RATUJMY PIENINY CZYLI "TAMA TAMIE" INACZEJ

Wokół akcji "Tama Tamie" - protestu przeciwko budowie systemu zapór w rejonie Czorsztyna w Pieninach, zapewne jak wokół kaźdej wielkiej kampanii, juź od dłuźszego czasu narastały konflikty, w tym wewnętrzne. Od samego początku sposób prowadzenia działań był krytykowany przez niektórych ekologów za jednowymiarowość, jednostronność - posługiwanie się głównie akcjami bezpośrednimi. Jednocześnie, dzięki zdecydowaniu uczestników akcja rosła w siłę i włączało się do niej coraz więcej ludzi spoza WiP-u i FA.

Akcja letnia w 1991r. (zdominowana przez ludzi spoza WiP-u i FA), zdaniem wielu, wykazała potrzebę zmian i wprowadzenia nowych zasad planowania i koordynacji działań. Wynikało to zarówno z niemoźności prowadzenia akcji w dotychczasowy sposób, dłuźej niź na okres wakacji, jak i konieczności podjęcia innych działań, które zjednałyby nam nowych, zdeklarowanych sojuszników wśród specjalistów, parlamentarzystów i innych wpływowych kręgach. Stąd teź, grupa osób z wielu róźnych organizacji zaczęła postulować otwartość oraz moźliwość rzeczywistego wpływu na kształt i kierunek akcji dla wszystkich biorących, lub pragnących wziąć w niej udział - do tej pory o wszystkim decydowały WiP i FA. Postulowano takźe rozszerzenie głównych działań poza Kraków oraz odejście od działań o charakterze dorażnym - bezpośredniej reakcji - w kierunku myślenia bardziej strategicznego i programowego.

Tak się nieszczęśliwie złoźyło, źe większa część prowadzących tę akcję ze strony krakowskiego WiP-u nie poparła tych propozycji - ten okres zapisał się jako "spór o komitet". Niestety, mimo obustronnych ustępstw i powołania w Krakowie "spotkań czwartkowych", na których wszyscy zebrani decydowali na równych prawach o losach akcji (spotkań potwierdzonych w Turawie), kruchego "rozejmu" nie udało się długo utrzymać. 9.1.92 grupa osób z krakowskiego WiP-u jednostronnie "zerwała" porozumienie i doprowadziła do tego, źe powstały dwie oddzielnie działające grupy. Nasze propozycje ostatecznie zostały uznane za bezzasadne - tama w ich opinii miała "runąć sama", "juź słychać jak trzeszczy!".

Nie podzielamy tych opinii - kolejne dowody na potwierdzenie naszych obaw przyniosły ostatnie tygodnie. Tama ponownie moźe być ujęta w budźecie centralnym! I znowu rok stracony, moźe ostatni...

Dlatego uwaźamy, źe tylko wspólne działanie ze wszystkimi, którzy tylko zechcą pomóc lub na stałe się do nas przyłączyć, moźe raz, a dobrze zatrzymać budowę i uratować Pieniny!!!

Nasza propozycje przedstawiamy dalej... jeżeli je zaakceptujesz... CZEKAMY NA CIEBIE! W JEDNOŚCI SIŁA!

TAMA W BUDŻECIE

Wprawdzie nowy minister pan prof. Kozłowski mówi, źe prywatnie zawsze był przeciwko budowie zespołu tam w Pieninach, ale jak na razie praktycznie niewiele moźe zrobić mając ręce związane prezentem po byłym ministrze Nowickim - prowizorium budźetowym na pierwszy kwartał 1992.

W tym bowiem dokumencie w dziale 66 (róźne usługi materialne), wśród sum przewidzianych na działalność inwestycyjną, między innymi inwestycjami centralnymi znajduje się zespół zbiorników wodnych Czorsztyn-Niedzica i Sromowce Wyźne. Na tę jednoznacznie negatywnie ocenianą przez ekologów inwestycję w trzech pierwszych miesiącach roku zostaną wydane 52 miliardy złotych. Jest to ponad 1/8 budźetu, ministerstwa mającego w nazwie na pierwszym miejscu słowa OCHRONA ŚRODOWISKA! Tymczasem 40% budźetu Ministerstwa Ochrony Środowiska przeznaczanych jest na budowę 4 zbiorników wodnych, a z kolejnymi 4 dalszymi, mniejszymi, prawie 50%. 100% wydatków inwestycyjnych i 25% bieżących idzie na gospodarkę wodną - wszelkiego rodzaju inwestycje przynoszące wprawdzie korzyści człowiekowi, ale niszcząc jednocześnie naturalne środowisko przyrodnicze, co sprawia, że są to korzyści krótkotrwałe. Wg pomysłów Dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej w 1992r. trzeba będzie wydać na Czorsztyn 416 mld zł, w 1993r. 499 mld 965 mln, w 1994r. - 490 mld 50 mln i w 1995r. - 409 mld 313 mln. Tych sum nie ma jeszcze w żadnym budżecie, to tylko plany lobby wodziarskiego. Minister, który daje do zrozumienia, że z tamą w Czorsztynie zamierza skończyć - szybko i po myśli ekologów może raz na zawsze odesłać je do lamusa.

Trzeba tylko chcieć.

SPOTKANIE GRUPY RAPORTU CZORTYŃSKIEGO

Dzień po zebraniu w Czorsztynie odbyło się w Krakowie (9.2.92) spotkanie robocze zespołu opracowującego raport merytoryczny na temat skutków budowy zapo- ry.

Na zaproszenie autorów niniejszego biuletynu przybyło 40 osób z całej Pols- ki, reprezentujących FA, FZ, Klub "Gaja", Klub Wegetariański, PKE, SEE PNRWI, Pracownia Kultury Tęczy, RSA, SIE, Zielony Krzyź, PTPP "Pro-Natura", WiP-Kraków, -Rzeszów, Polski Oddziała Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych, Ruch Na Rzecz Utworzenia Wiślańskiego Parku Narodowego, Sekcja Ekologiczna NZS, ZB oraz niezaleźni.

Jakkolwiek WiP-Kraków nie został formalnie zaproszony - mimo podania wcześniej takiej informacji w zaproszeniu, z racji podjętych przezeń ostrych działań przeciwko naszym propozycjom, liczna reprezentacja zjawiła się na spotkaniu i ostatecznie weszła w skład zespołu redakcyjnego.

W Krakowie mieliśmy takźe zamiar utworzyć stałą grupę koordynacyjną składającą się z osób popierających naszą strategię działań. Jednakźe aby nie zadraźniać i tak juź ostrego konfliktu z WiP-em krakowskim, odstąpiliśmy od tej propozycji. Zda niem WiP-u utworzenie takiego ciała mogłoby sugerować na zewnątrz, źe przejęliśmy akcję "Tama Tamie" i jesteśmy nadrzędni wobec jej uczestników - tak- źe grup i organizacji biorących w niej udział!

No cóź, będziemy realizować nasz plan ze wszystkimi, którzy będą nam w tym chcieli pomóc, zarówno swoimi uwagami, propozycjami jak i konkretnymi działaniami.

RAPORT

Na spotkaniu w Krakowie 9.2.92. opracowano następujący plan Raportu:

1. Historia budowy zespołu zbiorników Czorsztyn-Niedzica (K.Hurko-Romeyko).
2. Projekt budowy: opis i mapka (K.Hurko-Romeyko).
3. Cel(e) budowy zapory według projektów inwestora (K.Hurko-Romeyko).
4. Historia protestu przeciwko budowie (mgr inź. J.Sawicki, FA, WiP).
5. Argumenty na rzecz zaniechania budowy zbiorników Czorsztyn-Niedzica:
1. Zagroźenia dla ekosystemu Pienin (prof. K.Zarzycki lub prof. K.Grodzińska).
2. Zagroźenia dla krajobrazu i dziedzictwa kulturowego (prof. J.Bogdanowski).
3. Skutki społeczne budowy (prof. Z.Wierzbicki oraz dr P.Gliński).
4. Prawo a zapora czorsztyńska (doc. Z.Labno).
5. Zagadnienia gospodarki wodnej (nie ustalono - Polskie Towarzystwo Hydrobiologii?).
6. Wpływ zbiornika na zdrowie ludności (prof. M.Gumińska).
7. Analiza ekonomiczna (Polski Oddział Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych - prof. A.Jankowska-Kłapkowska), (draft).
6. Wnioski.
7. Propozycje dalszych działań w razie zaniechania inwestycji.
1. Propozycja rekultywacji (prof. M.Bruzda-Łuczyńska).

Aneks: listy, petycje i uchwały polskich i zagranicznych organizacji i ruchów ekologicznych.

8. Dodatek:
1. Turystyczna atrakcyjność rejonu Czorsztyna przy róźnych wariantach dalszych losów inwestycji.
2. Badania OBOP-u (pytanie dotyczące stanowiska wobec budowy zapory).

Koordynatorem prac nad Raportem została profesor Maria Gumińska. Następne, podsumowujące spotkanie grupy roboczej Raportu jest przewidziane na 8.3.92 na godz. 11.00 w lokalu ZG PKE w Krakowie przy Garbarskiej 9 (tel. 012/222098). Zgłoszenia, uwagi i materiały prosimy przesyłać do 4.3.92, na adres ZG PKE.

KILKA UWAG NT. SPOTKANIA Z MINISTREM W CZORSZTNIE

Nowy minister ochrony środowiska, pan profesor Stefan Kozłowski, wywodzący się z ruchu ekologicznego, wystąpił z piękną ideą spotkania z ekologami na tamie w Czorsztynie. Pomysł jak najbardziej godny pochwały, jednak w praktyce okazało się to nie takie proste ani miłe. Skupię się tutaj tylko na ukazaniu kilku mankamentów, ufając że w przyszłości się już nie powtórzą. Nie dlatego abym nie zauważał całej chwalebnej strony działalności MOŚZNiL, ale dlatego, że z okazji zbliżającego się Wielkiego Postu dostrzegam konieczność ukazania także strony bolesnej.

• Pierwotnie pan minister planował zorganizować to spotkanie później, nie wiem czy przyspieszenie terminu i późne zawiadomienie uczestników wpłynęło na owocność "obrad" (nie wiem, bo z drugiej strony miało również pewne plusy).
• Na zaproszeniu nie przedstawiono programu spotkania, listy zaproszonych, ba, nawet dokładnego adresu (dyrekcja budowy znajduje się w Niedzicy, a nie w Czorsztynie) - niektórzy błądzili, więc się spóźnili (zaczęto bez nich).
• Na zaproszeniach sugerowano zamknięty charakter spotkania, tymczasem miało ono charakter otwarty (gdyby wcześniej wiedziano, przybyłoby więcej ludzi, gdyby trzymano się formy zamkniętej, miałoby może bardziej roboczy charakter, nie przybyliby miejscowi, głównie robotnicy budowy, jakoś nie zdolni do merytorycznej, kulturalnej dyskusji - są więc plusy i minusy).
• Nie wiem, czy najlepszym wyjściem było organizowanie spotkania w dyrekcji budowy, w sumie naszego "przeciwnika", stawiało to niektórych ekologów w sytuacji takiej, jakby zaprosić Palestyńczyków na rozmowy pokojowe do Izraela.
• Minister podzielił spotkanie na 3 części - rozważenie koncepcji: 1) przerwania budowy; 2) kontynuowania budowy; 3) powołanie zespołu do opracowania raportu, co samo w sobie nie wzbudzało raczej (z wyjątkiem pktu 3) kontrowersji, ale w praktyce doszło do pewnych komplikacji.
• Część 1 i 2 polegały na tym, że zadawano pytania do prof. Kleczkowskiego, co stawiało zwolenników budowy w uprzywilejowanej pozycji. Odpowiedzi profesora (będącego za zaporą) w stylu: tego nie można zrobić, to jest nie do zbadania, to niemożliwe, badaliśmy, to się nie opłaca itp., bez możliwości rzeczowej, równoprawnej dyskusji (tylko pytania) nie dawały nam żadnych szans. Ja osobiściena przyszłość wolałbym formułę okrągłego stołu, a nie sto pytań do...
• Większość czasu zajęły zupełnie nierzeczowe komentarze, opinię i uwagi miejscowych (wójtów, w tym Wojtaszka, księdza Siudy, innych przedstawicieli władz lokalnych, robotników), które bynajmniej nie miały charakteru pytań (co może było wspamiałą lekcją demokracji i tolerancji, ale przekształciło to spotkanie w sejmik i przy ograniczonej ilości czasu zmniejszyło jeszcze bardziej nasze szanse.
• Formuła, że z jednej strony my zadajemy pytania, a z drugiej strony każdy wygłasza opinie była ciekawym eksperymantem naukowym (choć myślę, że przez akademicką metodologię nauk raczej przeoczonym), niemniej z praktycznego punktu widzenia, moim zdaniem, nie służyła niczemu z wyjątkiem wsparcia zwolenników budowy. W sytuacji, kiedy już sama formuła spotkania preferuje jedną ze stron (to tak jak mecz piłki nożnej, gdzie jedna ze stron grałaby pod górką a druga z górki, lub jedna do większej a druga do mniejszej bramki) nie powinno nikogo dziwić, że rodzą się frustracje i zniechęcenie oraz przekonania o złej woli.
• Muszę jednak przyznać, że minister prof. Kozłowski zadawał momentami bardzo ostre pytania zwolennikom zapory, zmuszając ich do ujawnienia wielu słabych stron (za co jestem bardzo wdzięczny).
• Proponowanie utworzenia komisji w momencie ogólnego końcowego zamieszania i bałaganu, nie sprzyjało trzeźwej dyskusji na ten temat (choć to pewnie nie wina pana ministra).
• Propozycja powołania komisji złożonej z samych zdeklarowanych zwolenników zapory (dla ozdoby ukraszonych jednym z ekologów) oraz nie zważanie na protesty, nie służy bynajmniej (moim zdaniem) uwiarygodnieniu dobrych chęci pana ministra.
• Próba przedstawienia wybranego przez ministra jednego z ekologów (Pawła Głuszyńskiego) jako przedstawiciela ruchów ekologicznych, przyczyniła się jedynie do gwałtownych protestów, zamętu i rozbicia w ruchu ekologicznym. Dziwi mnie, znając rodowód ministra, próba przeforsowania czegoś, co żywcem przypomina znane nam sprzed lat scenariusze dokooptywania sobie przez władzę "przedstawicieli" społeczeństwa (co oczywiście nie przeszkadza obecności Pawła Głuszyńskiego w komisji, gdyż jest tam jak najbardzie przydatny, lecz jako osoba prywatna, lub reprezentant tylko tych, którzy go upełnomocnią).

To mniej więcej tyle, oczywiście cieszę się, że spotkanie w ogóle się odby- ło i że minister jest nam przynajmniej trochę bardziej przychylny niż minister Nowicki, który też nie był taki zły.

OŚWIADCZENIE

Przedstawiciele ruchów ekologicznych w Polsce, w tym uczestnicy konferencji zorganizowanej 8.2.92 w Czorsztynie przez Ministra Stefana Kozłowskiego stwierdzają niniejszym:

1. Zebranie w Czorsztynie nie było merytoryczną naradą odnośnie dalszego losu Zapory, lecz stało się manipulowanym wiecem, który miał uzasadnić konieczność kontymuowania budowy.
2. W wyniku spotkania powołano jednostronnie dobraną Komisję, której werdykt wydaje się z góry przesądzony.
3. W tej sytuacji przedstawiciele ruchów zapowiadają kontynuację protestów przeciwko budowie Zapory.

(podpisalo kilkanascie osob i organizacji)

INFORMACJE

Jak dowiedzieliśmy się ostatnio, kontrola przeprowadzona przez krakowską Delegaturę NIK-u w Czorsztynie, wykazała wiele nieprawidłowości w systemie gospodarowania funduszami przyznanymi z budźetu centralnego. Wokół budowy, jak grzyby po deszczu, poczęły tworzyć się spółki typu nomenklaturowego - osoby zatrudnione w firmach państwowych prowadzących nadzór nad budową, zaczęły zlecać prace dla tworzonych przez siebie róźnego typu spółek - rzecz jasna, ciągnąc z tego tytułu niezłe profity. Co prawda okradanie budźetu przyczyniało się do opóżnienia prac budowlanych - zdarzało się równieź wiele kradzieźy. Materiały pokontrolne przekazano prokuraturze, sprawa w toku.

Otrzymaliśmy listę spraw toczących się w sądzie w Nowym Targu przeciwko osobom blokującym drogę dojazdową do budowy podczas akcji letniej. Wszystkim obniźono grzywy - pojedyncze nie przekraczają 500tys. zł; odstąpino teź od zamiany kary pienięźnej na areszt (z jednym wyjątkiem). Wedle zapewnień przewodniczącego sądu, prawdopodobnie odstąpi się takźe od ściągania zasądzonych grzywien - jednak mogą pojawić się komornicy! Naleźy spokojnie czekać i...

Minister OŚZNiL prof. Kozłowski wystąpił do Sądu Wojewódzkiego w Nowym Sączu o anulowanie wyroków za zeszłoroczne blokady. Sprawa od strony prawnej jest na tyle skomplikowana, źe list ten, moźe nic nie wnieść. Konieczne są dalsze działania - np. zbadanie podstaw prawnych na jakich wydano pozwolenie na wprowadzenie trybu przyspieszonego; czy kolegium i sąd w Nowym Targu nie popełniły uchybień proceduralnych podczas "rozpoznawania" spraw. Miejmy nadzieję, źe ataki oszołomów z UPR-u nie zniechęcą Ministra do pomocy w tej sprawie.

Dawna "grupa koordynacyjna" otrzymała dotację od WWF, Greenpeace i Milieukontaktoosteuropa na legalną pomoc prawną (wynajęcie adwokata, porady prawne) dla osób represjonowanych za akcję czorsztyńską oraz na opracowanie raportu. Z racji rozpadu grupy o losie pieniędz zadecydują ponownie sponsorzy na podstawie przedstawionych propozycji.

22.2.92 o godz. 12.00 w lokalu WiP-u w Krakowie (Kollataja 10/2 i 4) mają się odbyć mediacje pomiędzy naszą grupą a WiP-em krakowskim, które porowadzi Jacek Boźek i Janusz Tyrlik.

BIULETYN redagują: Paweł Głuszyński, Stanisław Górka, Marcin Rey.

Kontakty:

Dziękujemy wszystkim za okazaną nam pomoc. Szczególne podziękowania dla "Zielonych Brygad".

PLAN DZIALANIA

Wszelkie działania muszą być wykonane przed wejściem pod obrady Parlamentu nowej Ustawy Budźetowej, w związku z tym proponujemy:

1. Rozesłanie listów do:
• komisji sejmowych i senackich (Ochrony Środowiska; Budźetu i Finansów; Gospodarki Narodowej) w sprawie przeprowadzenia wstępnych rozmów o problemie czorsztyńskim i moźliwości zaniechania budowy zapory - poinformowanie o przygotowywanym Raporcie (do 5.2.92);
• do partii politycznych mających swych reprezentantów w Parlamencie (do 4.2.);
• do grup i organizacji ekologicznych - zaproszenie na spotkanie w Krakowie (9.2.92);
• do znanych postaci źycia społecznego i kulturalnego z prośbą o wsparcie protestu (do 8.2.92).
2. Przeprowadzenie rozmów z Ministerstwem Ochrony Środowiska w sprawie wystąpienia przez MOŚZNiL do Sądu Wojewódzkiego w Nowym Sączu o anulowanie wyroków dla osób represjonowanych i skazanych za letnią akcję bezpośrednią - inicjatywa ministerstwa (odbyły się 27-28.1.92).
3. Rozmowy z posłami i senatorami z komisji parlamentarnych (pierwsze odbyły się 31.1. oraz 6.2.92) - pozycja stała.
4. Spotkanie w Czorsztynie (8.2.92, odbyło się).
5. Spotkanie w Krakowie (9.2.92, odbyło się).
6. Opracowanie i wydanie 0-go numeru Biuletynu Informacyjnego "Ratujmy Pieniny" (wkładka w ZB 32).
7. Konsultacje z zespołem opracowującym Raport - pozycja stała.
8. Konferencja prasowa (do 12.2. Kraków, Warszawa).
9. Dalsze rozmowy z politykami, parlamentarzystami i ekspertami - pozycja stała.
10. Wydanie 1-go numeru Biuletynu.
11. Spotkanie przedstawicieli ruchów ekologicznych i specjalistów opracowujących Raport - sporządzenie wniosków, przyjęcie Raportu (ok. 9.3.92).
12. Opracowanie i druk Raportu; rozesłanie do Parlamentu, MOŚZNiL, władz lokalnych i wojewody nowosądeckiego, Prezydenta, ruchów ekologicznych i mediów (do 12.3.92).
13. Wydanie 2-go numeru Biuletynu.
14. Zorganizowanie spotkania z Ministrem OŚZNiL.
15. Przedstawienie Raportu na forum komisji parlamentarnych.
16. Konferencja prasowa.
17. Przetłumaczenie Raportu i rozesłanie do organizacji ekologicznych za granicą (wraz z prośbą owsparcie protestu).
18. Wydanie 3-go numeru Biuletynu.
19. Konnferencja prasowa.

DALSZE DZIAŁANIA UZALEŹNIONE OD PRZYJĘTEJ USTAWY BUDŹETOWEJ!

PG, SG





---

ZB nr 2(32)/92, luty '92

---

Początek strony