TATRY ZAGROŻONE

Stanowisko Prezydium Rady Naukowej Tatrzańskiego Parku Narodowego wobec Porozumienia zawartego 31.3.2000 w Warszawie pomiędzy Ministerstwem Środowiska reprezentowanym przez Ministra Środowiska Antoniego Tokarczuka, a przedstawicielami gmin: Kościelisko, Zakopane, Poronin, Bukowina Tatrzańska, Powiatu Tatrzańskiego i Wspólnoty Ośmiu Uprawnionych Wsi z siedzibą w Witowie ws. uregulowania problemów pomiędzy Tatrzańskim Parkiem Narodowym a samorządami lokalnymi.

Prezydium Rady Naukowej TPN jest zbulwersowane trybem prowadzenia rozmów nt przyszłości Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz faktem, że do negocjacji ws. podstawowych dla ochrony Tatr Polskich nie zaproszono przedstawicieli Rady Naukowej TPN, a więc dużej grupy specjalistów, którzy od szeregu lat zajmują się zawodowo badaniem Tatr i ochroną ich przyrody. Rzeczą bez precedensu było prowadzenie rozmów z pominięciem nie tylko Rady Naukowej ale także innych ustawowych ciał opiniodawczych (Państwowa Rada Ochrony Przyrody). Zlekceważono także społeczne organizacje ochrony przyrody i tysiące głosów indywidualnych obywateli. Do rozmów zaproszono jedynie lobby samorządowo-biznesowe, od lat dążące w sposób bardzo konsekwentny do przekształcenia Tatrzańskiego Parku Narodowego, będącego równocześnie Międzynarodowym Rezerwatem Biosfery wpisanym na listę UNESCO, w teren rekreacyjno-sportowy.

Wobec powyższego nie dziwi fakt, że przedmiotowe "Porozumienie..." wraz z załączonym doń "Protokołem z negocjacji..." zawiera zapisy dające korzyści tylko stronie samorządowo-biznesowej, kosztem interesów przyrody tatrzańskiej i ogółu obywateli. Autorzy tego porozumienia najwyraźniej mają świadomość jego konsekwencji, skoro w §6. "Porozumienia..." asekurują się zapisem: "rozpowszechnianie opinii o zagrożeniu rozbiorem lub likwidacją Tatrzańskiego Parku Narodowego jest nieuzasadnione". Niestety, wbrew tym gołosłownym zapewnieniom, "Porozumienie..." stwarza bardzo poważne zagrożenia dla Tatrzańskiego Parku Narodowego. Rodzi także zdecydowanie negatywne konsekwencje dla innych parków narodowych.

Zagrożenia te można łatwo zidentyfikować przy analizie "Protokołu z negocjacji...". Polegają one na:

1. Stworzeniu precedensu wyłączania obszarów z granic parku narodowego dla realizacji celów pozaprzyrodniczych, a dla przyrody bardzo szkodliwych, czego przykładami są:
   • zgoda Ministra na wyłączenie z granic TPN terenów sportowych własności Skarbu Państwa: skoczni i stadionów COS oraz otwarcie możliwości wyłączenia obszarów własności niepaństwowej: terenów polan Lichajówki, Błociska i Polany pod Jeziorem oraz terenów wspólnoty leśnej i lasów prywatnych w rejonie wsi Małe Ciche, Poronin i Murzasichle,
   • dopuszczenie przez Ministra Środowiska dalszych wyłączeń obszarów z granic TPN w przyszłości, między innymi ośrodków wypoczynkowych Lasów Państwowych, Zakładu Energetycznego czy obiektów będących w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej,
   • zgoda na przekazywanie na potrzeby samorządów gruntów własności Skarbu Państwa znajdujących się w granicach i w zarządzie TPN, jak np. terenów pod budowę szkoły w Kośnych Hamrach.
2. Stworzeniu dalekosiężnych, negatywnych skutków dla przygotowywanych obecnie nowych dokumentów prawnych (Ustawa o ochronie przyrody, Plan ochrony przyrody, nowe Rozporządzenie o Tatrzańskim Parku Narodowym).
3. Przyzwoleniu, by na ostateczny kształt zapisów planu ochrony TPN zasadniczy wpływ miało niewielkie lobby samorządowo-biznesowe z równoczesnym zupełnym pominięciem autorów tego podstawowego dla ochrony przyrody dokumentu. Postępowanie takie pozostaje w sprzeczności zarówno z literą jak i duchem ustawy o ochronie przyrody ustalającej nadrzędność zapisów planu ochrony parku narodowego nad miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego sporządzanymi przez samorządy, a nie odwrotnie.
4. Ograniczaniu przez Ministra Środowiska, w sposób bezprecedensowy, statutowych uprawnień Dyrektora TPN w zakresie reprezentowania interesów ochrony przyrody Parku. Wyrazem takiego ograniczenia jest - sprzeczny z wymogami ochrony przyrody - zakaz kierowania spraw spornych do rozpatrzenia przez uprawnione do tego sądy. Wyraża się ono także w zobowiązaniu Dyrektora TPN do wycofywania skarg i wniosków złożonych przez TPN do NSA (np. w sprawie pozwolenia na budowę - modernizację KL Gąsienicowa) czy przyrzeczeniu, podjętym poza Dyrektorem Parku, złożenia przez Ministerstwo do Wojewody Małopolskiego wniosku wycofującego protest TPN przeciwko komunalizacji terenów pod urządzeniami ujęć wody pitnej i wyrażenia zgody na taką komunalizację (publiczne oświadczenie Ministra).

Bardzo niebezpieczne, zdaniem Rady Naukowej TPN, są decyzje umożliwiające, pod pozorem modernizacji, rozbudowę istniejącej infrastruktury rekreacyjno-sportowej (w tym budowę nowej kolejki Kuźnice - Kasprowy o dwukrotnie większej przepustowości) do wielkości zagrażających dalszą dewastacją i tak już silnie zniszczonych rejonów Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz wprowadzenie w samo centrum wyjątkowo zatłoczonego fragmentu Parku dodatkowych 500 000 osób.

Tekst "Porozumienia..." wskazuje jasno, że Minister uprawiając rozdawnictwo ogólnonarodowego dobra na rzecz niewielkiego acz wpływowego lobby, zlekceważył literę i ducha Ustawy o ochronie przyrody z r. 1991, mówiącej o tym, że wszelkie obiekty i własności Skarbu Państwa znajdujące się w granicach parku narodowego, przechodzą w zarząd tego parku.

Całość działań Ministra prowadzi w sposób jawny do obniżenia rangi parku narodowego, a co ważniejsze, w sposób bardzo wyraźny obniża skuteczność ochrony przyrody na obszarze TPN i rangę tejże ochrony w świadomości społecznej. Wbrew głoszonym hasłom i uspokajającym zapewnieniom, jest to działanie szkodzące zarówno ludności Skalnego Podhala jak i całemu społeczeństwu. Wystawia także na szwank autorytet kraju, w którym lekceważone jest zarówno prawo wewnętrzne jak i podpisane i ratyfikowane przezeń umowy międzynarodowe.

Wobec zaistniałej sytuacji Prezydium Rady Naukowej zwraca się do Pana Premiera z prośbą o przywrócenie właściwej rangi sprawom ochrony przyrody w naszym kraju.

Pragniemy równocześnie podkreślić, że Rada Naukowa zawsze była i jest nadal otwarta na wszelkie działania zmierzające do poprawienia społecznego klimatu wokół Parku i rozwiązania istniejących problemów.