BROŃ KONTROLOWANA

KAMPANIA AMNESTY INTERNATIONAL NA RZECZ TRAKTATU O HANDLU BRONIĄ

Światowy handel bronią jest poza międzynarodową kontrolą. Transfery broni z łatwością docierają do państw łamiących prawa człowieka - stwierdza raport wydany 9.10 przez Amnesty International, Oxfam i IANSA (International Action Network on Small Arms).

Raport 3 organizacji ukazał się w ponad 50 krajach rozpoczynając światową kampanię Broń kontrolowana. Jej celem jest zapew-nienie ludziom bezpieczeństwa poprzez ograniczenie rozprzestrzeniania broni, a także stworzenie prawnie wiążącego międzynaro-dowego Traktatu o Handlu Bronią

Kampanię poparło 18 osób i organizacji uhonorowanych Pokojową Nagrodą Nobla (m.in. Amnesty International, Jego Świąto-bliwość Dalaj Lama, Lech Wałęsa, Oskar Arias, Desmond Tutu, Elie Wiesel, Aung San Suu Kyi).

Co roku w wyniku użycia broni ginie ponad 500 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci - to 1 osoba na minutę. Tysiące ludzi odnosi rany, jest torturowanych, zostaje zmuszonych do opuszczenia domów. Niekontrolowane rozprzestrzenianie się broni zwiększa skalę łama-nia praw człowieka, powoduje eskalację konfliktów, powiększa istniejącą nędzę. Niekontrolowane rozprzestrzenianie broni podsyca krwawe konflikty i hamuje zrównoważony rozwój. Ale handel bronią to także wielki biznes pozbawiony międzynarodowych regula-cji.

Raport stwierdza m.in.:

• Krajowe regulacje prawne dotyczące handlu bronią zawierają luki i są niejasne. Dostępność broni zwiększa zakres zbrojnej przemocy, podsyca konflikty i przedłuża wojny, które już wybuchły. Coraz częściej celem ataków staje się ludność cywilna.
• Konflikty zbrojne i przemoc uniemożliwiają dotarcie pomocy do krajów i ludzi, którzy jej potrzebują, często uniemożliwiają korzystanie z opieki zdrowotnej i edukacji.
• Ataki z 11 września i "wojna z terroryzmem" podsycają nieodpowiedzialne rozprzestrzenianie się broni zamiast przyczynić się do politycznej zgody na kontrolę transferów militarnych. "Wojna z terroryzmem" zwiększyła liczbę broni eksportowanej, zwłaszcza przez Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię do "nowych sprzymierzeńców" (takich jak Pakistan, Indonezja czy Filipi-ny), nie zważając na ich problemy z przestrzeganiem praw człowieka.

Miliony mężczyzn, kobiet i dzieci żyją w strachu przed przemocą zbrojną. Co minutę ginie 1 osoba. Począwszy od wojny gan-gów w Rio de Janeiro i Los Angeles po wojny domowe w Liberii i Indonezji, broń pozostaje poza kontrolą. Niekontrolowane roz-przestrzenianie się oraz niewłaściwe wykorzystanie broni przez siły rządowe i uzbrojone grupy zbiera straszliwe żniwo w postaci zabitych lub pozbawionych środków do życia ludzi oraz powiększającej się biedy. Kraje Afryki, Azji, Bliskiego Wschodu i Ameryki Łacińskiej wydają co roku na broń średnio 22 mld $.

Od sierpnia 1998 w wyniku konfliktu w Demokratycznej Republice Konga (DRK, dawniej Zair), zostało zabitych lub zmarło z głodu i na skutek chorób ponad 3 mln cywilów. Ten konflikt pociąga za sobą bezprawne zabójstwa, tortury, gwałty popełniane na cywilach przez żołnierzy po obu stronach. Mimo całego katalogu zbrodni wiele państw nadal dostarcza broń do DRK. Były rząd Zairu dostawał broń między innymi od: Belgii, Chin, Francji, Niemiec, Izraela, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczo-nych.

Moim zdaniem tę produkcję należy przerwać. Mocarstwa światowe - Wielka Brytania, Francja, USA i inne - powinny w tym pomóc. Karabiny nie są robione po to, by strzelać do zwierząt w buszu. Wyrzutni rakietowych nie produkuje się przeciwko zwierzętom w buszu. Kogo się nimi zabija? Mnie i ciebie! - Peter Rahid, Boajibu, Sierra Leone, 2001.

W ramach kampanii Broń kontrolowana na całym świecie zbierane będą zdjęcia do Petycji Miliona Twarzy. Każdy może przy-słać zdjęcie wyrażające poparcie dla ściślejszej kontroli handlu bronią na międzynarodową stronę kampanijną www.controlarms.org.

HANDEL BRONIĄ: FAKTY I LICZBY

• Wartość całego oficjalnego eksportu broni to 21 mld $ rocznie.
• Na świecie jest 639 mln sztuk broni lekkiej, oznacza to, że na 10 osób przypada 1 sztuka broni palnej. Produkuje je ponad 1tys. przedsiębiorstw z co najmniej 98 państw.
• Co roku produkuje się 8 mln sztuk broni lekkiej.
• Co roku produkuje się 16 mld sztuk amunicji - to więcej niż 2 nowe pociski na każdego mieszkańca Ziemi.
• 60% ogólnej liczby broni lekkiej znajduje się w rękach osób cywilnych.
• szacuje się, że od 80 do 90% nielegalnie posiadanej broni zostało wcześniej kupionych w oficjalnym obiegu.

OFIARY

Niekontrolowane rozpowszechnianie się i nadużywanie broni, zarówno przez siły rządowe jak i różnorakie uzbrojone grupy, prowadzi do ogromnych ofiar.

• Ponad 500 tys. ludzi rocznie ginie na skutek użycia broni konwencjonalnych; oznacza to, że co minutę ginie człowiek.
• W I Wojnie Światowej 14% ofiar stanowili cywile; w II Wojnie Światowej wartość ta wzrosła do 67%, w przypadku niektórych współczesnych konfliktów wartość ta jest często dużo wyższa.
• W konflikty zaangażowanych jest ponad 300 tys. dzieci-żołnierzy.
• Tortury i prześladowania - przede wszystkim ze strony policji, a więc członków aparatu państwowego - były codziennością w ponad 70 krajach świata w latach 1997 - 2000.
• W czasie konfliktów zbrojnych kobiety i dziewczynki są gwałcone pod lufami karabinów (w czasie konfliktu w Rwandzie zgwałcono niemal 16 tys., a w Bośni i Hercegowinie 25 tys. kobiet i dziewcząt).

Rozpowszechnianie broni uniemożliwia wielu krajom rozwój i walkę z biedą

• Co trzecie państwo wydaje więcej na szeroko pojętą obronność niż na ochronę zdrowia.
• Łącznie średnio 22 mld $ wydają co roku państwa Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej na zbrojenia. Połowa tej sumy wystarczyła-by, aby każde dziecko z tych kontynentów poszło do szkoły podstawowej.
• 4% produktu narodowego Salwadoru pochłaniają wydatki na opiekę medyczną dla ofiar przemocy z użyciem broni.
• Niemal połowa (42%) państw, których wydatki na obronność są najwyższe, należy równocześnie do grupy państw o najniższym wskaźniku rozwoju. Erytrea np. przeznacza 20% dochodu narodowego na wojsko i zbrojenia.
• W Afryce zniszczenia na skutek działań wojennych szacuje się każdego roku na 15 mld $.
• Całkowite wydatki Pakistanu na obronność stanowią równowartość 1/3 produktu krajowego brutto tego kraju lub połowy, jeżeli uwzględni się wydatki związane ze spłatami kredytów zaciągniętych na zakup broni.

Rola Rady Bezpieczeństwa ONZ

Najpotężniejsze państwa świata, które są równocześnie największymi dostarczycielami broni, są odpowiedzialne za globalny handel bronią w największym stopniu:

• 5 stałych członków Rady Bezpieczeństwa - Chiny, Francja, Rosja, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania - kontroluje 88% świa-towego eksportu broni konwencjonalnej; handel bronią przyczynia się do poważnych naruszeń praw człowieka.
• Przez ostatnie 4 lata Francja, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania zarobiły na handlu bronią z krajami afrykańskimi, azjatycki-mi i południowoamerykańskimi więcej niż przeznaczyły na pomoc dla tych regionów.

Z tych powodów Amnesty International, Oxfam i International Action Network on Small Arms (IANSA) porozumiały się i zade-cydowały o zainicjowaniu w 50 państwach kampanii Broń kontrolowana.

Działania rządów są zbyt opieszałe, aby skutecznie kontrolować przepływ broni. Na całym świecie Oxfam, Amnesty Internatio-nal i IANSA obserwują, jak nadużywanie zbrojnej przemocy prowadzi do eskalacji konfliktów, pogłębiania biedy i naruszeń praw człowieka. Kampania tych organizacji jest ukierunkowana na doprowadzenie do podjęcia szybkiej i skoordynowanej inicjatywy, zarówno w skali lokalnej, jak i międzynarodowej, na rzecz zapobieżenia rozprzestrzenianiu i nadużywaniu broni. W ramach Kampa-nii wzywa się:

• Na poziomie międzynarodowym: rządy powinny uzgodnić Traktat o Handlu Bronią, którego celem byłoby zakazanie eksportu broni do państw, w których jej użycie mogłoby doprowadzić do ciężkich naruszeń praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego.
• Na poziomie regionalnym: rządy powinny zawrzeć nowe i udoskonalić istniejące regionalne porozumienia dotyczące kontroli zbrojeń tak, aby prawa człowieka były skutecznie chronione, a normy międzynarodowego prawa humanitarnego przestrzegane.
• Na poziomie pojedynczego państwa: rządy powinny, zgodnie z prawem międzynarodowym, powiększyć swoją zdolność do kon-trolowania przepływu broni i ochrony obywateli przed przemocą z użyciem broni.
• Na poziomie społeczności lokalnych: władze samorządowe i obywatele powinni starać się o zwiększenie bezpieczeństwa także we własnym zakresie, przede wszystkim poprzez doprowadzenie do obniżenia dostępności broni i popytu na nią

Nie ma ani chwili do stracenia. W chwili, gdy ginie 1 człowiek, wyprodukowanych zostaje 15 sztuk broni. Kogo obciążyć odpo-wiedzialnością za mężczyzn, kobiety i dzieci, które cierpią na skutek użycia broni w nadchodzących miesiącach i latach? Handlu bronią nikt nie kontroluje. Należy natychmiast zacząć działać.

Więcej informacji:

http://www.amnesty.org.pl/bronkontrolowana, http://www.controlarms.org

lub Jacek Białas - koordynator kampanii Amnesty International: kampanie@amnesty.org.pl