TAM GDZIE KOMUNA TRZYMA SIĘ MOCNO

(druga kontynuacja)

ŚRODOWISKO PRZEDE WSZYSTKIM?

W czasie pobytu w Szwecji mieliśmy możliwość odwiedzenia kilku zakładówprzemysłowych. Z większości wynieśliśmy miłe wspomnienia w postaci pełnegożołądka (lunch), sterty makulatury (obowiązkowy przydział materiałów reklamowych),a czasem nawet drobnych prezentów, zwanych z angielska "giftami". Wizyta wfabryce PERSTORP w miejscowości Perstorp, należącej do międzynarodowego koncernuchemicznego PERSTORP AB nie zapowiadała nic szczególnego.

Przed wizytą powiedziano nam, że PERSTORP AB jest jedną z najbardziej"ekologicznych" fabryk w Szwecji. Ten producent tworzyw tak opisuje swoje"ciągłe działania proekologiczne": PERSTORP ponosi pełną odpowiedzialnośćza utrzymanie ochrony środowiska na optymalnym poziomie i wypełnianie zaleceń zzachowaniem odpowiedniego marginesu. Wielkim wyzwaniem na dziś jest pójście dalej iokreślenie pełnego wpływu naszej produkcji na środowisko. A więc pełnego obiegumaterii, począwszy od surowców, a na śmieciach skończywszy. Wszystko to abywyprzedzić i przeciwdziałać ewentualnym zagrożeniom środowiska naturalnego. Zakładymają też "zielony telefon" (przez który informują wszystkichzainteresowanych o sprawach związanych z pracą fabryki), a nawet fundusz ekologiczny dlawspierania prac badawczych i organizacji działających na rzecz środowiska. Czyż możebyć coś piękniejszego?!

Po zwyczajowej prezentacji właścicieli, prezydentów, dyrekcji (jednak tylko nazdjęciach) i wspaniałych osiągnięć koncernu (sprzedaż za ponad miliard dolarów,wzrost ok. 20% rocznie, 7500 pracowników w 14 krajach, akcje na giełdach w Sztokholmie,Londynie i Paryżu etc.) przeszliśmy na teren fabryki. Jednak tu, ku naszemu zdumieniuokazało się, że nie wszystko tak ładnie pachnie jak nam mówiono, a wręcz przeciwnie- śmierdzi. I to nie tylko dosłownie. Okazało się bowiem, że rok temu w fabryce byłagroźna awaria (pożar i wyciek chemikaliów), po której m.in. w pobliskiej rzeczcezniknęło życie biologiczne. (Podobno już wróciło.) Dopero ten fakt ten zmusiłdyrekcję do zmian w gospodarce ściekowej: modernizacji oczyszczalni ścieków i budowyzbiornika awaryjnego.

Powyższe informacje udało nam się z trudem "wydusić" z przedstawicielifabryki. Oprócz samego faktu awarii (w końcu zdarzają się wszędzie) zaskoczył nas,dobrze skądinąd znany, sposób relacji w typie "właściwie nic się niestało" i "nie rozumiem o co tyle szumu".

Ponieważ odniosłem wrażenie, że nasi gospodarze powiedzieli nam tylko tyle ilemusieli, poprosiłem opiekunkę kursu o zasięgnięcie dodatkowych informacji u osóbniezależnych. Dzięki operatywności Thory (o czy już wspominałem w pierwszym"odcinku") jeszcze przed wyjazdem do Polski otrzymaliśmy list i dokumentacjęod Svena - Erika Sjoestranda z Perstorp Miljoegrupp (miljoe znaczy środowisko).

Oddaję mu głos:

• Latem 1987 osoba, która zastrzegła sobie anonimowość, znalazła setki beczek własności firmy PERSTORP AB (PAB). Zanajdowały się one w pobliżu kanału wodnego. Okazało się, że zawierały odpady, które po utwardzeniu i przeniesieniu do większych kontenerów miano wyrzucić na miejskie śmietnisko. W dodatku prace przy chemikaliach, polegające m.in. na mieszaniu odpadów z kwasem siarkowym, wykonywali uczniowie bez odzieży ochronnej, czy jakiegokolwiek innego zabezpieczenia. (Uczniowie mieli ok. 18 lat i dorabiali na własne wakacje.) Stwierdzono, że w czasie opadów zawartość beczek (m.in. fenol!) wyciekała do pobliskiego kanału. Mimo to władze nie podjęły żadnych zdecydowanych działań, a PAB skonfiskował m.in. dokumentację fotograficzną zgromadzoną przez urzędników odpowiedzialnych za ochronę środowiska.
• Około rok temu dziennikarz, powiadomiony przez anonimową osobę, ujawnił groźny wyciek ok. 5 ton aldehydu octowego z zakładów w Perstorp. PAB odmówił wszelkich informacji. Prezydent - Karl - Erik Sahlberg stwierdził m.in., że martwe ryby to wynik niskiej zawartości tlenu w wodzie z powodu upałów i braku opadów. Grupa ekologiczna Gaida zebrała kilkaset kilogramów śniętych ryb. Inna, nieznana grupa, zamknęła w ramach protestu bramy PAB. Dyrekcja określiła to jako sabotaż i ustaliła nagrodę w wysokości 10 000 koron za przekazanie policji informacji, które doprowadzą do aresztowania "sabotażystów". Po wycieku nie podjęto śledztwa, nie wniesiono formalnego oskarżenia, sąd odmówił zajęcia się sprawą.

Tyle Sven - Erik. No comments.

Kiedyś, gdy podziwialiśmy wspaniałą szwedzką przyrodę, ktoś powiedział, żegdyby mieszkało tu tylu ludzi co w Polsce, to nie byłoby tu tak pięknie. "NajpierwVolvo musiało by się stać Syrenką" żachnąłem się. Teraz nie jestem już tegotak pewien.
(pr)