PROUT - DROGA DLA POLSKI?

19 października przybył do Warszawy dr Ravi Batra. Jest on jednym z czołowych ekonomistów USA, lecz wśród innych wzbudza wiele kontrowersji, jako że nie tylko ostro krytykuje system kapitalistyczny, ale zapowiada jego rychłą śmierć. Miejsce starych systemów zajmie - zdaniem Batry - nowy ustrój społeczny oparty na rozproszeniu własności i niewielkich nierównościach - proponowany w teorii PROUT.

Seminarium dra Batry w Polskim Towarzystwie Ekonomicznym nosiło tytuł "Upadek komunizmu i kapitalizmu. Czy PROUT może być trzecią drogą?"

Ravi Batra urodził się w Indii, tam też ukończył pierwsze studia i wstąpił na ścieżkę rozwoju duchowego Ananda Marga. Następnie wyjechał na stałe do USA, gdzie pogłębiał swą wiedzę ekonomiczną, został wykładowcą i opublikował kilka książek nt. m.in. handlu międzynarodowego, systemów społeczno- ekonomicznych w krajach islamskich, a także cyklów w rozwoju ekonomicznym. Dwie jego książki stały się bestsellerami w USA i Europie Zachodniej. Są to: "Wielka depresja 1990" (napisana w 1985 r.) i "Jak przetrwać wielką depresję".

W swym wykładzie w PTE dr Batra omówił krytycznie dwa dominujące systemy ekonomiczne, oba oparte na materialistycznej koncepcji człowieka i funkcjonujące przy dużej koncentracji kapitału - a co za tym idzie władzy - w rękach nielicznych. Zgodnie z przewidywaniami Batry nie tylko komunizm upada, ale i kapitalizm w niedalekiej przyszłości straci zaufanie społeczeństw. Dr Batra podkreślił, że z 20 przepowiedni, jakie dotychczas publicznie ogłosił, 18 już się sprawdziło. Dziewiętnasta mówi o wielkiej depresji, która ma ogarnąć cały świat kapitalistyczny (z USA na czele)... od roku 1990. Depresja ma być tym głębsza, że sztucznie stłumiono depresję, która miała nastąpić w latach 60-tych.

Ok. rok temu Batra sprecyzował, że depresja (spowodowana nadmierną koncentracją kapitału i ogromnym zadłużeniem zewnętrznym i wewnętrznym) wybuchnie w sierpniu 1990. Jeszcze w lipcu br wydawało się, że Batra się pomylił, sytuacja wyglądała dużo optymistyczniej, ale w sierpniu, gdy po napaści Iraku na Kuwejt skoczyły ceny ropy, wzrosło bezrobocie i zapanowała panika na giełdach, wielu przypomniało sobie książkę "The Great Depression 1990" i z zaniepokojeniem zwróciło na kontrowersyjnego ekonomistę rodem z Indii pytający wzrok: "Czy to już...?"

Dwudziesta przepowiednia dotyczy upadku kapitalizmu do końca XX wieku.

Inspiracją Raviego Batry jest jego mistrz duchowy - filozof i działacz społeczny Baba P.R. Sarkar (zmarły w dwa dni po warszawskiej wizycie Batry). Analiza cykli ekonomicznych, na której Batra opiera swe prognozy co do dalszego rozwoju formacji społeczno- ekonomicznych, jest oparta na teorii cyklu społecznego P.R. Sarkara, będącego też twórcą teorii PROUT.

W myśl PROUT-u wszelkie zasoby wszechświata należą jedynie do Kosmicznej Świadomości. Wobec tego powinny być użytkowane bardzo gospodarnie. Ludzie, korzystając z nich nie mogą zapominać o prawach i potrzebach innych, także nie-ludzi oraz przyszłych pokoleń. Żadne zasoby nie mogą być marnowane lub niszczone. Ponieważ ludzkość jest jedną rodziną, najważniejszym zadaniem społeczeństwa jest zaspokojenie minimum potrzeb wszystkich. Nie można pozwolić nikomu na nieograniczone gromadzenie dóbr materialnych, o ile uniemożliwia to innym zaspokojenie podstawowych potrzeb. Ponieważ materialne zasoby wszechświata są ograniczone, zaś ludzkie pragnienia wciąż rosną, PROUT zaleca człowiekowi nieograniczoną ekspansję w sferach psychicznej i duchowej, przy skromnym (choć rosnącym w miarę postępu cywilizacyjnego) standarcie materialnego dostatku.

PROUT popiera wynalazczość i postęp techniczny - ale tzw. "postęp" może mieć korzystne i niekorzystne następstwa. Do korzystnych należy udogodnienie życia i przyrost wolnego czasu, do szkodliwych zaś wzrost bezrobocia i zniszczenia/degradacja środowiska oraz degradacja kulturalna wskutek złego wykorzystania wolnego czasu. Zdaniem Raviego Batry żadna nowa technologia nie powinna być wprowadzona, dopóki nie powstanie kontr-technologia, która zabezpieczy przed jej potencjalnymi negatywnymi skutkami.

PROUT propaguje polityczne zjednoczenie świata przy zachowaniu zróżnicowania przejawów kultury - jako właściwych różnym ludom sposobów ekspresji. PROUT postuluje decentralizację małego i średniego przemysłu oraz stopniowe przejście do samorządowo- spółdzielczych form własności, zarówno w przemyśle i usługach, jak i rolnictwie. Gospodarka powinna być oparta głównie na miejscowych zasobach surowcowych i ludzkich (a nie uzależniona od obcego kapitału i zamorskich rynków) i służyć przede wszystkim zaspokajaniu miejscowych potrzeb.

Wszyscy powinni znaleźć zatrudnienie w rejonie swego zamieszkania. W związku z postępem technicznym i organizacyjnym stopniowo maleje zapotrzebowanie na pracę ludzką - powinno to być bodźcem do skracania czasu pracy, a nie zmniejszania liczby zatrudnionych.

Ktoś z uczestników seminarium zauważył: "To tylko teoria. A kapitalizm funkcjonuje w praktyce". Na to dr Batra odparł rozbrajająco: "Moje prognozy się sprawdzają. A wszyscy ekonomiści z Wall Street mylili się w swych przewidywaniach. Co więc są warte ich teorie?"

Paweł Listwan

Do tematu PROgressive Utilisation Theory (Teoria Postępowego Wykorzystania) będziemy pewnie jeszcze wracać, ale zainteresowanych już teraz odsyłam do nowopowstałego magazynu poświęconego rozwojowi społecznemu i duchowemu Ananda Margi (|cieżki Szczęśliwości - tantra joga) pt. "Brzask. Nauka, Sztuka, Duchowość, Ekologia, Wegetarianizm".

Adres redakcji:
PROUT UNIVERSAL, Dąbrowszczaków 2/25,
03-474 Warszawa,
tel. 199721,

oraz

"New Renaissance. Science, Spirituality, The Arts, Ecology, Vegetarianism":
Weisenauerweg 4,
D-6500 Mainz 42,
tel. 06131-81395,
Germany.
(aż)

ZB nr 12(18)/1990, grudzień’1990

Początek strony