Zielone Brygady nr 15 (117), 1-15 sierpnia 1998
W Polsce spotkać można 21 gatunków nietoperzy - wszystkie objęte prawną ochroną. Niestety, ich prawna ochrona nie zmienia niczego - człowiek wciąż przyczynia się do wyniszczania tej grupy zwierząt. Za największe zagrożenia dla nietoperzy uważa się bowiem: degradację naturalnych siedlisk (starodrzewów, dziuplastych drzew, jaskiń itp.); skażenie środowiska środkami chemicznymi oraz celowe ich zabijanie i płoszenie. Z nasilenia powyższych zjawisk wynika zapewne fakt, iż aż 6 gatunków nietoperzy uznano za szczególnie zagrożone i umieszczono w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt.
Nietoperze doczekały się również aktów ochronnych wyższej rangi, a mianowicie w 1985 r. w Bonn zawarto Porozumienie o Ochronie Nietoperzy (weszło ono w życie na początku l. 90.). Polska stała się stroną Porozumienia w r. 1996.
Zagrożenia, jakie stwarza człowiek dla przetrwania nietoperzy, zauważa wiele osób i organizacji, zajmujących się ochroną przyrody. Kilka stowarzyszeń realizuje projekty ich ochrony. Jedną z takich organizacji jest Stowarzyszenie dla Natury "WILK", prowadzące od 1996 r. Projekt ochrony nietoperzy woj. bielskiego.
Głównymi celami projektu są:
W ramach projektu prowadzony jest systematyczny monitoring nietoperzy w woj. bielskim. Co roku, w ramach Dekady Spisu Nietoperzy, kontrolowane są miejsca hibernacji. Natomiast od późnej wiosny do wczesnej jesieni sprawdzane są kolonie rozrodcze. Celem monitoringu jest wytypowanie stanowisk szczególnie cennych dla ochrony nietoperzy oraz zidentyfikowanie i szybkie przeciwdziałanie ewentualnym zagrożeniom. W niektórych przypadkach przyczynia się to do odnalezienia sprawców dewastacji wybranych stanowisk. Tak stało się np. w przypadku Jaskini w Trzech Kopcach, oszpeconej ogromnymi napisami w zimie '98. Zebrane przez SDN "WILK" dane nt. liczebności nietoperzy są także wykorzystywane do publikacji naukowych i prezentowane podczas Konferencji Chiropterologicznych, a w 1998 r. także podczas Konferencji Teriologicznej.
Działania edukacyjne realizowane są kilkoma metodami. Członkowie stowarzyszenia prowadzą prelekcje nt. nietoperzy w szkołach podstawowych (m.in. Bielsko-Biała, Kęty, Milówka). SDN "WILK" wydało również ulotkę edukacyjną oraz naklejkę poświęcone nietoperzom. Wydawnictwa te propagowane są podczas spotkań z młodzieżą. W czasopismach przyrodniczych publikowane są artykuły popularnonaukowe nt. nietoperzy, np. Czy istnieją białe nietoperze? [w:] "Przyroda Polska" nr 6/97; Nowa kolonia podkowców [w:] "Wiedza i Życie" nr 3/98. Problem nietoperzy stał się także tematem jednego z programów radiowych, zrealizowanego przez SDN "WILK" w Radiu Bielsko.
Tworzenie nowych schronień dla nietoperzy realizowane jest poprzez wywieszanie, wraz z uczniami szkół podstawowych, specjalnie skonstruowanych budek. Akcję taką prowadzono do tej pory w Bielsku-Białej. Budki wywiesza także, z inicjatywy SDN "WILK", Koło "Ryś" przy Szkole Podstawowej w Milówce.
Ochrona nietoperzy jest również jednym z elementów, prowadzonego przez stowarzyszenie, projektu Dzikie miejsca terenów zurbanizowanych.
Projekt ochrony nietoperzy woj. bielskiego promowany jest poprzez różnorodne media. Informacje o działaniach SDN "WILK" na rzecz ochrony nietoperzy zamieszczała m.in.: "Gazeta Wyborcza", "Życie", "Super Expres" i "Kronika Beskidzka".
Przeszło rok temu zapowiadaliśmy kampanię pod takim tytułem. Z różnych względów nie udało się jej do tej pory rozpocząć (głównie dlatego, że wszystkie siły zdecydowaliśmy się skupić na kampanii "Góry dla Natury!"). Pomysł jednak powrócił i będzie realizowany - przepraszamy wszystkich, którzy wtedy się z nami kontaktowali i nie uzyskali informacji na temat kampanii.
Generalnie, działania w pierwszej fazie będą nakierowane na przypomnienie o istnieniu największego przedstawiciela łasicowatych w Polsce oraz na osiągnięcie poprawy jego sytuacji w naszym kraju. Obecnie populacja borsuka drastycznie się zmniejszyła, a zbyt krótki okres ochronny pozwala na strzelanie do samic w ciąży.
Na początek chcemy, żeby ludzie polubili borsuka. Kiedy znajdziemy już sympatyków tego drapieżnika i sojuszników kampanii, będziemy upominali się o jego całkowitą ochronę na terenie parków krajobrazowych oraz o wydłużenie okresu ochronnego. Do załatwienia pozostaje też sprawa nielegalnego obrotu borsuczym sadłem.
Jeżeli więc chcesz pracować dla borsuka - zgłoś się do nas. Napisz, kim jesteś i co chciałbyś/mógłbyś zrobić. Formy działania w pierwszym etapie mogą być bardzo różne: możesz zorganizować w Twojej miejscowości koncert poświęcony borsukowi, pogadankę w szkole, konkurs dla dzieci na jego temat, możesz napisać artykuł do zina lub miejscowej gazety, zaproponować temat lokalnej rozgłośni. Bardzo chętnie widzielibyśmy zgłoszenia organizacji, które chciałyby koordynować kampanię na swoim terenie. Będziemy przekazywali Wam materiały i sugestie co do ram działania - Wy wypełnicie je własną inicjatywą i aktywnością. Kampanię planujemy na 2-3 lata - przemyślcie więc dobrze Wasze możliwości.
Dla chętnych do pomocy w kampanii mamy podstawowe informacje o borsuku oraz kartki pocztowe i propozycje ich wykorzystania.
Inicjator i prowadzący kampanię to:
Jeżeli ktoś będzie chciał wesprzeć
finansowo naszą kampanię (oraz inne działania),
będziemy bardzo wdzięczni, gdyż jest to kolejna
kampania realizowana wyłącznie z własnych środków
Oddzialu (podobnie jak "Góry dla Natury!").