CO SIĘ DZIEJE W KRAKOWSKICH REZERWATACH PRZYRODY?

Niewielu mieszkańców Krakowa wie, że na terenie naszego miasta znajduje się 5 rezerwatów przyrody. Niewiedza ta spowodowana jest zapewne brakiem odpowiedniej literatury oraz bardzo słabym oznakowaniem terenu. Rezerwaty te już w okresie powstania, tj. od 1953 do 1961 r. były narażone na wiele niebezpieczeństw (samo opracowanie dokumentacji przyrodniczej trwa kilka lat). Rozwijający się w niepohamowanym tempie przemysł Krakowa, motoryzacja, zmieniające się środowisko przyrodnicze (ekspansja gatunków mocniejszych na nowe stanowiska i wypieranie z tego miejsca gatunków rodzinnych, wzrost krzewów i drzew), zły reżim ochronny oraz dewastacja terenu przez gospodarkę człowieka spowodowały na przestrzeni lat nieodwracalne straty na tych obszarach. Straty przyrodnicze pogłębiane są również przez niską kulturę społeczną, brak wrażliwości na piękno i losy otaczającego nas środowiska, a przede wszystkim nieodpowiedzialność instytucji państwowych mających na celu ochronę powierzonych im obiektów i obszarów.
W celu naświetlenia problemu przedstawiam krótką charakterystykę i obecny stan naszych rezerwatów przyrody (na koniec marca 1990):

• "BIELAŃSKIE SKAŁY" - ścisły rezerwat florystyczny o powierzchni 1, 73 ha, utworzony 28. 12. 57 r. - powstał w celu zachowania zbiorowiska roślinności ciepłolubnej (zarośli i muraw) na wapiennej skałce, którą otacza las dębowy zmieszany z sosną, grabem, wiązem. Od strony ul. Ks. Józefa umieszczona jest tablica "Rezerwat przyrody" wokół której od kilku lat istnieje wysypisko śmieci. Od strony Lasu Wolskiego są dwie wywrócone tablice metalowe, dwie mniejsze drewniane są przybite do drzew przy pomocy gwoździ. Za teren odpowiada Miejski Park i Ogród Zoologiczny.
• "PANIEŃSKIE SKAŁY" - częściowy rezerwat krajobrazowy o powierzchni 6, 41 ha, utworzony 25. 08. 53 r. - chroniący jedyny naturalny fragment lasu w Krakowie: ok. 140-to letnie buki z domieszką dębu, sosny, grabu, jesionu i brzozy. Zawiera bogate runo, m.in. zawilca gajowego, konwalię majową, bluszcz pospolity. Teren jest urozmaicony - lessowe parowy, wąwozy, skałki. Jest tylko jedna tablica (rezerwat przyrody) w środku wąwozu brak oznakowania od strony Woli Justowskiej, skąd często zaczynają swój spacer mieszkańcy Krakowa. Za teren odpowiada Miejski Park i Ogród Zoologiczny.
• "PRZEGORZALSKIE SKAŁY" - ścisły rezerwat florystyczny o powierzchni 1, 38 ha utworzony 19. 09. 59 r. Powstał w celu ochrony zbiorowisk roślinnych; w środkowej części - murawy ksenotermicznej, w zachodniej - roślinności naskalnej, a we wschodniej - lasu mieszanego z przewagą dębów i krzewów ciepłolubnych (tarnina, berberys, dzika róża). Znajduje się tu tylko jedna tablica informacyjna. Teren jest zniszczony i skrajnie zaśmiecony przez ekipy budowlane prowadzące tam remont). Za teren odpowiada Uniwersytet Jagielloński^*.
• "SKOŁCZANKA" - powierzchnia 36, 77 ha, utworzony 28. 12. 57 r. - rezerwat stepowy utworzony w celu zachowania stanowiska ok. 500 gatunków motyli i błonkówek, obejmuje pagór wapienny porośnięty lasem, murawami i zaroślami ciepłolubnymi oraz piaszczystą "pustynią" na wschodnich zboczach. Teren jest błędnie oznakowany przez Nadleśnictwo Myślenice (zamiast "Skołczanka" jest "Sołczanka", a nawet jednorazowo "Cieszynianka" (tj. rezerwat w okolicy Mogilan), tablice umieszczone są wzdłuż granicy rezerwatu, ale ulegają niszczeniu ze względu na złą technikę wykonania.
• "BONARKA" - ścisły rezerwat przyrody nieożywionej o powierzchni 2, 29 ha, utworzony 29. 09. 61 r. - powstał w dawnym kamieniołomie w celu zachowania terenu, na którym występują zjawiska geologiczno-tektoniczne (uskoki, odsłonięta powierzchnia obrazyjna) oraz odsłonięte utwory jurajskie, kredowe i trzeciorzędowe charakterystyczne dla budowy geologicznej miasta Krakowa. Brak żadnej tablicy informacyjnej, po brzegach teren jest zaśmiecony, całość jest zarośnięta roślinnością (trawa, krzewy) uniemożliwiającą obserwację ww. zjawisk. Za teren odpowiada Urząd Dzielnicy Kraków - Podgórze.