SPOŁECZNA GOTOWOŚĆ
DO PROEKOLOGICZNYCH ZACHOWAŃ
W TEMACIE OPAKOWAŃ
W ŚWIETLE BADAŃ OPINII SPOŁECZNEJ PO 1990 R.

Po 1990 r. zostały przeprowadzone w Polsce trzy duże badania opinii społecznej nt. szeroko rozumianej ekologii, gdzie pojawiaja się tematyka opakowań:

• "Społeczna gotowość do proekologicznych zachowań", Centrum Badania Opinii Społecznej, marzec 1993 r.
• "Świadomość ekologiczna konsumentów polskich", Konsumencki Instytut Jakości, marzec 1995 r.
• "Polacy wobec zagrożeń środowiska naturalnego", Centrum Badania Opinii Społecznej, kwiecień 1997 r.

Zdecydowanie najważniejsze jest badanie z 1995 r. przeprowadzone przez Konsumencki Instytut Jakości gdzie tematyka opakowań została poruszona w sposób pełniejszy w odniesieniu do pozostałych dwóch badań z 1993 i 1997 r.

BADANIE
"SPOŁECZNA GOTOWOŚĆ DO PROEKOLOGICZNYCH ZACHOWAŃ",
CBOS, MARZEC '93

KWESTIE NIE BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z OPAKOWANIAMI / ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

• "Przekonanie, że Polskę stać na to, aby rozbudowywać przemysł i jednocześnie ponosić nakłady na ochronę środowiska, wyraziło 37% ankietowanych" (w 1992 r. 35%).
• "Przeświadczenie, że własnym działaniem można się przyczynić do poprawy stanu środowiska (...) wyraża 40%" (w 1992 r. 35%).
• "Aż 67% respondentów zadeklarowało gotowość wpłacania pewnej sumy z przeznaczeniem na ochronę środowiska. Gdy zapytano te osoby, ile mogliby miesięcznie przeznaczyć na ten cel wysokość podawanej sumy wahała się od kilku nawet do kilkuset tysięcy złotych (średnio około 34 tys. zł). (...) A więc ochrona środowiska ma swoich zwolenników, gotowych nawet ponosić dodatkowe, stale wydatki na ten cel z własnej kieszeni" - czytając ten cytat należy pamiętać o przeprowadzonej denominacji pieniędzy.

KWESTIE BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z OPAKOWANIAMI / ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

• "Akcja promocyjna nieszkodliwych dla środowiska produktów i opakowań byłaby dobrze odbierana przez konsumentów. "
• "Zapytaliśmy respondentów, czy mając na uwadze dbałość o stan środowiska, byliby gotowi sortować odpadki z ich gospodarstwa domowego". Na pytanie "czy mając na uwadze ochronę środowiska, zadał (a) by Pan (i) sobie trud sortowania odpadków i wrzucania ich do odpowiednich pojemników?" odpowiedzi były następujące 94% - Tak, 6% - Nie. Oto komentarz CBOS: "Na poziomie deklaracji prawie wszyscy respondenci byliby skłonni sortować śmieci. Miałoby to duże znaczenie dla odzyskiwania surowców wtórnych i zmniejszania ilości trwale zaśmiecających odpadów, jak na przykład plastikowe opakowania. W wielu zachodnich krajach programy recyklingu odpadów zyskują wielu zwolenników".
• Na pytanie "Czy przy zakupie jakiegoś produktu fakt, iż jest on oznaczony jako nieszkodliwy dla środowiska, ma dla Pana (i) znaczenie?" uzyskano następujący rozkład odpowiedzi; decydujące - 20%, duże - 44%, małe 21%, w ogóle nie ma znaczenia - 15%.

BADANIE
"ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA KONSUMENTÓW POLSKICH",
KIJ, MARZEC '95

KWESTIE NIE BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z OPAKOWANIAMI / ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

• "Postępowanie producentów i konsumentów zgodnie z zasadami "zielonej" konsumpcji nie może mieć charakteru incydentalnego. W dziedzinie ochrony środowiska konieczna jest koordynacja działań konsumentów, producentów i państwa. Nie można oczekiwać i wymagać, by niezbędne zmiany postaw i postępowania dokonały się wyłącznie po stronie konsumentów".
• "Dla ruchów konsumenckich pojawia się jakościowo nowy problem w zakresie edukacji konsumenta. Trzeba uczyć i namawiać nie tylko do kupowania "zielonych produktów" lecz także zachęcać do rozróżniania faktycznie "zielonych" od pozornie "zielonych"".
• "Badania w Australii wykazały np., że blisko 80% respondentów jest skłonna płacić ceny nawet o 10% wyższe, jeżeli produkt jest mniej szkodliwy dla środowiska naturalnego (podobne wyniki uzyskano również w innych krajach członkowskich OECD)".

KWESTIE BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z OPAKOWANIAMI / ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

• "Tak np. w Polsce - wzorem krajów zachodnich - upowszechnia się stosowanie opakowań jednorazowych z tworzyw sztucznych, co przy niskim poziomie kultury ekologicznej społeczeństwa i braku ciągle systemu recyklingu tych opakowań powoduje zaśmiecanie i inne zagrożenia dla środowiska".
• "Badano ważny z punktu widzenia zanieczyszczenia środowiska naturalnego problem preferencji konsumentów odnośnie opakowań produktów żywnościowych. Połowa respondentów preferowała opakowania szklane a 30% - papierowe, blisko 20% zwrotne opakowania". Dokładne rezultaty; szklane 49,3%, papierowe - 30,8%, plastykowe niezwrotne - 19,9%, plastikowe zwrotne - 18,5%, blaszane - 5,4%, inne - 0,6%, bez znaczenia 16,5%.
• "Zdecydowana większość respondentów - 86% uważała, że produkty przyjazne dla środowiska naturalnego, oferowane na polskim rynku powinny być oznaczone specjalnym znakiem (napisem itp.). Dosyć istotny odsetek badanych nie miał zdania na ten temat i nieomal nie było przeciwników tej idei".

BADANIE
"POLACY WOBEC ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA NATURALNEGO",
CBOS, KWIECIEŃ '97

KWESTIE NIE BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z OPAKOWANIAMI / ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

• "Ponad trzy czwarte Polaków uważa zagrożenie środowiska naturalnego za jedno z najgroźniejszych zjawisk dla Polski; tylko niewiele mniej osób wyraża duże zaniepokojenie tą sprawą".
• "Coraz więcej osób uważa, że do państwa należy zaostrzenie przepisów prawnych dotyczących ochrony środowiska oraz skuteczniejsze ich egzekwowanie".
• Przekonanie, że Polskę stać na to, aby rozbudowywać przemysł i jednocześnie ponosić nakłady na ochronę środowiska, wyraziło 51% ankietowanych (w 1992 r. podobne przekonanie wyraziło 35% a w 1993 r. 37% respondentów).

KWESTIE BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z OPAKOWANIAMI / ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

• Na zadane pytanie "Na opakowaniach (...) zamieszczane są specjalne oznaczenia wskazujące, że dany produkt jest nieszkodliwy dla środowiska. Czy potrafi Pan (i) rozpoznać te oznaczenia?" 44% odpowiedziało Tak a 56% Nie (w 1993 r. było to 35% Tak i 65% Nie).

Z WIEJSKIEJ...

UOP

Grupa posłów przedstawiła projekt uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej dla wyjaśnienia zasadności umorzenia śledztwa w sprawie nadużycia uprawnień przez funkcjonariuszy Zespołu Inspekcyjno-Operacyjnego Gabinetu Szefa Urzędu Ochrony Państwa (...) którzy przy pomocy tajnych informatorów, prowadzili inwigilację osób zaangażowanych w życie polityczne (druk 1347).

Osoby zainteresowane sprawą winny kontaktować się z posłami np.:

Poseł Leszek Piotrowski (AWS) J. Lompy 14/113, 40-040 Katowice tel. 0-32/255-35-81 w. 3144 fax 0-32/255-37-41 w. 3144 e-mail: leszek.piotrowski@sejm.gov.pl strona: www.sejm.gov.pl

Pośród organizacji społecznych, to te ekologiczne najbardziej są związane z działalnością Państwa i zwykle występują przeciwko pomysłom lansowanym przez funkcjonariuszy publicznych. Czy jednak były (a może są nadal) inwigilowane przez UOP? Tego nie wiem, lecz mam nadzieję, że realizacja wskazanej uchwały oczyści życie publiczne w Naszej Rzeczpospolitej.