JAK ZASKARŻYĆ SWOJE PAŃSTWO?

26.11.91 minister Krzysztof Skubiszewski podpisał Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Aby konwencja zaczęła obowiązywać w Polsce musi być jeszcze ratyfikowana przez Sejm RP.

Wejście w życie Konwencji i uznanie jurysdykcji Trybunału Europejskiego będzie miało fundamentalne znaczenie dla przestrzegnia praw człowieka w Polsce. Od tego bowiem momentu każdy obywatel Rzeczypospolitej uzyska prawo do wystąpienia na forum międzynarodowym przeciw państwu ze skargą o naruszenie praw człowieka.

Spór będzie rozpatrywany przez niezależny organ międzynarodowy, Europejski Trybunał Praw Człowieka, którego orzeczenie będzie wiążące dla państwa - strony sporu. Wykonanie orzeczenia (mogącego zawierać m.in. postanowienie o konieczności zadośćuczynienia, zwrócenia poszkodowanemu poniesionych kosztów i wypłaty odszkodowania) będzie nadzorował Komitet Ministrów Rady Europy.

Skargę do Trybunału w Strasbourgu będzie można złożyć po wyczerpaniu wszelkich istniejących w Polsce środków prawnych (jednak nie później niż 6 m-cy od daty ostatecznego orzeczenia).

Pismo skarżącego powinno zawierać:

• imię i nazwisko, wiek, wykonywany zawód i adres skarżącego,
• imię i nazwisko, wykonywany zawód i adres pełnomocnika skarżącego (o ile go posiada),
• nazwę skarżonego państwa,
• stawiane zarzuty z powołaniem na odpowiednie artykuły Konwencji,
• przedstawienie podstawowych faktów i argumentacji,
• dokumentację, a w szczególności wyroki sądowe i inne decyzje organów państwa.

Skargę (także w języku polskim) będzie można kierować na adres:

European Commission of Human Rights (Europejska Komisja Praw Człowieka) Council of Europe BP 431 R6 67006 Strasbourg Cedex France

Wcześniej można też zwrócić się o pomoc do:

Komitetu Helsińskiego w Polsce Marek A. Nowicki Piękna 13/15 Warszawa

Pełny tekst Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności został opublikowany w dzienniku Rzeczpospolita nr 275 (z 26.11.91), a obszerny komentarz w tejże gazecie nr 298 (z 23.12.91).

PAKT PRAW OBYWATELSKICH

14.10.91 prezydent RP podpisał dokument o przystąpieniu Polski do Protokołu Opcyjnego do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (uchwalonego przez ONZ 16.12.66). Sam Pakt nie został dotychczas przez Polskę ratyfikowany.

Protokół, który wejdzie w życie w końcu stycznia, daje podobne możliwości do opisanej powyżej konwencji. Skargę kieruje się do Komitetu Praw Człowieka w Genewie (za pośrednictwem Centrum Praw Człowieka ONZ). Trzeba jednak wiedzieć, że istnieje pewna różnica pomiędzy wyrokiem Trybunału Europejskiego a opinią Komitetu Praw Człowieka - ta druga nie ma mocy obowiązującej dla państwa, strony sporu. Nie oznacza to jednak, że nie zastosuje się ono do zaleceń Komitetu - presja społeczności międzynarodowej (oskarżenie o łamanie praw człowieka) zazwyczaj wystarcza.

Bliższych informacji można zasięgnąć w Komitecie Helsińskim w Polsce (adres powyżej).

Natomiast skargę przesyła się na adres:

Komitet Praw Człowieka za pośrednictwem Centrum Praw Człowieka Biuro ONZ 8-14 avenue de la Paix 1211 Geneva 10 Szwajcaria

Tekst Protokołu Opcyjnego wraz z komentarzem zamieściła Rzeczpospolita nr 271 (z 21.11.1991r.).

Natomiast Rzecznik Praw Obywatelskich to zupełnie inna sprawa - nie rozpatruje spraw indywidualnych, przeciwnie do trybunałów międzynarodowych - jedynie sprawy "typowe".

Warto jednak znać ten adres:

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Jasna 6 00-013 Warszawa

WIDZIANE W KSIĘGARNI

• Maria Ostrowska "Człowiek a rzeczywistość przestrzenna" z serii Bioarchitektura. Autorska Oficyna Wydawnicza Średniawskiego 20, 70-493 Szczecin.