OZONOWE OSTRZEŻENIE

Na wysokości 10-15 km od Ziemi, w stratosferze znajduje się warstwa ozonu (alotropowej odmiany tlenu), która chroni nas przed szkodliwym ultrafioletowym promieniowaniem Słońca. W 1974r. naukowcy amerykańscy stwierdzili znaczne ubytki w powłoce ozonowej Ziemi przy równoczesnym występowaniu tam związków chemicznych produkowanych przez człowieka, tzw. freonów. Największy ubytek ozonu (ok. 50%) zaobserwować można na Biegunie Południowym, podczas antarktycznej wiosny od września do listopada. Są również dowody uszkodzenia warstwy ozonowej na półkuli północnej. Spadek stężenia ozonu zwiększa natężenie promieniowania ultrafioletowego, co spowoduje: zwiększoną zachorowalność na raka skóry i choroby oczu (katarakta) u ludzi, zmiany w systemie immunologicznym u zwierząt, zahamowanie wzrostu roślin i spadek plonów oraz poważne zmiany klimatyczne.

Badania naukowe potwierdzają, że główną przyczyną niszczenia powłoki ozonowej Ziemi jest przedostawanie się do górnych warstw atmosfery freonów - należących do związków chlorowcowych określanych symbolem CFC (chlorofluorocarbons) oraz halonów. CFC wykorzystywane są w produkcji aerozoli, urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych, pianek poliuretanowych, pojemników polistyrenowych, środków czyszczących, klejów, a także atramentu. Halony są natomiast stosowane w produkcji środków gaśniczych.

Polska nie produkuje CFC na skalę przemysłową, lecz importuje je z krajów zachodnich m.in. z Niemiec, Wielkiej Brytanii. Nasza gospodarka wykorzystuje co roku około 5,5 - 9,0 tys. ton freonów. Światową produkcję freonów szacuje się na 1,1 - 1,2 miliona ton. Związki te mogą pozostawać w stratosferze przez wiele lat, np. CFC11 - 100 lat, CFC114 - 250 lat. W wyniku katalitycznej reakcji łańcuchowej zachodzącej pod wpływem silnego promieniowania ultrafioletowego CFC uwalniają atomy chloru, które niszczą warstwę ozonu. Tak więc i nasz kraj uczestniczy w niszczeniu ozonosfery i jako sygnatariusz międzynarodowej konwencji ozonowej tzw. Protokołu Montrealskiego musi podjąć natychmiastowe działania w zakresie kontroli i redukcji zużycia i emisji substancji niszczących płaszcz ozonowy Ziemi.