PESTYCYDY - PODWÓJNE ZAGROŻENIE

Pestycydy są to chemiczne środki ochrony roślin. Wśród pestycydów wyróżniamy: fungicydy, zoocydy, herbicydy.

• Fungicydy są to chemiczne środki grzybobójcze używane w ochro-nie roślin do zwalczania chorób powodowanych przez grzyby i nie-które bakterie.
• Zoocydy służą do zwalczania szkodników. Dzielą się na insektycydy do zwalczania owadów, akarocydy do zwalczania szkodliwych roztoczy, maluskocydy do zwalczania ślimaków.
• Herbicydy są to środki chemiczne do zwalczania chwastów i szkodliwych roślin.

Każdy pestycyd składa się z podstawowej części, tzw. substancji aktywnej, która decyduje o jego biologicznym działaniu, tzn. na jakie organizmy działa oraz z substancji pomocniczej jak: nośniki mineralne, rozpuszczalniki, substancje powierzchniowo czynne oraz inne środki pomocnicze (rodzaj dodatków zależy od przeznaczenia preparatu).

Substancja aktywna nie może być stosowana sama, gdyż czasami źle się rozpuszcza, kiepsko zwilża powierzchnię roślin lub jest droga i trzeba ją rozcieńczać. Substancja aktywna i komponent daje formę użytkową pestycydów czyli preparat handlowy.

Formy użytkowe pestycydów stosujemy w postaci:

• Proszków do opylania - zawierają niski procent substancji aktywnej, lecz mogą stanowić zagrożenie dla ludzi wykonujących opylanie;
• Proszków zwilżonych - do sporządzania zawiesin wodnych. Są używane najczęściej do opryskiwania roślin;
• Proszków do sporządzania roztworów wodnych - charakteryzują się dobrym rozdrobnieniem cząsteczek;
• Koncentratów do sporządzania emulsji, gdzie preparat handlowy z wodą tworzy emulsję;
• Roztworów do aerozolowania - preparaty w formie aerozolu. Są wytwarzane przez rozpuszczanie składnika czynnego w łatwo parującym rozpuszczalniku organicznym z dodatkiem odpowiednich substancji pomocniczych. Nie wymagają rozcieńczenia z wodą przed zabiegiem. Obecnie ta forma użytkowa pestycydów jest stosowana najczęściej do produkcji bombek aerozolowych. W skład bombek aerozolowych wchodzi substancja aktywna, rozpuszczalnik i związki freonów, dzięki którym możliwe jest duże rozdrobnienie cząsteczek. Stosowanie drobnych kropel jest niekorzystne, gdyż ze względu na zbyt powolne ich opadanie zwiększa się możliwość zwiewania preparatu poza teren zabiegu. Dlatego też preparaty te przeznaczone są do użytku w pomieszczeniach zamkniętych i na niewielkich powierzchniach. Opryskiwanie drobnokropliste wymaga więc szczególnej dokładności w pracy.

Aerozolowanie polega na wytwarzaniu w powietrzu chmury sztucznej mgły złożonej z kropelek cieczy. Na małych powierzchniach i w gospodarstwie domowym można stosować tzw. "aerozole freonowe" produkowane w postaci wyżej wspomnianych bombek aerozolowych. Po naciśnięciu zaworu "bombki" płynny pestycyd wraz z freonem znajdującym się w zbiorniku wydobywa się pod znacznym ciśnieniem. Rozpuszczalnik odparowuje, freon się ulatnia, a cząsteczki pestycydu rozprzestrzeniają się w powietrzu i osadzają stopniowo na roślinach.

Ponieważ większość pestycydów jest toksyczna dla organizmów żywych, wykonując chemiczne zabiegi ochrony roślin, należy się liczyć z możliwością wystąpienia wielu ujemnych skutków ubocznych, które są związane z wprowadzeniem biologicznie aktywnych substancji do środowiska.

Niekorzystne oddziaływanie na środowisko nie ogranicza się do terenu, na którym wykonywany jest zabieg, ponieważ substancje toksyczne mogą przedostawać się do atmosfery i za jej pośrednictwem przemieszczać się na znaczne odległości od miejsca zastosowania. W wyżej wymienionych rodzajach pestycydów stosowane są wprawdzie freony, ale są to preparaty drogie, niezbyt opłacalne, dlatego stosowane są w niewielkich ilościach. Ma to z pewnością wpływ na niszczenie warstwy ozonowej, ale nie jest to na pewno decydujące o tych procesach.