POLITYKA ZAGRANICZNA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA 
sprawozdanie z posiedzenia Sejmowej Komisji Ochrony 
Środowiska, Zasobów Naturalnych 
i Leśnictwa 27.5.92 
     Ze względu na tematykę w posiedzeniu wzięli udział 
przedstawiciele Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych i 
MSZ. 
     Informacja Ministra OŚZNiL - prof. Stefana 
Kozłowskiego: 
* marzec'92: podpisanie konwencji "O ochronie i 
użytkowaniu cieków i jezior międzynarodowych". W ramach 
realizacji tej konwencji podpisano porozumienie z 
Niemcami w sprawie ochrony wód granicznych (Nysa, Odra, 
Zalew Szczeciński); w przygotowaniu są odpowiednie 
porozumienia dotyczące zlewni Bugu i regulacje z 
Czecho-Słowacją; 
* marzec'92: podpisanie konwencji "w sprawie zwalczania 
transgranicznych skutków awarii przemysłowych" (konwencja 
nie dotyczy awarii elektrowni atomowych). W przygotowaniu 
jest polska ustawa o nadzwyczajnych zagrożeniach; 
* kwiecień'92: zrewidowano konwencję helsińską "o 
ochronie środowiska morskiego obszaru M. Bałtyckiego". 
Został opracowany plan operacyjny ochrony Bałtyku, w 
którym znalazło się m.in. 20 projektów inwestycji 
lokalnych o wartości ok. 4 mld ECU. Z EBRD, Bankiem 
Światowym i Nordyckim negocjuje się finansowanie tych 
inwestycji. Prowadzone są również intensywne negocjacje 
nad realizacją projektu Clean Baltic, przewidującego 
stworzenie międzynarodowego funduszu z opłat od towarów 
przewożonych przez Bałtyk. Tej sprawie poświęcona będzie 
konferencja organizowana we wrześniu w Gdańsku; 
* stosunkowo korzystnie układają się negocjacje z 
Niemcami: m.in. podpisano umowę na budowę oczyszczalni w 
Świnoujściu (inwestycja finansowana z funduszy 
gwarantowanych przez rząd niemiecki); 
* trwają prace związane z przygotowaniem dokumentacji 
międzynarodowego Parku Krajobrazowego Dolnej Odry. 
Zdaniem Ministra utworzenie parku "złamie" granicę EWG; 
* Niemcy podejmują intensywne działania prawne i 
organizacyjne zmierzające do wyeliminowania eksportu 
odpadów z ich obszaru. (Polska jest nie tylko odbiorcą 
tych odpadów, ale często krajem tranzytowego przerzutu 
m.in. do Ukrainy, Rumunii); 
* powołana została Komisja Odrzańska (Polska, Niemcy, 
Czecho-Słowacja, EWG) z siedzibą we Wrocławiu; 
* przygotowywany jest program ochrony środowiska w 
obszarze "czarnego trójkąta". Strona polska przejawia 
najwyższą aktywność w negocjacjach z partnerami 
(Czecho-Słowacja, Niemcy); 
* w Katowicach utworzono Biuro zajmujące się integracją 
działań w obszarze Katowice - Ostrawa. Opracowany wg 
sugestii EPA program ochrony środowiska w czarnym Śląsku 
cieszy się dużym zainteresowaniem międzynarodowym; 
* podpisano szereg umów dwustronnych o ochronie 
środowiska, w tym m.in. z Ukrainą, Białorusią, Litwą. W 
ramach traktatu z Rosją stworzono warunki dla działań 
inspektorów PIOŚ w jednostkach byłej armii radzieckiej, 
stacjonujących na obszarze Polski; 
* efektem zapoczątkowanej współpracy z naszymi 
wschodnimi sąsiadami jest projekt wykreowania 
euroregionu "Zielone Płuca Europy"; 
* polska delegacja na konferencję "Środowisko i Rozwój" w 
Rio jest stosunkowo skromna. Liczy 13 osób, w tym 2 
pracowników ambasady polskiej w Brazylii. (Pomimo wielu 
starań nie udało się nakłonić prezydenta i premiera RP do 
udziału w konferencji). 
     W drugiej części posiedzenia prezentowano działania 
związane z ekokonwersją. Przypomniano inicjatywy rządu 
Bieleckiego (utworzenie międzyresortowego zespołu ds. 
przygotowania ekokonwersji; uzyskanie pomocy i wsparcia 
ze strony pani Gro Harlem Brundtland; rozmowy z Klubem 
paryskim podczas konferencji w Warszawie i Oslo). 
     W kwietniu'92 Minister Finansów powołał EkoFundusz; 
odbyło się pierwsze posiedzenie Rady EkoFunduszu; trwają 
prace nad powołaniem Zarządu. 
     Pozyskanie przychylności wierzycieli dla 
ekokonwersji jest zadaniem szczególnie trudnym. Jedynie 
USA poparło ideę i przeznaczyło na ten cel 10% polskich 
należności. Amerykańska kwota (6,5 mln $ rocznie) będzie 
chyba jedyną podstawą działania Funduszu w 1992r. 
Deklarację podpisania umowy zgłosiła Francja, jednak 
negocjacje te przeciągają się. Francuzi - podobnie jak 
Finowie, z którymi realizowana jest już ekokonwersja dążą 
do układów bilateralnych. EkoFundusz jest instytucją 
międzynarodową. Zachowanie tej formuły daje stronie 
polskiej możliwość uniknięcia (zminimalizowania) 
jednostronnego uprzywilejowania inwestorów z kraju 
wierzycielskiego. 
     Dyskusja nad sprawozdaniem Ministra OŚ i 
informacjami na temat ekokonwersji przebiegała 
"spokojnie". Posłowie odnieśli się pozytywnie do 
przedstawionych działań. Głębsze zainteresowanie wywołało 
m.in. wypłacenie przez rząd Czecho-Słowacji rekompensat 
za zanieczyszczenia Odry (6 897 mln zł), udział polskiej 
delegacji w Rio (skład). Poseł Gawlik zwrócił uwagę, że 
Polska ma wielkie szanse na realizację ekokonwersji i 
trzeba ten program wspierać nie tylko na drodze 
dyplomacji rządowej, ale i parlamentarnej. (A co na to 
NGO? - przyp. K.K.). Kilku posłów wyraziło zaniepokojenie 
możliwością wymuszania na Polsce zakupów określonych 
technologii za poparcie dążeń uzyskania członkostwa EWG. 
Zwrócono uwagę na małe zainteresowanie Prezydenta RP 
sprawami ochrony środowiska. 
     Posiedzenie komisji odbyło się w palarni Sejmowej 
(choć nikt nie palił), za oknami kłębiły się czarne 
chmury i spadło ciśnienie, co odczuwało wielu posłów. 
Krzysztof Kamieniecki 
(Polski Klub Ekologiczny) 
Warszawa, 28.5.92 
PRZEBIEG WDROŻENIA PRZEPISÓW USTAWY Z 28.9.91 O LASACH 
ORAZ WYNIKAJĄCE TRUDNOŚCI W JEJ REALIZACJI 
  - informacja 1) nt posiedzenia Sejmowej Komisji 
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych 
i Leśnictwa 3.6.92 
     Posiedzenie odbyło się w gmachu Ministerstwa, na 
kilka godzin przed odlotem prof. Stefana Kozłowskiego do 
Rio de Janeiro. Minister przedstawił swój punkt widzenia 
na temat działań resortu wskazując m.in. na: 
- zaawansowanie prac legislacyjnych w dziedzinie 
leśnictwa, w stosunku do którego nastąpiła całkowita 
zmiana "filozofii". Polega ona na odejściu od 
produkcyjnego widzenia zasobów leśnych przez nadanie 
priorytetu funkcjom ochronnym; 
- program zwiększenia lesistości kraju (do 30%), m.in. 
przez zalesiania gruntów zbędnych dla rolnictwa i 
opuszczonych przez rolników; 
- program dostosowawczy gospodarki leśnej do warunków 
rynkowych (samofinansowanie), którego realizacja może 
napotkać na trudności m.in. tani import drewna z 
Białorusi; 
- współpracę międzynarodową - (naukową) i korzystne 
negocjacje z Bankiem Światowym. Pomoc Banku daje nam 
szansę na radykalne zmiany w polskim leśnictwie i 
"eksport" naszych doświadczeń na Litwę, Białoruś; 
- trudności w powstrzymaniu wyrębu lasów prywatnych, 
zalesień śródpolnych. 
     Wiceminister B.Mozga rozszerzył wypowiedź Ministra, 
podkreślając zbieżność polskiego prawodawstwa z 
europejskim, zwłaszcza w dziedzinie kontrolnej roli 
państwa i poszanowania własności prywatnej. Zachowanie 
tu równowagi jest jednak sprawą trudną w sensie prawnym. 
Wyrąb lasów prywatnych jest zjawiskiem zróżnicowanym 
przestrzennie. Różne są jego przyczyny (m.in. spadek 
dochodów, bliskość papierni, obawa przed wprowadzeniem 
rygorów ochronnych na obszarach projektowanych PN, braku 
poczucia odpowiedzialności). Do połowy 1993r. u winny być 
opracowane zadania dla właścicieli lasów prywatnych. URM 
blokuje wprowadzenie do Kodeksu Wykroczeń niektórych 
czynów wynikających z ustawy, co uniemożliwia 
egzekwowanie przepisów. 
     Resort dwukrotnie (9.12.91 i 13.4.92) zwrócił się do 
wojewodów, zalecając im realizację przepisów ustawy o 
lasach w odniesieniu do sprawowanego przez nich nadzoru 
nad gospodarką leśną w lasach nie stanowiących własności 
Skarbu Państwa. Zawarta w pismach wytyczne zawierają 
sugestie niezbędnych działań organizacyjnych, finansowych 
(Uwaga NGO: warto prześledzić co zostało w tej kwestii 
uczynione - K.K.). 
     W dalszej części minister B. Mozga stwierdził, że 
realizacja ustawy o lasach wymaga przeszkolenia prawie 
całej kadry Lasów Państwowych. 
     Omawiając stan lasów zaprezentowano wyniki 
wielkopowierzchniowej inwentaryzacji. 
     Udział poszczególnych stopni uszkodzenia drzew w 
drzewostanach panujących w LP: 
* drzewa bez uszkodzeń - 19,2%; 
* drzewa słabo uszkodzone - 39,9%; 
* drzewa średnio uszkodzone - 37,2%; 
* drzewa silnie uszkodzone - 3,7%; 
* przeciętny wskaźnik uszkodzenia - 1,25; 
* obszar o stosunkowo zdrowych drzewostanach - 22,0% 
powierzchni leśnej LP; 
* obszar o średnio uszkodzonych drzewostanach - 30,2%; 
* obszar o silnie uszkodzonych drzewostanach - 47,2%. 
     Wg informacji Ministra udział drzew martwych w 
zasobach leśnych LP wskazuje na poprawę stanu sanitarnego 
lasów (1983 - 4,8%, 1988 - 1,7%, 1991 - 1,3%). 
     W następnych wypowiedziach administracji omawiano 
programy finansowe LP i program bioróżnorodności leśnej 
finansowanej w formie grantu Banku Światowego (4,5 mln 
USD). 
     W strukturze projektu są dwie grupy tematyczne 
"Białowieża" i "Sudety". Celem projektu jest otrzymanie 
bazy genowej gwarantującej zachowanie bioróżnorodności 
lasów w Polsce i wschodniej części Europy. 
     Koreferat do powyższych wystąpień wygłosił poseł 
Stanisław Żelichowski, w którym krytycznie odniósł się do 
sposobu realizacji ustawy o lasach. Wg niego optymizm obu 
Ministrów jest nieuzasadniony. W terenie nie funkcjonuje 
stare prawo, a lasy dewastuje się wg prawa nowego. Brak 
rozporządzeń i zarządzeń uniemożliwia pracę służb 
leśnych. 
     Leśnictwa nie mają pieniędzy i nadrabiają braki 
wycinką lasów - choć jest to sprzeczne z nową 
"filozofią". Poseł zwrócił uwagę na niewłaściwy system 
podatkowy, utrudnienia formalne w eksporcie drewna 
(utrudnienia te nie dotyczą prywatnych spółek, które 
osiągają zyski). 
     W województwie ciechanowskim zdewastowano 350 ha 
lasów prywatnych (wiek 15 - 20 lat). Wg posła ustawa jest 
zbyt ramowa, wprowadzona przedwcześnie przy pobieżnych 
konsultacjach z organizacjami społeczno-naukowymi. 
Problemem nie rozwiązanym jest kwestia mieszkań dla 
leśników, niezrozumiała jest stuktura służb leśnych i 
zdziwienie budzą zmiany kadrowe. 
     W dyskusji (w tej części, w której uczestniczyłem) 
posłowie podnieśli m.in. kwestię reprywatyzacji, 
koncentrację działań na lasach dobrych i zagrożonych, 
pozostawiając bez opieki (programu? - K.K.) lasy średnie. 
Pozytywnie odniesiono się do krótko i długoterminowych 
programów leśnictwa. 
Krzysztof Kamieniecki 
Polski Klub Ekologiczny 
---------- 
1) Informacja a nie sprawozdanie, bo nie uczestniczyłem w 
całym posiedzeniu, lecz w jego pierwszej części.