| Strona główna | Spis treści |
Źle się dzieje w mieście Żary - taka parafraza cytatu z "Hamleta" stanowi odniesienie do lekceważenia prawa przez firmę Kronopol. Niegdysiejsza Fabryka Płyt Wiórowych zmieniła rzekę Sienicę w ściekowisko przemysłowe. Samo jej położenie jest tak niekorzystne, że smuga zanieczyszczeń z kominów najczęściej kierowana jest w kierunku miasta, a zwłaszcza mieszczącego się w stosunkowo niewielkiej odległości od fabryki największego osiedla żarskiego. To samo odnosi się do zatruwania owoców i warzyw na pobliskich ogrodach działkowych, oraz wielu, wielu innych szkodliwych działań firmy. Najbardziej niepokojąca jest jednak nowa inwestycja: tworzenie fabryki kleju i formaldehydu w strefie ochronnej ujęć wody pitnej dla miasta Żary. Spory trwają w najlepsze, a firma nadal, z pominięciem pewnych przepisów (brak podstaw prawnych dla rozbudowy tej fabryki chemicznej), kontynuuje budowę.
W czasie "dni otwartych" w Kronopolu na pytania o zanieczyszczenia można było usłyszeć odpowiedź, że największym problemem m.in. ze względu na "niemożliwość wykorzystania" jest... ciepło. Biały dym wydobywający się z kominów fabryki oficjalnie jest tylko parą wodną. Moja znajoma stwierdziła, że "... para nie śmierdzi tak, a i nie drażni raczej w ten sposób...". Cóż z tego, kiedy w Żarach brak stacji monitoringu stanu powietrza i nie można dokonać wiarygodnych pomiarów. Kronopol zasłania się faktem, że ekspertyzy nie wykazały naruszenia norm. Co z tego, gdy prognozowanie i oceny oddziaływania inwestycji na środowisko wykonywane są zawsze na polecenie strony inwestującej. Nie zdarzył się chyba jeszcze przypadek diagnozy niepomyślnej dla inwestora, skoro jest robiona za jego pieniądze.
Co zmieniło się od rozpoczęcia rozbudowy? Nadal nie zwraca się uwagi na zdanie społeczności lokalnej, a stosuje się metodę, która w pewnych kręgach jest odbierana jako "kupowanie ludności". W tym celu zakład zorganizował m.in.: dni otwarte z rozdawaniem gadżetów firmowych (notesy, długopisy itp.), festynem dla mieszkańców (darmowe napoje) połączonym z konkursem dla dzieci (pytanie w stylu: - Kronopol jest ekologicznym zakładem - tak, czy nie?; odpowiedź dziecka: - Tak!; - Nagroda dla ciebie), wreszcie mecz Ruch Chorzów - Promień Żary. Jednym z warunków sponsorowania meczu było reklamowanie firmy na stadionie "Promienia". Zakład nadal nie buduje oczyszczalni ścieków, która pozwoliłaby "odetchnąć" rzekom Sienicy i Lubszy (był on już za ich zanieczyszczanie karany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska). Natomiast poniekąd rozwiązuje się problem przejazdu przez miasto cystern z trującymi chemikaliami, buduje się bowiem obwodnicę. "Przeciętny obywatel" nie wierzy w skuteczność protestów, nastawiony jest sceptycznie, a najbezpieczniejsza dla niego jest postawa biernego konsumenta. Wynika to jednak poniekąd z tego, że firma ta stanowi swojego rodzaju monopolistę na rynku pracy, a bez jej udziału (pieniędzy) nie odbędzie się żadna większa impreza kulturalna w Żarach. Sytuacja jest skomplikowana i do końca nie wiadomo, jakie będą skutki tego wszystkiego.
Jan Andrukiewicz
Dworcowa 5/2
68-300 Lubsko
Smok pochłonął pierwszą ofiarę. W ramach próbnego uruchomienia instalacji produkcji kleju i formaldehydu, doszło do wypadku. Poszkodowana podczas niego osoba trafiła do szpitala, jednak mimo starań lekarzy zmarła...
Podstawowym celem projektu było uświadomienie społeczeństwu, iż ma ono prawo i może rzeczywiście decydować o kształcie swojego otoczenia, a także możliwości wpływania na podejmowane przez organy administracji decyzje. Pracownicy biura udzielali zainteresowanym podstawowych informacji nt prawnych możliwości obrony środowiska oraz wspierali przy podejmowaniu faktycznych działań w celu jego ochrony.
Realizowany projekt miał charakter ogólnopolski. W wyniku popularyzacji punktu konsultacyjnego zgłosiło się do nas kilkadziesiąt osób z całej Polski z konkretnymi problemami prawnymi, którym udzieliliśmy pomocy. Znacznie więcej było telefonów oraz interwencji listownych.
Oprócz udzielanych na bieżąco porad, Towarzystwo uczestniczyło w wielu postępowaniach administracyjnych dotyczących inwestycji mających wpływ na środowisko.
Ważniejszymi działaniami jakie podjęliśmy były:
W lutym zgłosił się do nas przedstawiciel mieszkańców Sokółki z prośbą o pomoc w przeciwstawieniu się realizacji inwestycji: spalarni odpadów szpitalnych. W urzędzie miasta Sokółka zostało wszczęte postępowanie administracyjne w celu ustalenia WZiZT (warunki zabudowy i zagospodarowania terenu) dla modernizacji istniejącej już spalarni odpadów szpitalnych i kotłowni. W rzeczywistości zamontowana w r. 1983 spalarnia nigdy nie była uruchomiona, cała zaś modernizacja miała polegać na wybudowaniu licznych dodatkowych budowli m.in. trzech kominów o wys. 15 m. Do inwestycji tej nie sporządzono oceny oddziaływania na środowisko, choć należy ona do inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska. Zostały nam przekazane akta sprawy na podstawie których - korzystając z pomocy Centrum Prawa Ekologicznego - powstała opinia prawna, która wyraźnie wskazywała naruszenie prawa. Opinia ta okazała się pomocna przy wniesieniu odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO) przez mieszkańców Sokółki. Decyzja SKO uchyliła zaskarżoną decyzję.
11.6.99 z prośbą o pomoc zwrócili się do nas mieszkańcy okolic Wronek ws. planowanej inwestycji: zakładu składowania i utylizacji stałych odpadów komunalnych. Kontrowersji przysparzała lokalizacja owego zakładu - środek Puszczy Noteckiej. Realizacja tej inwestycji wiązałaby się z wycinką ok. 130 000 drzew, a także możliwością zatrucia wód gruntowych. Obecnie udzieliliśmy odpowiednich porad i wskazówek m.in. sprawdzenie czy inwestycja jest zgodna z planem zagospodarowania przestrzennego, czy została sporządzona odpowiednia ocena oddziaływania na środowisko, czy uzyskano już odpowiednie wymagane opinie itp. Dodać należy, iż w toczącym się postępowaniu w tej sprawie jesteśmy stroną, co da nam możliwość wsparcia mieszkańców przy ewentualnym odwołaniu od decyzji.
20.2.99. Urząd Miasta w Krakowie zawiadomił naszą organizacje o inwestycji Centrum handlowo-usługowe Plaza. Inwestycja ta ma być zrealizowana na terenie Stawu Dąbskiego, który posiada duże walory przyrodnicze. Uruchomienie centrum handlowego nad brzegiem stawu i zajęcie jego części pod drogę dojazdową spowodowałoby znaczne szkody w środowisku naturalnym stawu. Inwestor jest właścicielem terenu, co powoduje zagrożenie, iż w późniejszym okresie mogłyby powstać tam także inne inwestycje. W czasie toczącego się postępowania administracyjnego ws. ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu doszło do spotkania z inwestorem i próby negocjacji zmian w planach inwestycji, niestety bez rezultatu. W momencie pojawienia się pozytywnej decyzji w tej sprawie złożyliśmy odwołanie oraz wniosek o wznowienie postępowania. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w wyniku złożonego odwołania przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Nowa decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w większym stopniu uwzględnia wymogi ochrony środowiska. Niestety zmiany te nie uchronią przed zniszczeniem przyrody Stawu Dąbskiego, dlatego także od tej decyzji złożyliśmy ponownie odwołanie do SKO. Tym razem nasze argumenty zawarte w odwołaniu nie zostały przez II instancje uwzględnione. W związku z tym zostało wszczęte postępowanie ws. zatwierdzenia projektu budowlanego oraz wydania pozwolenia na budowę dla tej inwestycji. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu została przez nas zaskarżona do NSA.
Mieszkańcy niewielkiej miejscowości niedaleko Warszawy zwrócili się do nas z prośbą o pomoc w związku z planami władz lokalnych Zakroczymia dotyczącymi lokalizacji na terenie ich miejscowości zakładu utylizacji odpadów (spalarni). Dzięki naszej pomocy mieszkańcy utworzyli stowarzyszenie i zostali dopuszczeni do udziału w postępowaniu administracyjnym ws. ustalenia WZiZT dla powyższej inwestycji. W chwili obecnej postępowanie to zostało zawieszone w związku z przystąpieniem Rady Gminy Zakroczymia do zmiany planu zagospodarowania przestrzennego. Nasza organizacja została dopuszczona do udziału w postępowaniu administracyjnym w tej sprawie, co umożliwi nam ewentualne wsparcie mieszkańców Zakroczymia.
Informację o toczącym się postępowaniu administracyjnym w Urzędzie Miasta w Suchej Beskidzkiej ws. ustalenia WZiZT dla inwestycji obejmującej sortownie i składowisko odpadów otrzymaliśmy od Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej w Krakowie.
Inwestycja ta zlokalizowana będzie w bezpośrednim sąsiedztwie Skawy, na jej terenach zalewowych, co stworzy ogromne zagrożenie dla ludzi i środowiska. Poniżej projektowanego składowiska znajdują się ujęcia wody pitnej w Jaroszowicach (gmina Wadowice), w Zatorze oraz w Graboszycach, które w sumie dostarczają wodę dla ponad 40 tysięcy mieszkańców. Ewentualne przedostanie się odpadów do Skawy spowodowałoby zanieczyszczenie źródła wody pitnej dla ogromnej liczby ludzi.
Inwestycja zlokalizowana na tym terenie uzyskała negatywną opinię ODGW w Krakowie. Obecnie została wydana decyzja WZiZT, od której zostanie przez nas złożone odwołanie do SKO.
Teren planowanej inwestycji jest terenem centralnym, ekspozycyjnym i strategicznym dla rozwoju miasta Oświęcimia, przylegającym do jednego z najbardziej zagęszczonych oświęcimskich osiedli oraz szkoły podstawowej. Realizacja inwestycji na powyższym terenie spowoduje generowanie ruchu samochodowego, a co za tym idzie zwiększenie hałasu oraz wzrost zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, co nie jest obojętne z uwagi na bliskie sąsiedztwo szkoły i bloków mieszkalnych. Gwałtowne zwiększenie natężenia ruchu w tym rejonie, spowoduje wzrost ryzyka występowania wypadków samochodowych i potrąceń pieszych.
Lokalizacja stacji benzynowej na tym terenie będzie się wiązała - oprócz pojawienia się samochodów ciężarowych pomiędzy blokami - z ruchem cystern paliwowych w odległości 10 - 15 m od bloków. Funkcjonowanie stacji paliw na planowanym obszarze w momencie wystąpienia awarii lub/i wypadku cysterny transportującej paliwo może okazać się tragiczne w skutkach.
Inwestycja jest sprzeczna z planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego, co potwierdziła opinia urbanistyczna sporządzona przez biegłych - mgr inż. arch. Marię Chromik-Wolak i mgr Jana Pacha oraz opinia mgr inż. arch. Eugeniusza Popka (ta ostatnia mówi o sprzeczności części inwestycji - stacji paliw).
Obecnie zostało przez nas złożone odwołanie od decyzji ustalającej WZiZT dla tej inwestycji do SKO.
Prezydent Miasta Oświęcimia wydał decyzje ustalającą WZiZT dla inwestycji: remontu i modernizacji wałów przeciwpowodziowych na Wiśle i Sole. Podstawowym materiałem, który ma być wykorzystany do przeprowadzenia inwestycji jest skała płonna uzyskana od Kopalni Węgla Kamiennego "Brzeszcze". Materiał ten wywoła nieodwracalne zmiany w środowisku wód gruntowych, a za ich pośrednictwem w Wiśle i Sole oraz w lasach łęgowych doliny Soły prowadząc w efekcie do ich degradacji. Przedstawiona ocena oddziaływania na środowisko dla inwestycji w zakresie negatywnego oddziaływania skały płonnej na środowisko została sporządzona przez niewłaściwego i niekompetentnego specjalistę (hydrotechnika), nie spełnia wymogów formalnych, a także została sporządzona w oparciu o nieaktualne informacje. W związku z tym zostało złożone odwołanie od powyższej decyzji do SKO.
Dzięki istnieniu Biura Samopomocy Prawnej wszczętych i wygranych zostało cały szereg spraw z zakresu ochrony środowiska naturalnego, ochrony praw obywatelskich oraz praw społeczności lokalnych do decydowania o własnym losie. Poprawiła się też sytuacja samego Towarzystwa na rzecz Ziemi - pracownicy zdobyli doświadczenie w prowadzeniu interwencji na drodze prawnej. Ukazane zostały też faktyczne możliwości wpływu mieszkańców na to, co dzieje się na ich osiedlu, w ich mieście. Można powiedzieć iż pracownicy biura przyczynili się do uaktywnienia społeczności. Wskazują na to liczne interwencje podejmowane przez samych mieszkańców po uzyskaniu niezbędnych wskazówek w ramach BSP.
W czasie funkcjonowania BSP powstał nowy projekt również finansowany przez Fundację im. S. Batorego Baza Inwestycji Szkodliwych - dostępna dla wszystkich zainteresowanych na stronie internetowej:
| strona: http://free.ngo.pl/tnz/baza_inw |
W utworzonej bazie znajdują się informacje o planowanych na terenie całej Polski inwestycjach szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi i mogących pogorszyć stan środowiska oraz o inwestycjach na terenach nadrzecznych.
Ewelina Łącka
Towarzystwo na rzecz Ziemi
Zamkowa 1/50, 32-600 Oświęcim
tel./fax 0-33/844-19-34, 842-21-20
e-mail: lacka@tnz.most.org.pl
|
Dziękujemy Fundacji im. Stefana Batorego za wsparcie finansowe przy realizacji projektu Biura Samopomocy Prawnej |
Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" zwraca się do wszystkich organizacji ekologicznych o poparcie kandydatury Andrzeja Janusza Korbela z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot jako przedstawiciela ekologicznych organizacji pozarządowych w pracach Państwowej Rady Ochrony Przyrody.
W lutym '2000 kończy się pięcioletnia kadencja PROP i w związku z tym trzeba wyłonić nowego sojusznika przyrody w tej Radzie.
List popierający wysyłajcie do Ministerstwa Środowiska, ponieważ Minister powołe i odwołanie członków PROP, opierając się na opiniach osób zainteresowanych i organizacji pozarządowych.
Janusz Korbel z Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot z Bielska - Białej jest zaangażowany w wiele kampanii w obronie przyrody. Najważniejsze z obecnych to: "Strażnicy Miejsc Przyrodniczo Cennych" oraz "Mapa Dzikiej Polski". Janusz współprowadził także wiele warsztatów opartych na "Zgromadzeniu Wszystkich Istot". My jako ODE "Źródła" uważamy, że jeśli Korbel zostanie wybrany na przedstawiciela NGO's do pracy w Radzie Ochrony Przyrody będzie właściwym dobrym obrońcą spraw przyrody.
Obecnie swoje poparcie dla tej kandydatury wyrazili:
Teresa Kotynia, Fundacja "Zielona Szkoła" - Łódź,
Grzegorz Kuśnierz, FZ - Opole,
Roger Jackowski, OLE - Gdańsk,
Ryszard Skrzypiec, FZ - Tychy.
Swoje listy popierające piszcie do 30.12.99 na adres:
|
Ministerstwo Środowiska Wawelska 52/54 00-922 Warszawa fax 0-22/825-20-03 e-mail: mlakomsk@mos.gov.pl |
Monika A. Gorzelańska
Ośrodek Działań Ekologicznych ŹRÓDŁA
Kilińskiego 78, 90-119 Łódź
tel./fax 0-42/6301749 e-mail: monika@zrodla.most.org.pl