Zielone Brygady nr 14 (116), 16-31 lipca 1998


POSŁY I LUDZIE
ALBO
KULTURA I NATURA W RĘKACH…

Są wprawdzie tak upośledzone od natury istoty, iż nawet pomimo swego wykształconego umysłu nie mogą pojąć piękności dzikiej natury, której Tatry są najwspanialszym obrazem. 1)

Walery Eliasz (1841-1905)

Tak się złożyło, że sprawa kolejki na Kasprowy, będąc sprawą obrony Tatr, jest zarazem sprawą obrony pewnych podstawowych zasad etyki społecznej. I jest ona obroną dóbr idealnych przeciw kupczącym w świątyniach…

Walka o Kasprowy Wierch to fragment walki o prymat ducha. 2)

Jan Gwalbert Pawlikowski (1860-1939)

Faktem jest, że gdy od Ciemniaka z partii Czerwonych Wierchów coś zawieje, to ino wiesać się cłekowi fce, ale wśród 420 posłów Sejmu można by chyba spodziewać się jakiejś ilości ludzi inteligentnych. Tymczasem przeciwko olimpijskiemu kretyństwu zagłosowało 28 osób - słownie dwadzieścia osiem. Projekt uchwały w sprawie organizacji dewastacji wzniesiony został przez coś, co nazywa się "sejmową komisją kultury". Cała ta zbiorowa paranoja cieszy się też poparciem rządu.

Przyznam szczerze, iż ostatnio z niezbyt wielkim entuzjazmem chodziłem na imprezy w stylu "wybory", traktując je tylko jako wybór zła mniejszego, żadnej też partii nie uważałem za "swoją", ale profesor Jerzy Buzek wyglądał przecie na człowieka na poziomie!

***

Kiedyś wędrujący po Tatrach Stanisław Witkiewicz (1851-1915) porównywał wrażenia odczuwane nad Czarnym Stawem Gąsienicowym do muzyki Beethovena. Pisał o "rzeczywistym życiu", które jest źródłem zarówno piękna dzikiej natury, jak i każdej sztuki, niezależnie od jej środków wyrazu. Dziś spoglądający w stronę Tatr "europejski postępowiec" zna jedynie pojęcia "zysku, pieniędzy, inwestowania i prestiżowej imprezy".

Sprawa tzw. olimpiady, zaangażowanie się w nią polityków oraz szafowanie przy okazji hasłami "rozwoju" stawiać musi pod znakiem zapytania kierunek, w którym zmierzają "europejscy postępowcy".

Żyjący wiele lat temu: Walery Eliasz, Stanisław Witkiewicz, Jan Gwalbert Pawlikowski3) czy inni autorzy, których z powodzeniem określić by można mianem "Mistrzów Tatrzańskich", potrafili godzić kulturę z szacunkiem dla dzikiej przyrody. Oto prawdziwy postęp!

W świetle spostrzeżeń i prawd odkrywanych przed około wiekiem, rozwojowe pomysły naszych współczesnych zdają się być niczym innym, jak tylko prawdziwej kultury i rozwoju degradacją.

Tomasz Poller

1) Walery Eliasz, Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic, 1891.

2) Jan Gwalbert Pawlikowski, O lice ziemi, 1938.

3) Polecam: Zbigniew Mirek, Kultura i natura [w:] "Dzikie Życie" nr 4/1998 (o Janie Gwalbercie Pawlikowskim).

OLIMPIADA 2006,
CZYLI POTOP…

Furda ze świstakami, kozicami, łososiami, żubrami, wszelkim ptactwem, no i oczywiście - z prawem. Po nas choćby potop, panowie!!!1)

Po nas choćby potop. Niestety, potop zalewa nas już teraz. Potop nieliczenia się z nikim i niczym, potop łamania prawa przez tych, którzy powinni stać na jego straży, potop brudnego i śmierdzącego szlamu, który pod płaszczem wszechmocnego biznesu, europeizacji ciemnych Polaczków czy chęci zaistnienia na arenie światowej za wszelką cenę zalewa nasz kraj. To potop najgroźniejszej broni tego świata, broni bezwzględnej - głupoty. Kaskada Wisły, zapora w Czorsztynie, Góra Św. Anny i najnowsze osiągnięcie: olimpiada w Zakopanem. Dlaczego? Wisła jest nieeuropejska, bo jeszcze dzika, Czorszyn jest chlubą zwycięstwa betonu i myśli ludzkiej, którą nawet poświęcił biskup, Góra św. Anny zaś - skoro naziści chcieli tam budować autostradę, to trzeba docenić niemieckich projektantów, a być może przy okazji będzie to duży ukłon w stronę naszego zachodniego sąsiada, który przy naszych staraniach wejścia do UE z pewnością to doceni. Zresztą i tak Niemcy ją budują. A olimpiada? Nasi politycy poparliby nawet międzynarodowe regaty na Morskim Oku, próbne testy broni atomowej wojsk NATO na terenie Puszczy Białowieskiej czy wyścigi okrętów podwodnych w Biebrzańskim Parku Narodowym! Trudno dociec, czym kierują się politycy w podejmowaniu takich decyzji jak olimpiada. Może przykład idzie od góry? Przecież sam prezydent Kwaśniewski w lutym '97 wołał do widzów Pucharu Świata w skokach narciarskich - Możecie gwizdać tam pod smrekami, a ja wam mówię, że igrzyska będą w Zakopanem.2)

Igrzyska z pewnością będą. Wszyscy wiedzą, że prezydent nie kłamie i jak coś powie, to musi tak być. Obudźmy się wreszcie, co jest dla kraju ważniejsze? Ochrona środowiska, kultura, oświata, służba zdrowia czy tor bobslejowy za 75 mln zł?! Przecież taki tor, to coś wspaniałego, latem można by przecież puścić tam wodę i byłaby zjeżdżalnia wodna. To zdrowe. A że to góry, więc i na nartach (wodnych) też można by susać. Sama ekologia, bo nawet narciarza wodnego nie musiałaby ciągnąć motorówka zatruwająca środowisko. Widowisko przy tym bardzo kulturalne i pouczające. Ale o tym już wiedzą sami mieszkańcy Zakopanego. 79,3% obywateli tego miasta odpowiedziało zgodnie, że Olimpiada przyspieszy zrównoważony rozwój regionu i tym samym korzystnie wpłynie na ochronę przyrody Tatr i Podtatrza.2)

Dyrektor Tatrzańskiego Parku - pan Wojciech Gąsienica-Byrcyn zadał tymczasem jedno pytanie - chronimy czy tworzymy lunapark? 2)

Dzisiejsza przyroda potrzebuje ludzi. Ludzi gotowych stać na posterunku do ostatniej chwili, powstrzymujących potop głupoty. Czytając prasę, słuchając radia i TV, uzmysławiam sobie, że potop zwany Zakopane '2006 ma dużą falę. I my, Polacy, ekolodzy musimy stać się tamą. I może fala wewnętrznych sporów będzie podmywać jej fundamenty, będzie się kruszyć na bokach, odpadać, ale jednocześnie będzie się łatać, niektórzy utoną w chwili słabości, a inni przyjmą największe uderzenie. I może w końcu tama nie wytrzyma naporu i przerwie się. I może ktoś będzie przekonywał, że nie było warto. Że to walka z wiatrakami. A może kiedyś ktoś będzie pytał, dlaczego tej walki nie prowadziliśmy.

Jesteśmy takim "zielonym Westerplatte". Każdy z nas ma swoją rolę w jego obronie.

Krzysztof Piaskowski
Jana Pawła II 1/1, 75-452 Koszalin

  1. Adam Wajrak [w:] "Gazeta Wyborcza" z 27.8.98.
  1. "Rzeczypospolita" z 26.8.98.
The International Olympic Committee
Lausanne
Chateau de Vidy
Helvetia
41/21/621-62-16

WAŻĄC DECYZJĘ O PRZYZNANIU ZAKOPANEMU
PRAWA ORGANIZACJI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH W 2006 R.,
MUSICIE PAŃSTWO WIEDZIEĆ, żE:

  1. Wszystkie najważniejsze organizacje i instytucje ochrony przyrody pozarządowe,1) rządowe2) oraz naukowe3) mówią kategorycznie NIE organizacji igrzysk olimpijskich w Tatrzańskim Parku Narodowym (TPN), który jest najcenniejszym polskim parkiem narodowym, centrum endemizmu i bioróżnorodności o randze światowej oraz Międzynarodowym Rezerwatem Biosfery MaB-UNESCO.
  2. Wszystkie największe i najważniejsze polskie organizacje pozarządowe zawiązały w 1996 r. Koalicję "Ratujmy Karpaty", której celem jest użycie wszelkich środków, na skalę krajową i międzynarodową, by nie dopuścić do dewastacji TPN przez ewentualną zimową olimpiadę.
  3. Forsowanie tej koncepcji przez polskie władze spowoduje konieczność odwołania się do międzynarodowych instytucji stojących na straży praw człowieka i ratyfikowanych przez Polskę konwencji.
  4. Poprzedni premier Rzeczypospolitej Polskiej, stwierdziwszy osobiście w TPN, iż konkurencje olimpijskie i ich potrzeby terenowe są sprzeczne z polskim prawem ochrony przyrody, zapewnił, że nie dopuści do zniszczenia przyrody Parku i nigdy nie da rządowych gwarancji pomysłowi, który miałby do takich skutków prowadzić.
  5. Projektu imprez olimpijskich w TPN nigdy nie poddano żadnej procedurze prawnej wymaganej przez polskie i międzynarodowe prawo. Nie wykonano też dlań obligatoryjnej Oceny Oddziaływania na Środowisko.
  6. Nie przedłożono oficjalnego wniosku o zgodę na ingerencję w teren Parku żadnej z instytucji decydujących o użytkowaniu jego terenu - dyrekcji TPN i Radzie Naukowej TPN; nie uzyskano także zgody Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
  7. Wpływowe lobby biznesowo-sportowe uruchomiło natomiast polityczne naciski w najwyższych władzach RP, doprowadzając do podjęcia 25.7.98 przez Sejm RP pospiesznej i enigmatycznej Uchwały o ogólnym poparciu dla Olimpiady w Zakopanem. Jest ona sprzeczna z obowiązującym prawem ochrony przyrody oraz wymaganym przez to prawo, finalizowanym nowym Planem Ochrony TPN. Oba te akty nie dopuszczają organizacji masowych imprez na obszarze Parku.
  8. Uchwała Sejmu RP sugeruje też konieczność takiego złagodzenia prawa, by olimpiada mogła się odbyć, co jest sprzeczne nie tylko z ideą, dla której to prawo stworzono, ale także z zapisem w Konstytucji RP. Natomiast argumentacja, że tylko w ramach przygotowań olimpijskich jest możliwa poprawa infrastruktury komunikacyjnej i ekologicznej regionu, zakrawa na szantaż - państwo i samorządy są ustawowo zobowiązane do podjęcia takich działań.
  9. Presja na rozbudowę funkcji sportowo-rekreacyjnych w TPN trwa od lat i środowiska ekologiczne wielokrotnie zwracały uwagę, że ze względu na bardzo niepewne warunki śniegowe niskich gór, niekorzystną orografię terenu potencjalnych tras narciarskich i rosnący deficyt wodny Zakopanego pomysły rozwijania tu wielkiego ośrodka sportów zimowych są nieracjonalne i niekonkurencyjne dla ośrodków alpejskich. Tym bardziej dotyczy to organizacji igrzysk olimpijskich. Brak umiejętności wypracowania oryginalnej, dostosowanej do specyfiki tego regionu, koncepcji zrównoważonego rozwoju zastąpiono kalką z nieproporcjonalnych co do skali ośrodków wypoczynkowych Alp i Kordylierów.

REASUMUJĄC

Próba organizacji igrzysk olimpijskich w Tatrzańskim Parku Narodowym jest pomysłem sprzecznym z polskim i międzynarodowym prawem, niedopuszczalnym w świetle dokumentów Unii Europejskiej i Konwencji o Ochronie Bioróżnorodności uchwalonej na Szczycie Ziemi w Rio i ratyfikowanej przez Polskę. Jest także pomysłem absurdalnym z punktu widzenia racjonalnego rozwoju i zachowania walorów tego regionu także w odległej przyszłości - w zmieniających się potrzebach społeczeństw i kryteriach wartości.

25.8.98

Prof. dr hab. Ludwik Tomiałojć
Przewodniczący Komitetu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk
& Przewodniczący Polskiego Komitetu Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody
- IUCN

Prof. dr hab. Zygmunt Denisiuk
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk

Koalicja "Ratujmy Karpaty" - Koalicja na rzecz ratowania przyrody i krajobrazu
Karpat wobec projektu Olimpiady Zimowej
z upoważnienia Koalicji Koordynator - dr inż. Jerzy Sawicki

  1. Włącznie z Polskim Komitetem Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody - IUCN.
  1. Państwowa Rada Ochrony Przyrody - oficjalne stanowisko zostało wysłane do MKOl-u w Lozannie z końcem 1997 r.
  1. Komitet Ochrony Przyrody PAN oraz Instytut Ochrony Przyrody PAN.

rys. Jarek Gach

PROTESTY DO MKOl-u

Poniżej podaję adresy członków prezydium Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego - wysyłajcie tam swoje protesty przeciw Olimpiadzie '2006 w Zakopanem. Nie proponuje standardowego tekstu, bo chyba dobrze, żeby były to rożne pisma. Wystarczy kilka zdań typu: We protest against the idea of organising the Winter Olympic Games 2006 in Zakopane. In our opinion it will surely cause unpredictable damages within the wildlife of Tatra National Park, which is one of the greatest value in Poland. What's more, such an idea is in contradiction with the purpose of National Park and with Polish law. Please do not choose Zakopane as the place of Winter Olympic Games in 2006. To oczywiście tylko przykład, pewnie są w nim błędy, bo napisałam to na szybko - jeśli ktoś ma lepszą propozycję takiego krótkiego pisemka (może być kilka propozycji) - proszę o przesłanie, będę je rozpowszechniać wraz z adresami.

Pełny tekst w języku angielskim o tym, dlaczego Tatry nie są odpowiednim miejscem do organizacji olimpiady można znaleźć na stronie internetowej:

members.tripod.com/~thats4u/index.html

Proszę o zamieszczenie takiego apelu z poniższymi adresami we wszelkich pismach, gazetach i zinach, do jakich macie dostep (może bez tego angielskiego przykładu). Proście o pomoc także znajomych za granicą. W listopadzie br. do Zakopanego ma przyjechać przedstawicielstwo MKOl-u, dobrze, żeby do tego czasu mieli kilkadziesiąt (a może kilkaset) takich protestów w ręku. Oto adresy:

Prezydent MKOl-u:

Juan Antonio SAMARANCH
Comite International Olympique Chateau de Vidy
1007 Lausanne
Szwajcaria
2 004121 621 6216

Wiceprezydenci MKOl-u:

Keba MBAYE
Rue <G> angle
Rue Leon Gontran Damas
Dakar-Fann
Senegal

Pal SCHMITT
Angel de Diego Roldan 21
28016 Madrid
Hiszpania

Richard W. POUND, Q. C.
1155, blvd Rene-Levesque, ouest, Suite 3900 39th floor,
Montreal H3B 3V2, Quebec
Kanada

Anita L. DeFRANTZ
c/o Amateur Athletic Foundation 2141 West Adams Boulevard
Los Angeles,
CA 90018 USA

Członkowie MKOl-u:

Richard Kevan GOSPER, A. O.
Level 5 1 Spring St. Melbourne,
VIC 3000
Australia

Thomas BACH
Frankenpassage 8
97941 Tauberbischofsheim
Niemcy

Chiharu IGAYA
4-25-10 Jingumae Shibuya-Ku
Tokyo 100
Japonia

Un Yong KIM
635 Yuksam-dong Kangnam-Ku
Seoul 135
Korea Południowa

Marc HODLER
* Postfach 246
3000 Bern 16
Szwajcaria

Jacques ROGGE
Achtmeersstraat 41
9800 Deinze
Belgia

Gdyby ktoś z Was miał dostęp do numerów faksów tych ludzi, to dajcie znać. Na stronie internetowej - którą otwiera się potwornie wolno i z dużymi trudnościami - są tylko adresy pocztowe. Pozdrawiam wszystkich.

Anna Nacher
Nowosądecki Oddział "Pracowni na rzecz Wszystkich Istot"
Piastowska 5, 33-300 Nowy Sącz
0-18/441-10-47 0-18/442-28-16 marek@pnrwi.most.org.pl

MINISTERSTWO OCHRONY ŚRODOWISKA,
ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA
RZECZNIK PRASOWY
Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa

Warszawa, 27.8.98

KOMUNIKAT PRASOWY

Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa popiera wszelkie działania zmierzające do rozwoju ekonomicznego regionów zgodnie z koncepcją ekorozwoju, podstawową zasadą Polityki Ekologicznej Państwa, mającą na celu promowanie działań gospodarczych z poszanowaniem praw przyrody.

Inicjatywa zorganizowania XX Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Zakopanem w 2006 r. może być stymulatorem rozwoju południowego regionu kraju. Planowane i zakładane w programie olimpijskim inwestycje infrastrukturalne oraz budowa i modernizacja obiektów sportowych muszą jednak być realizowane wyłącznie z zachowaniem pełnej zgodności z obowiązującym prawem: zapisami Konstytucji (art. 74 i 86), ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawą o ochronie przyrody (art. 36). W związku z tym wszelkie inwestycje przed ich rozpoczęciem będą wymagały poddania procedurze Ocen Oddziaływania na Środowisko.

Rzecznik Prasowy Katarzyna Karpińska

Forum Ekologiczne Unii Wolności
Al. Jerozolimskie 30
00-024 Warszawa
0-22/827-50-47, 48
0-22/827-78-51
unia@saxon.pip.com.pl
www.uw.org.pl/ekoforum/

Warszawa, 26.8.98

OŚWIADCZENIE FORUM EKOLOGICZNEGO UNII WOLNOŚCI WS. ORGANIZACJI ZIMOWYCH IGRZYSK OLIMPIJSKICH
ZAKOPANE '2006

Forum Ekologiczne UW rozumie konieczność promocji naszego kraju za granicą oraz potrzebę rozwoju infrastruktury umożliwiającej uprawianie sportów zimowych. Jest to szczególnie ważne w świetle słabej kondycji psychofizycznej Polaków, wzrastającego zainteresowania uprawianiem sportów przez społeczeństwo polskie oraz w sytuacji braku podstawowej infrastruktury umożliwiającej poprawę kondycji fizycznej.

Organizacja olimpiady zimowej w Zakopanem przedstawiana jest jako cudowne rozwiązanie, dzięki któremu Polska wypłynie na szerokie światowe wody, a samo Zakopane i inne miasta zaangażowane w przedsięwzięcie będą mogły czerpać profity z niewątpliwych sukcesów sportowych i gospodarczych.

Nie mówi się głośno o tym, iż ceną tego sukcesu może być dewastacja przyrody w najcenniejszym regionie przyrodniczym naszego kraju - Tatrzańskim Parku Narodowym, będącym Rezerwatem Biosfery, który powinien znajdować się na Liście Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO.

Obrońcy przyrody, sygnalizujący problemy możliwe przy realizacji tego przedsięwzięcia, wiążące się np. z ewentualnym łamaniem ustawy o ochronie przyrody, nazywani są w poważnych polskich mediach środowiskiem skrajnych ekologów związanych z Tatrzańskim Parkiem Narodowym. Nie wydaje się nam, aby było to stosowne określenie dziesiątków tysięcy obrońców przyrody i zwolenników rozwoju kraju z poszanowaniem zasad ekorozwoju, którzy nie mają z TPN wiele wspólnego, a mimo wszystko nie życzą sobie dalszej dewastacji polskich gór.

Dyskusja na temat organizacji igrzysk olimpijskich w Zakopanem jest przykładem antyekologicznej kampanii, w trakcie której społeczeństwo kolejny raz oswajane jest z myślą, że przyroda jest mniej ważna od wszelkich uciech i igrzysk. Takiemu sposobowi myślenia i promowania Polski w świecie mówimy kategorycznie: STOP!

Forum Ekologiczne UW oczekuje od środowisk promujących projekt igrzysk w Zakopanem poważnej, popartej liczbami i faktami dyskusji, która rozwieje wątpliwości ludzi rozsądku, dbających o zachowanie dziedzictwa przyrody dla następnych pokoleń.

Mamy nadzieję, że promotorzy Zakopanego znają sposoby, dzięki którym realizacja ich projektu nie wpłynie na dalszą dewastację Tatr. W przypadku braku takiej wiedzy służymy ekspercką pomocą w tym zakresie. Mamy jednocześnie nadzieję, że obecny sposób działania nie doprowadzi do sytuacji, w której pieśń Góralu, czy Ci nie żal? zmieni swoje przesłanie.

Zarząd Forum Ekologicznego Unii Wolności



rys. Tomasz Poller

EKOLOGIA UMYSŁU (CZĘŚĆ II)
TRANSFORMACJA USTROJOWA

Tym razem w Ekologii umysłu*) - krótka historyjka obrazkowa przedstawiająca zjawisko tzw. transformacji ustrojowej dokonanej na umyśle.

Tomasz Poller

*) Patrz: Tomasz Poller, Ekologia umysłu. Monokultury intelektualne [w:] ZB nr 7(109)/98, s.42.


Zielone Brygady nr 14 (116), 16-31 lipca 1998