| Strona główna | Spis treści |
Niedawno zostaliśmy zaskoczeni przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa informacją o organizowanej w trybie pilnym w Białowieży imprezie pod nazwą "Spotkanie poświęcone realizacji <<Kontraktu dla Puszczy Białowieskiej>> oraz powiększeniu Białowieskiego Parku Narodowego". Wśród setki gości Pana Ministra miało się m.in. znaleźć: sześciu posłów i jeden senator RP, wojewoda, burmistrzowie, wójtowie, profesorowie, księża, przedstawiciele Koalicji na rzecz Ochrony Puszczy Białowieskiej, a także środków masowego przekazu. Spotkanie miał uświetnić suto zastawiony stół.
Minęło ponad pół roku od ostatniego posiedzenia wielostronnej komisji ds. "Kontraktu", zerwanego za przyczyną delegacji Lasów Państwowych. W tym czasie Minister stał się dysponentem 20 mln zł przyznanych z rezerwy budżetowej na poszerzenie Białowieskiego Parku Narodowego (BPN) w 1999 r. Oczekiwaliśmy, że ostatecznie wyjaśniona zostanie rola Lasów Państwowych w realizacji idei "Kontraktu", które znajdując się pod zwierzchnictwem Ministerstwa powinny zadbać o merytoryczne przygotowanie swoich pracowników do funkcji, jakie przyjdzie im pełnić w Parku Narodowym.
Jakkolwiek brakowało nam ciągłości w działaniu resortu, uważaliśmy, że pretekstem do takiego spotkania, w takiej oprawie może być jedynie ogłoszenie ostatecznej daty, z jaką wejdzie w życie Rozporządzenie Rady Ministrów o poszerzeniu Białowieskiego Parku Narodowego. Akt ten miał położyć kres bezsensownemu sporowi o to, kto chroni lepiej (bezsensownemu, bo wiadomo, że Park Narodowy, a nie Lasy Państwowe, jest instytucją powołaną do ochrony przyrody i że ci sami leśnicy, którzy dziś nie chronią w Lasach, jutro będą chronić w Parku). Oficjalne oświadczenie przedstawiciela Rządu RP miało zakończyć okres niepewności nie sprzyjający podejmowaniu niezbędnych dla rozwoju gmin decyzji, rodzący frustrację i utrwalający wewnętrzne podziały w lokalnych społecznościach.
Z takim nastawieniem udaliśmy się na spotkanie z panem Ministrem w białowieskim kinie "Żubr" 29.4. godz. 1800.
Na wstępie wielka nadzieja. Wzruszony Minister oznajmia, że to najważniejszy dzień w jego życiu. Potem już tylko zawód. Zamiast ogłoszenia daty poszerzenia BPN, pan Minister ani słowem nie wspomina o Białowieskim Parku Narodowym, mówi natomiast o podziale przyznanych 20 mln zł, o tym, że bogactwo Puszczy stworzyli mieszkający tu ludzie, i że jako były samorządowiec, nie śmie sugerować tutejszym samorządom jakichkolwiek rozwiązań. Pomimo wystąpienia Podsekretarza Stanu w MOŚZNiL, Głównego Konserwatora Przyrody, pana Janusza Radziejowskiego, który przypomniał, że wolą koalicji AWS-UW jest poszerzenie parku narodowego na obszar całej Puszczy, wydźwięk całości był zdecydowanie negatywny. Zamiast wielkiego kroku do przodu, mamy chaotyczny festiwal wystąpień, jak z początku kampanii o Puszczę w 1994 r. Koalicja ograniczyła się do przedstawienia niniejszego stanowiska:
Białowieża, 29.4.99
W lutym ubiegłego roku, w czasie swojej pierwszej wizyty w Białowieży, pan Minister J. Radziejowski, Główny Konserwator Przyrody, deklarował wolę nowego kierownictwa Resortu objęcia całej Puszczy Białowieskiej parkiem narodowym. Wolę tę jednoznacznie potwierdził pan Minister J. Szyszko w publicznie odczytanym liście w czasie uroczystości wręczenia Dyplomu Rady Europy Białowieskiemu Parkowi Narodowemu ponad rok temu. W maju ub. roku pan Minister zainaugurował program "Kontrakt dla Puszczy Białowieskiej". Celem "Kontraktu" ma być ochrona unikalnego dziedzictwa przyrodniczego, jakim jest Puszcza Białowieska oraz stworzenie warunków umożliwiających zrównoważony rozwój gmin przylegających do parku narodowego obejmującego całą Puszczę. Niezwykle istotnym dla Koalicji na rzecz Ochrony Puszczy Białowieskiej probierzem wiarygodności deklaracji Ministerstwa był ogłoszony w lipcu ub. roku zakaz wycinki starych drzew i drzewostanów Puszczy Białowieskiej, mający obowiązywać do ostatecznego uregulowania statusu ochronnego Puszczy. W ślad za inicjatywą Ministerstwa OŚ, Minister Finansów przeznaczył z rezerwy budżetowej 20 mln zł na cele związane z poszerzeniem BPN, podkreślając tym samym znaczenie, jakie ma dla kraju ocalenie Puszczy Białowieskiej.
Koalicja NROPB wielokrotnie dawała wyraz zrozumieniu dla obaw i trosk mieszkańców regionu, którzy stoją wobec nieuniknionych zmian. Zmiany te wynikają z wyczerpania się możliwości rozwoju, jakie kilkadziesiąt lat temu dawała gospodarka leśna. Część z nas to także mieszkańcy Białowieży i okolic, którym nie mniej niż innym zależy na poprawie warunków życia w puszczańskich gminach. Uważamy, że jedynym atrybutem wyróżniającym nasze miejscowości na tle północnej części "Ściany Wschodniej" jest Puszcza Białowieska. Naszym zdaniem, stanowi ona atut gwarantujący pomyślny zrównoważony rozwój. Jednak dopóki cała Puszcza Białowieska nie jest objęta granicami parku narodowego, dopóki przyległe gminy nie mają na swoim terenie bram do światowej sławy obiektu, dopóty atut Puszczy pozostaje niewykorzystany. Nie możemy liczyć na rozwój turystyki w oparciu o mało zrozumiałe hasła i zapewnienia. Nie możemy również liczyć na specjalne traktowanie, gdy przyjdzie do podziału 125-150 mln euro planowanych na ochronę środowiska w Polsce w 2000 r. z unijnego funduszu przedakcesyjnego ISPA. Znacznie bogatsze społeczności od naszych wiele by dały za posiadanie tak atrakcyjnego obiektu. Tymczasem Puszcza Białowieska ciągle jest postrzegana w kategoriach problemu.
Uważamy, że pomoc państwa mieszkańcom regionu Puszczy powinna polegać na fachowym i finansowym wsparciu dostosowania społecznego i ekonomicznego środowiska do powiększonego Parku Narodowego, a nie na zrzucaniu odpowiedzialności za poszerzenie parku na samorządy.
Puszcza Białowieska stanowi największy przyrodniczy i historyczny skarb naszego narodowego dziedzictwa. Puszczę Białowieską chce chronić cały naród! Wieloletnia kampania o jej uratowanie wykazała, że społeczeństwo jest gotowe ponieść koszty ochrony całej Puszczy.
Szanowny Panie Ministrze! To Pan, jako przedstawiciel Rządu RP, ma w swoich rękach wszelkie niezbędne instrumenty, aby, zgodnie z daną obietnicą, całą Puszczę Białowieską objąć najwyższą formą ochrony - parkiem narodowym od 2000 r.
Koalicja wystąpiła z następującym listem do Premiera RP:
Prof. dr hab. Jerzy Buzek
Prezes Rady Ministrów
Aleje Ujazdowskie 1/3
00-950 Warszawa
4.5.99
Panie Premierze,
z zaskoczeniem i wielkim niepokojem przyjęliśmy publiczne wystąpienie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, pana prof. Jana Szyszko, na spotkaniu samorządowców, leśników, naukowców i przedstawicieli ekologicznych organizacji pozarządowych w Białowieży, w dn. 29.4.br. Tematem spotkania miały być realizacja rządowego programu "Kontrakt dla Puszczy Białowieskiej" oraz powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego. Deklaracja Rządu RP, że cała Puszcza Białowieska zostanie parkiem narodowym w 1999 r., a najpóźniej z dn. 1.1.2000, została potwierdzona przeznaczeniem na ten cel w budżecie Państwa ogromnej sumy 20 mln zł na rok 1999.
Tymczasem na spotkaniu w Białowieży pan minister J. Szyszko nawet nie wspomniał o planowanym poszerzeniu Białowieskiego Parku Narodowego. Przeciwnie, stwierdził, że nie ośmieli się zasugerować jakichkolwiek rozwiązań w tej kwestii samorządom regionu Puszczy Białowieskiej. Z przykrością też stwierdzamy, że wystąpienie Pana Ministra Szyszki na temat walorów i statusu przyrodniczego Puszczy Białowieskiej było żenującym przykładem braku profesjonalizmu i nieliczenia się z faktami.
Pan Minister ogłosił również, w jaki sposób rozdzielone i na co wydane będzie 20 mln rezerwy budżetowej przeznaczonej na powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego w r. 1999. Zamiast przeznaczenia tych funduszy na utworzenie parku narodowego w całej puszczy, są one rozdawane samorządom gminnym bez powiązania tych dotacji z utworzeniem parku. Co więcej, połowa kwoty ma być wydana na enigmatyczne, długoterminowe opracowania studyjne i ekspertyzy. Obawiamy się, że wygospodarowana z trudem kwota z budżetu Państwa zostanie w ten sposób zmarnotrawiona!
Panie Premierze, nie możemy milczeć w sytuacji, gdy działania Ministra OŚZNiL tak daleko odbiegają od proekologicznej polityki i deklaracji Rządu, który powinien on reprezentować. Z przykrością stwierdzamy, że w sprawie tak ważnej, jak skuteczna ochrona największego przyrodniczego skarbu Rzeczypospolitej, straciliśmy zaufanie do pana Ministra J. Szyszki. Wydaje się on na tym polu realizować własne cele lub cele wąskiej grupy zawodowej leśników zatrudnionych w Lasach Państwowych.
Panie Premierze! Od 1994 r. trwa społeczna kampania na rzecz powiększenia parku narodowego na obszar całej Puszczy Białowieskiej, aby uratować jej unikatowe wartości przyrodnicze. Puszcza Białowieska, dzięki 500-letniej ochronie trwającej od XV do początku XX w., zachowała fragmenty ostatniego lasu pierwotnego Europy. Dzięki tym wartościom i swej międzynarodowej sławie, Puszcza mogłaby odegrać wielką rolę w rozwoju turystycznym, kulturalnym i edukacyjnym tej części Polski i Europy. Warunkiem jednak wypełnienia tej strategicznej roli jest objęcie całej Puszczy parkiem narodowym. Teraz, kiedy idea ta wydawała się tak bliska realizacji dzięki działaniom obecnego Rządu koalicji AWS-UW, istnieje poważne niebezpieczeństwo zaprzepaszczenia dotychczasowych dokonań przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, który nie realizuje polityki i deklaracji Rządu w tej kwestii.
Bardzo prosimy Pana Premiera o umożliwienie przedstawicielom naszej Koalicji spotkania z Panem w obecności Ministra Finansów, pana Leszka Balcerowicza, w możliwie niedługim terminie w celu omówienia możliwości powołania Parku Narodowego Puszczy Białowieskiej w zapowiedzianym przez Rząd RP terminie.
Z góry dziękujemy za zrozumienie i wszelką pomoc.
Z wyrazami szacunku,
W imieniu Koalicji w składzie:
Towarzystwo Ochrony Puszczy Białowieskiej
Komitet Ochrony Orłów
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Polski Klub Ekologiczny - Sekcja Parków Narodowych
Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody "pro NATURA"
Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Stowarzyszenie dla Natury "WILK"
Stowarzyszenie "Zespół Akarologiczny"
dr hab. Bogumiła Jędrzejewska
dr inż. Andrzej Bobiec
dr hab. Tomasz Wesołowski
Do wiadomości otrzymują:
komentarz - Andrzej Bobiec