Strona główna 


ALTERNATYWA DLA CHEMII

Ekolodzy i ludzie propagujący alternatywny model życia często spotykają się z opinią, że są obdarzeni zbyt bujną wyobraźnią i proponują rozwiązania niewątpliwie korzystne dla środowiska i zdrowia człowieka, jednak niemożliwe do realizacji. Takie opinie są często krzywdzące, ale aby wykazać ich bezzasadność należy dysponować sporym zasobem wiadomości. Zadaniem tego artykułu jest wypełnienie chociaż w niewielkim stopniu luki między marzeniem a rzeczywistością, teorią i praktyką.

Chyba nikogo nie trzeba już przekonywać o straszliwym wpływie pestycydów na zdrowie nasze i naszej planety. Tym bardziej, że Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej podchodzi, moim zdaniem, zbyt lekko do tego problemu, dopuszczając na przykład do stosowania w Polsce 60 pestycydów zakazanych, objętych restrykcjami, nie zarejestrowanych lub wycofanych w innych krajach. Z tej "sześćdziesiątki" 20 preparatów zawiera substancje rakotwórcze (są to dane z "Encyklopedii Życia"). Oczywiście przy takiej polityce rolnej najwspanialszym z punktu widzenia ekologa, a także konsumenta, rozwiązaniem byłoby całkowite zrezygnowanie ze stosowania chemicznych środków ochrony roślin. A co zamiast nich?
1. Stosowanie w uprawie gatunków i odmian odpornych na choroby i szkodniki, np. jabłonie całkowicie odporne na parch - Prima, Liberty, Priam; pomidory odporne na brunatną plamistość, wirus mozaiki tytoniowej, werticilozę, fuzaryjne więdnięcie, nicienie - Carmello, Agata, Nemarex.
2. Bezwarunkowa rezygnacja ze stosowania preparatów służących jedynie poprawie wyglądu owoców, np. przyspieszających wybarwianie: Alar (w 1989r. wycofany w USA), Ethrel, Pomonit. Zamiast nich stosować właściwe zabiegi agrotechniczne, zwłaszcza cięcie, przerzedzanie zawiązków (mechaniczne - nie chemiczne), właściwy dobór odmian i podkładek.
3. Stosowanie oprysków preparatami zawierającymi zarodniki bakterii Bacillus thuringiensis, powodującej chorobę i śmierć żerują\cych gąsienic, np. Bipel, Bactospeine, Thuricide.
4. Introdukcja czyli wprowadzenie pasożytów na porażone przez szkodniki uprawy, np. kruszynek zwalcza gąsienice motyli, osiec korówkowy atakuje bawełnicę korówkę, dobrotnica szklarniowa niszczy mączlika szklarniowego.
5. Stosowanie w uprawie roślin gruntowych włóknin przyspieszających wzrost oraz uniemożliwiających szkodnikom składanie jaj na roślinie i glebie wokół niej, np. Agryl, Covertan, Lustrasil, Mypex.
6. Stosowanie odpowiednich zabiegów uprawowych mających na celu stworzenie roślinom optymalnych warunków wzrostu. Szkodniki atakują przede wszystkim rośliny słabe i chore. Dobra znajomość zasad uprawy uniemożliwia atak niektórym szkodnikom, np. warzywa kapustne uprawiane z siewu wprost do gruntu są porażane przez śmietkę w niewielkim stopniu lub wcale. Przestrzeganie płodozmianu.
7. Termiczne odkażanie ziemi (parowanie) i narzędzi oraz zaprawianie nasion gorącą wodą, np. 51-52 C przez 20-30 minut; rzadziej suchym powietrzem, np. nasiona pomidora przeciw wirusowi mozaiki w temp. 72 C przez 24 godziny.
8. Ręczne zbieranie, strząsanie chrząszczy, gąsienic, a następnie ich niszczenie.
9. W wyniku zastosowania nienaturalnych warunków oświetlenia (np. w szklarni) zauważono u niektórych szkodników niekiedy znaczne zahamowanie tempa wzrostu lub niemożność przejścia owadów w stadium diapauzy. Takie nie diapauzujące owady nie są w stanie przetrwać nadchodzących warunków zimowych i giną.
10. Obwody drgań dla roślin. Spirala z drutu miedzianego o odpowiedniej liczbie zwojów otaczają\ca pień drzewa powoduje powstawanie mikrodrgań, które działają odstraszająco na owady, a więc i na szkodniki drzew owocowych.
11. Odstraszanie szkodników przy pomocy ogólnie dostępnych środków: mydło w woreczku po włoszczyźnie powieszone na gałęzi odstrasza sarny, odtwarzanie nagranych głosów przerażenia wydawanych przez ptaki lub pisku jastrzębia przegania ptasie szkodniki, smarowanie pni drzew zebranym lisim kałem zniechęca zająca.
12. Stosowanie w praktyce zasad alleopatii czyli wzajemnego sąsiedztwa roślin wpływających na siebie w sposób korzystny lub szkodliwy i odstraszających szkodniki, np. naprzemienny siew marchwi i cebuli: marchew odstrasza śmietkę cebulankę, a cebula połyśnicę marchwiankę.
13. Wykorzystanie roślin pułapkowych, które przyciągają szkodniki. W odpowiednim momencie rośliny wraz ze szkodnikami usuwamy z plantacji, np. aksamitka wabi nicienie, wierzchołki pędów bobu są zasiedlane przez mszycę burakową.
14. W przypadku bardzo obfitego wystąpienia szkodników można zastosować różne wywary i wyciągi roślinne. Należy jednak pamiętać, iż jest to ostateczność, gdyż stosowane preparaty są zazwyczaj silną trucizną i oprócz organizmów szkodliwych zabijają całe rzesze owadów pożytecznych. Ich zaletą w stosunku do środków chemicznych jest to, iż szybko i bez śladu rozkładają się w środowisku.
15. Przyciąganie organizmów pożytecznych poprzez stworzenie im optymalnych warunków życia: zakładanie żywopłotów, zostawianie pasów chwastów na miedzach, ochrona oczek wodnych, zakładanie budek lęgowych, poideł, karmników, tworzenie kryjówek, np. dla skorków.
16. Zaprawianie nasion przed siewem preparatami biodynamicznymi, np. preparat nr 500 dla szpinaku, nr 507 dla pomidorów, porów, cebuli.
17. Zebranie larw lub egzemplarzy dorosłych występującego szkodnika, spopielenie ich w wysokiej temperaturze, sporządzenie roztworu homeopatycznego przy wykorzystaniu powstałego popiołu i wody oraz oprysk.
18. Stosowanie pułapek feromonowych, które przyciągają samce lub samice danego gatunku, uniemożliwiając rozród.
19. Wprowadzenie na tereny uprawne szkodników o zmienionym genotypie lub wysterylizowanych, co zapobiega rozwojowi następnych pokoleń szkodników.
20. Stosowanie w praktyce zaleceń rolnictwa Homa, a zwłaszcza palenie ogni Agnihotry i wykorzystanie powstałego popiołu przy zwalczaniu szkodników. 21. "Pielęgnując rośliny rozmawiaj z nimi i życz im, aby były silne. Bądź pełen Miłości zabarwionej współczuciem, a nie litością."

Część z przedstawionych przeze mnie metod ochrony roślin jest jeszcze ciągle w sferze badań i doświadczeń, ale jednak wskazuje kierunek rozwoju rolnictwa przyszłości.
Sebastian Krajewski


Początek strony