"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 3 (105), 1-14 lutego 1998
Jeżeli interesujesz się ochroną przyrody, a pracujesz w biurze, możesz wnieść swój wkład, kupując artykuły bez PCV. Najczęściej są one z PP:
Ważną sprawą dla każdego biura są segregatory. Oto lista firm, których segregatory nie zawierają szkodliwego PCV. Są wykonane z PP:
A oto "czarna" lista firm produkujących segregatory z PCV:
Znaczki określające, iż dany produkt (najczęściej papier lub plastyk) jest "eko" to - z tych mniej znanych - np. CE.
Najostrzejsza obecnie ekonorma to ISO 14000.
W Szwecji np. jest silny nacisk na używanie do ksero papieru z odzysku. A wysyłając kopertę z makulatury, płacą Szwedzi mniejszą opłatę pocztową. W Polsce - w Warszawie TP S.A. przysyła rachunki za telefon również w kopertach makulaturowych.*) Idzie na lepsze?
na podstawie wywiadu w "Papierniczym Świecie" (produkty wg własnego uznania nw. firm):
*) Zob. Dorota Strukowska, W poszukiwaniu papieru ekologicznego [w:] bieżące ZB.
Jeśli się zastanowić, jakie produkty mogą najłatwiej kojarzyć się z łapczywie rozwijającą się cywilizacją, na pewno poczesne miejsce zajmie wśród nich papier. Na każdym kroku otacza nas, zasypuje i przygniata masa zużywanego codziennie - potrzebnie i niepotrzebnie - papieru. Ulotki reklamowe i chusteczki do nosa, książki i paragony sklepowe, papier toaletowy i pudełka na prezenty, prasa i tacki na żywność - czy można obejść się bez tego, często lekceważonego, produktu? Tymczasem w miejsce lasów rosną wysypiska śmieci. Zmniejszanie zapotrzebowania na papier to jedna z dróg wyjścia z impasu - niestety, długa i wyboista. Inną drogą (prostszą, jak można by sądzić) jest zadbanie o to, by otaczał nas tylko papier o odpowiednich walorach i produkowany w nowoczesny sposób - jednym słowem: papier ekologiczny. Producenci, tacy jak np. Hanke-Tissue z Kostrzyna, opierają swój image na zgodności z naturą. Ale
Wyboje zaczynają się już przy próbie ustalenia, co producenci i użytkownicy uważają za "papier ekologiczny". Nie istnieje jednolita, pełna definicja. Wśród uczestników Targów Papierniczych (Targopap - Wrocław, jesień '97), którzy ze względu na rozmaitość oferowanych wyrobów z papieru lub z papierem związanych stanowią dobry przekrój przez sferę producentów, też istnieją rozbieżności. Liczni podkreślają "ekologiczność" swojego papieru, mającą polegać np. tylko na nadaniu produktom atestu PZH (notabene niezbędnego, by dany wyrób mógł pełnoprawnie trafić do sprzedaży jako przeznaczony dla dzieci), który świadczy o tym, że wyrób jest bezpieczny i zdrowy dla użytkownika, nie mówi zaś dużo o jego wpływie na środowisko. Wielu idzie jednak dalej i zauważa, że istnieje
Dla nich na miano produktu ekologicznego zasługuje papier wytworzony w całości z makulatury. Recykling to w ogóle modne słowo, czytany z angielska lub swojsko pojawia się często. Okazuje się jednak, że choć tak wiele się słyszy o jego dobroczynnym wpływie, nie jest on wcale kluczem do serc klientów. A szkoda, bo pokutujący ciągle, mylny stereotyp papieru z makulatury - szarego, szorstkiego i zgrzebnego tworu lubianego tylko przez najbardziej zagorzałych miłośników natury - czyni wiele krzywdy firmom starającym się wprowadzać produkty ekologiczne. Nowocześnie wytwarzany papier z makulatury nie różni się od innych gatunków, a pewien jego asortyment już nie zagraża klientowi bolesnym otarciem pewnych części ciała.
mieliśmy najczęściej z nim do czynienia. Tymczasem czysty, miękki i estetyczny papier toaletowy FPP Piechowice to świetny przykład efektu nowoczesnej produkcji, opartej w całości na makulaturze, która może być z powodzeniem stosowana przy produkcji atrakcyjnej galanterii (takiej jak ozdobne papeterie) oraz w najbardziej "papierożernym miejscu"
Na stoisku firmy "Eurocopet" ze Szczecinka obok zwykłych kopert bardzo ładnie prezentowały się koperty i papeterie ze znakiem "eko". Produkowane z makulatury, zbieranej i selekcjonowanej przez producenta z własnych odpadów, mile zaskakują estetyką i dobrą jakością. Zaskakuje również, już nie tak przyjemnie, że pomimo całej ekomody tego typu wyroby nie są popularne. Oprócz ozdobnych firma produkuje (też z recyklingu) zwykłe, białe koperty różnych typów, także samoklejące i z "okienkami". Idealne dla biur i urzędów zużywających tony papieru dziennie i zasypujących nas i siebie nawzajem lawiną korespondencji. Koperty z makulatury w niczym nie ustępują "tradycyjnym", a jednak nikt nie ustawia się po nie w kolejce. Smutne, bo dla przykładu: zakład do wyprodukowania 200 tys. kopert zużywa 1 t papieru, do którego produkcji metodą "tradycyjną" potrzeba 5 m3 drewna.
Kroplą w morzu są zamówienia Telekomunikacji Polskiej, która zaczęła używać kopert z makulatury do przesyłania rachunków abonentom.*) Niestety, tylko w kilku miastach. Dlaczego nie we wszystkich?
Biura rzadko zwracają uwagę na to, że papier produkowany z drewna można coraz łatwiej zastąpić papierem z makulatury. Nie zawsze - brak np. takiego papieru do faksów, termodrukarek, bo sprzęt go nie "przyjmuje". Rozwiązaniem jest nacisk na producentów i dystrybutorów sprzętu, aby sprzedawali urządzenia nie wymagające superpapieru zawierającego 3/4 tablicy Mendelejewa.
codziennie kasy wypluwają kilometry paragonów. Potrzebny na nie papier także może być (i w niewielkim stopniu jest) produkowany z makulatury. Można by więcej, gdyby sklepy zechciały go zamawiać. Rolki kasowe, tak jak papier na koperty "eko", produkuje z makulatury np. Fabryka Papieru w Dąbrowicy, reklamująca się jako producent białych papierów celulozowych bezdrzewnych.
pojawiają się jaskółki dobrej mody na ekopapier. Znane od lat bloki z makulatury ubierają się w kolorowe okładki. Kolorowe zeszyty, notesy i bloki z makulatury mogą się dzieciom podobać. Firma "Unipap" ze Strzegomia dała się korzystnie zauważyć w dziedzinie edukacji ekologicznej uczniów, m.in. przez konkursy czy wydawanie serii bloków rysunkowych z zabawnymi proekologicznymi rysunkami Lutczyna. Były to szerzej pomyślane akcje, prowadzone wspólnie z Polskim Klubem Ekologicznym czy miesięcznikiem "Raj". Więcej interesujących inicjatyw powinno pokazać się na warszawskich Międzynarodowych Targach Artykułów Biurowych, Szkolnych i Papierniczych w lutym tego roku.
staje się obecnie także wyznacznikiem poszanowania środowiska, a zakłady dokonujące gruntownej modernizacji nastawiają się na spełnianie zaostrzonych ekologicznych norm. To już nie tylko działanie prospołeczne, ale ekonomiczny wymóg. Tak się dzieje np. w Fabryce Papieru Szczecin-Skolwin, która z truciciela zmienia się w zakład spełniający normy ochrony środowiska. Budowana oczyszczalnia ścieków ma przyjmować wszystkie ścieki fabryki, a także komunalne z dzielnicy. Fabryka Papieru Piechowice zaopatrzyła się w nowoczesne urządzenia i monitoruje na bieżąco wykorzystanie nośników energii. Zakład musi się liczyć z położeniem w pobliżu Karkonoskiego Parku Narodowego i radzi sobie z tym znakomicie, produkując w sposób bezpieczny dla środowiska.
Obserwujący nas kosmita zauważyłby ciekawe zjawisko. Z jednej strony wydawałoby mu się, na podstawie obserwacji np. reklam, że Ziemianie żyjący na wycinku planety zwanym Polską nade wszystko czczą ekologię, zwracają na nią uwagę w każdym momencie swego życia, sięgając po chusteczkę higieniczną czy kupując samochód. Na rynku liczą się tylko firmy dbające o środowisko, inne zaś, wzgardzone przez klientów, giną marnie lub dostosowują się do powszechnego nurtu. Nasz ufoludek (oczywiście zielony) ucieszyłby się, ale gdyby przyjrzał nam się bliżej, zapytałby: gdzie właściwie jest ten ekologiczny papier? Dlaczego nadużywa się słowa "ekologiczny" w stosunku do towarów, które na to nie zasługują, a faktyczne produkty "eko" nie cieszą się dostatecznym wzięciem? Na rynku pojawiają się tu i tam, lecz trudno do nich dotrzeć i dostrzec je w masie innych. W dodatku nie są dość poszukiwane. Błędne koło się napędza - brak popytu nie motywuje do zmiany produkcji. Czy ekologia jest już dostatecznie ceniona przez klientów czy też stare nawyki zwyciężają w starciu ze zdrowym rozsądkiem?
Bo choć ta wyspa się rozrasta, to jednak ekologiczna produkcja nadal jest tylko wyspą na oceanie ścieków i ściętych drzew.
niektórych producentów wyrobów ekologicznych z branży papierniczej:
Produkuje papier toaletowy i ręczniki jednorazowe wyłącznie z makulatury; w procesie technologicznym całkowicie zaniechano stosowania szkodliwych dla środowiska chemikaliów; papier ulega szybkiej i pełnej biodegradacji.
Produkują artykuły papiernicze, przede wszystkim szkolne; prowadziły edukację ekologiczną: konkursy ekologiczne (z Polskim Klubem Ekologicznym i miesięcznikiem "Raj"), serie przyrodnicze i z humorystycznymi ilustracjami ekologicznymi Lutczyna.
Producent bezdrzewnych papierów pakowych i wszelkich opakowań (oczywiście oprócz tektur powlekanych i lakierowanych).
Produkuje koperty i papeterie z makulatury, również z nadrukami, dostawca kopert dla Telekomunikacji Polskiej S.A.
Producent rolek kasowych z makulatury i papieru bezdrzewnego dla WZ "Eurocopert".
Ł Autorka jest scenarzystką cyklu telewizyjnego o rynku produktów proekologicznych, przygotowywanego dla polskojęzycznych programów satelitarnych i kablowych.
*) Zob. Klapek, Jeśli na zakupy, to [w:] bieżące ZB.