawy. Delikatne gleby lasów tropikalnych w krótkim czasie po wycięciu drzew stają się jałowe. Radą na to jest dewastacja kolejnej części dżungli...
Wraz z sawanną i lasami giną przystosowane do określonego pożywienia zwierzęta. O bogactwie przyrody Madagaskaru świadczy fakt, że ciągle jeszcze naukowcy odkrywają tam nieznane do tej pory gatunki zwierząt. Przy tak szybkiej dewastacji przyrody wiele gatunków prawdopodobnie wyginie, nim zostaną poznane...

„Madagaskar – ginący świat”; aut. wystawy: Małgorzata Bieńkowska, Katarzyna Ogórek, Krzysztof Dembicz, Tomasz Praszkier; Muzeum Archeologiczne, ul. Senacka 3, Kraków; wystawa czynna do 30.12.2002: poniedziałek – środa, piątek, niedziela 9.00 – 14.00; czwartek 14.00 – 18.00.
*) Towarzystwo Geologiczne „Spirifer” ul. Nowy Świat 66/5, Warszawa. Jednym ze sponsorów wyprawy była firma Sante, por. http://www.zb.eco.pl/zb/175/gmo.htm. Na okładce ZB 173 zamieściliśmy fotki Małgorzaty Bieńkowskiej i Tomasza Praszkiera z wypraw na Madagaskar.