| Strona główna |
Rozwój współczesnej cywilizacji doprowadził do zniszczenia środowiska naturalnego człowieka w stopniu, który zagraża biologicznej egzystencji wszelkiego życia na Ziemi. Ciasne pojmowanie dobrobytu prowadziło do drapieżnej eksploatacji zasobów naturalnych i przyrody ożywionej. Wzrost gospodarczy nastawiony na maksymalizację zysku prowadzi do katastrofy ekologicznej, staje się uciążliwy dla społeczeństwa. Niekontrolowany wzrost masowej produkcji przemysłowej jest w istocie sprzeczny z wymogami ochrony środowiska, choć z jednej strony może zaspokajać potrzeby społeczeństwa, z drugiej strony dramatycznie pogarsza jego warunki życia - niszcząc środowisko naturalne. Polsce grozi dziś status obszaru brudnej produkcji, od której uwalniają się bogaci, zachodnioeuropejscy i amerykańscy, inwestorzy. Na rozwój polskiej gospodarki trzeba nałożyć rygory umożliwiające regenerację zdrowego środowiska, powietrza, wody, gleby itp. Należy przyjąć nienaruszalną zasadę, że nikt nie może czerpać korzyści z zatruwania środowiska naturalnego.
Widzimy potrzebę sformułowania Kodeksu Ekologicznego i powołania Policji Ekologicznej wraz z Trybunałem Ekologicznym. Konieczny jest prawny zakaz projektowania, realizowania i finansowania obiektów zagrażających środowisku, pozbawionych dostatecznych zabezpieczeń, oraz zakaz uruchamiania szkodliwej produkcji. Istniejące już zakłady, w których nie jest możliwe wprowadzenie zabezpieczeń lub zmian technologii muszą ulegać stopniowej likwidacji. Należy określić górną granicę szkodliwych emisji i ostateczny termin przerwania produkcji oraz zakres udziału zakładu w likwidacji spowodowanych przez niego szkód ekologicznych. W restrukturyzacji uciążliwego i szkodliwego dla środowiska przemysłu musi wziąć czynny udział państwo, raz - jako jego główny właściciel, dwa - jako instytucja służebna wobec społeczeństwa.
Na szczeblu centralnym powinien powstać program ochrony i odnowy środowiska naturalnego. Zadaniem rządu jest doprowadzenie do anulowania zadłużenia zagranicznego na rzecz zabezpieczeń ekologicznych. Działalność rządu w tym zakresie powinna być kontrolowana przez specjalną komisję parlamentarną i bezpośrednio przez społeczeństwo. W każdej federacji gmin lub na obszarach objętych szczególnym zagrożeniem powinno działać pogotowie ekologiczne. Aby umożliwić obywatelom czynne reagowanie na stan środowiska konieczne jest prowadzenie przez instytucje niezależne od władzy i przedsiębiorstw, stałych pomiarów zanieczyszczeń.
Muszą one ponosić odpowiedzialność za niedopatrzenia i zatajanie wyników badań. Samorządy terytorialne muszą mieć prawo kontroli znajdujących się na ich terenie zakładów przemysłowych - pod względem ich szkodliwości dla środowiska, i prawo wyznaczania rekompensaty za wyrządzone szkody. Powinny mieć prawo występowania do Trybunału Ekologicznego z wnioskiem o usunięcie żródeł skażenia lub likwidację zakładu. Decyzje o lokalizacji przedsiębiorstw i osiedli nie mogą być wydawane bez pozytywnej opinii instytucji ochrony środowiska. W razie uzasadnionej konieczności zlokalizowania inwestycji uciążliwej dla środowiska, podjętej przez ośrodek ponadgminny lub centralny, gmina powinna mieć prawo odwołania się do komisji parlamentarnej i do zabezpieczenia przed skutkami niekorzystnej dla niej lokalizacji oraz rekompensaty ze strony inwestora. Należy stanowczo zwiększyć decyzyjną rolę społeczeństwa w sprawach dotyczących ochrony środowiska.
Umożliwić organizacjom społecznym kontrolę nad realizacją ważnych ekologicznie inwestycji i oficjalny ich udział w pracach instytucji zajmujących się ochroną środowiska. Decyzje o kluczowym znaczeniu ekologicznym powinny być podejmowane w drodze referendum. Konieczny jest znaczący rozwój edukacji ekologicznej, propagowanie wzorów rozwiązań zgodnych z wymogami ochrony środowiska, zmiany kryteriów postępu społecznego z ilościowych na jakościowe.
Za niezbędne uważamy wdrożenie programów wykorzystania alternatywnych żródeł energii.
Przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją szeroko pojętych środków ochrony środowiska i zabezpieczeń ekologicznych dla przemysłu i ludności powinny być zwolnione od podatków, a zasady kształtowania ich cen poddane kontroli państwowej. Każdą wieś powinno być stać na lokalną oczyszczalnię ścieków, każdą gminę na stację uzdatniania wody. Ludziom mieszkającym w skażonym środowisku należy zapewnić prawo do odszkodowań z tytułu chorób wywołanych przez stałe oddziaływania szkodliwych czynników, na tej samej zasadzie co w przypadku chorób zawodowych i wypadków przy pracy. Powinni oni zostać objęci szczególnymi przepisami emerytalnymi i ubezpieczeniowymi. Należy zapewnić im możliwość zmiany miejsca zamieszkania przy udziale w kosztach zakładów będących żródłem skażenia.
Uważamy, że likwidacja zagrożeń ekologicznych jest dziś w Polsce kwestią równie ważną, jak rozwój gospodarczy i przebudowa systemu politycznego.
Prosimy czytelników o nadsyłanie do publikacji programów ekologicznych innych partii.
(aż)