MEMORANDUM 

DO: Ministera Przemysłu i Handlu Rzeczypospolitej Polskiej 
Zygmunta Niewiarowskiego. 

OD: Prezesa Okręgu Mazowieckiego Polskiego Klubu Ekologicznego, 
dra inż. Zbigniewa M. Karaczuna. 

TEMAT: Uwagi w sprawie negocjacji Europejskiej Karty Energii. 

     Zwracam się do Pana Ministra w sprawie, która budzi nasze 
głębokie zaniepokojenie. Sposób prac nad Europejską Kartą 
Energii, utajnienie informacji o negocjacjach przed opinią 
publiczną i niedopuszczenie członków międzynarodowych 
organizacji pozarządowych do udziału w obradach w charakterze 
obserwatorów powoduje wzrost nieufności co do intencji 
negocjacji. Uważamy, że decyzje o polityce energetycznej, która 
- jak powszechnie wiadomo - w stopniu najwyższym oddziałuje na 
możliwość realizacji polityki ekologicznej państwa, powinny 
zapadać przy udziale opinii publicznej, a nie w wąskim gronie 
negocjatorów rządowych,. 

     W naszej opinii Europejska Karta Energii w obecnym 
kształcie sprzyja przede wszystkim rozwojowi obecnych, 
niewydajnych metod pozyskiwania energii i jej użytkowania i 
bazuje na pomyśle otwarcia węglowych rynków Rosji i innych 
krajów Europy Wschodniej dla rynku zachodniego. 

     Uważamy, że aspekty środowiskowe produkcji energii, jej 
transportu i użytkowania, powinny być bezwzględnie brane pod 
uwagę podczas opracowania poszczególnych paragrafów Karty. 
Koszt kontroli i unikania negatywnych skutków środowiskowych 
powinien być wliczany do kosztów energii. 

     Nowe inwestycje powinny być kierowane przede wszystkim w 
proekologiczne, energetycznie oszczędne technologie, zamiast w 
kierunku rozwijania przestarzałych, niewydajnych technik, które 
powodują powstawanie ogromnych i nieodwracalnych szkód w 
środowisku przyrodniczym. 

     Dlatego też domagamy się, aby przygotowywany dokument brał 
pod uwagę następujące założenia: 

1. BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE. 

     Naczelnym celem Karty powinno być bezpieczeństwo 
pozyskiwania energii. Dlatego pierwszeństwo powinno być dawane: 

- eliminowaniu odpadów energetycznych, zwłaszcza przez 
wprowadzanie technologii energooszczędnych i małoodpadowych, 
- rozwój alternatywnych źródeł energii i przemysłu z tym 
związanego. 

     Jak wskazuje historia, zależność od zagranicznych źródeł 
energii prowadzi do powstawania znacznych napięć 
międzynarodowych i niesie za sobą poważne ryzyko konfliktów. 

2. OCIEPLENIE GLOBALNE. 

     Karta musi brać pod uwagę zarówno w swej preambule, jak i 
w paragrafach wykonawczych cele i zobowiązania Drugiej 
Światowej Konferencji Klimatycznej, zwłaszcza te z nich, które 
związane są z ustabilizowaniem emisji gazów szklarniowych na 
poziomie, który zabezpieczy przed globalnymi zmianami 
klimatycznymi o podłożu antropogennym. Rola CO2 i metanu w 
powodowaniu zmian klimatycznych powinna być brana pod specjalną 
uwagę. 

3. INNE ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKOWE WSKUTEK SPALANIA. 

     Oprócz zmian klimatycznych spalanie węgla powoduje 
powstawanie szeregu innych szkód ekologicznych, takich jak 
kwaśne deszcze, smog przemysłowy, wycieki ropy naftowej i 
degradacja ekosystemów lądowych. Koszt wszystkich strat 
ekologicznych powinien być poznany, oceniony i włączany w cenę 
energii pozyskiwanej ze wszystkich źródeł nieodnawialnych. 

4. KONTROLA ŚRODOWISKOWA. 

     Karta powinna obligatoryjnie wprowadzać obowiązek oceny 
środowiskowej wszystkich nowych programów energetycznych. Tego 
typu kontrolą przede wszystkim objęte winny być emisje 
dwutlenku węgla i metanu. Jakiekolwiek projekty, które 
zwiększałyby emisję gazów szklarniowych, winny być odrzucane. 

5. GRA RYNKOWA. 

     Aby siły rynkowe odgrywały swoja pozytywną rolę w 
przekształcającej się Europie, polityka energetyczna, ekonomia 
i jej instrumenty powinny uwzględniać to, że: 

- ograniczenia środowiskowe będą respektowane, 
- wszystkie koszta środowiskowe będą brane pod uwagę. 

     Pomoc instytucjonalna i finansowa musi być udzielana dla 
promocji efektywnego wykorzystywania energii i nowych, 
odnawialnych źródeł pozyskiwania energii, a także przemysłowi 
towarzyszącemu tym technologiom. 

6. EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ENERGII I ŹRÓDŁA ODNAWIALNE. 

     Aby zaspokoić wzrastające zapotrzebowanie na energię Karta 
powinna promować narodowe i regionalne cele dla rozwoju 
efektywnego wykorzystania energii i rozwoju alternatywnych 
technologii jej pozyskiwania. 

7. PARTYCYPACJA SPOŁECZNA. 

     Udział społeczny w podejmowaniu decyzji o kierunkach 
polityki energetycznej jest kluczowym elementem dla osiągnięcia 
zakładanych celów tej polityki, a także dla wprowadzania metod 
efektywnego wykorzystywania energii. Dlatego też Karta powinna 
umożliwiać i wzmacniać udział społeczny w tym procesie. 

     Aby zagwarantować realizację powyższych zaleceń uważamy, 
że pierwszym posunięciem winno być dopuszczenie członków 
międzynarodowych organizacji pozarządowych (Friends of the 
Earth, Greenpeace) do udziału w charakterze obserwatorów w 
negocjacjach Europejskiej Karty Energii. Uważamy również, że 
udostępnienie informacji o toczonych rozmowach polskiej opinii 
publicznej byłoby realizacją "zasad uspołecznienia zarządzania 
ochroną środowiska" sformułowaną w "Polityce ekologicznej 
Państwa". 

     Dlatego proponujemy, aby strona polska wystąpiła z 
propozycją realizacji tych wniosków na międzynarodowym forum 
obrad dotyczących Europejskiej Karty Energii. Poprawiłoby to 
obraz naszego kraju w oczach opinii międzynarodowej, uważającej 
niejednokrotnie Polskę za kraj prowadzący antyekologiczną 
politykę i nie dbający o tworzenie demokratycznych mechanizmów 
partycypacji społecznej. 

     W uzupełnieniu do powyższego oświadczenia proszę: 

- aby wysyłać do Niewiarowskiego listy z pytaniami jak 
Ministerstwo Przemysłu wyobraża sobie realizacje 
międzynarodowo - prawnych zobowiązań Polski do ograniczenia 
emisji dwutlenku węgla i tlenków siarki w świetle istniejącej 
"Polityki energetycznej państwa" i czy zamierza (jak, kiedy, 
gdzie i za czyje pieniądze) budować energetykę atomową w 
naszym kraju, oraz z żądaniem stworzenia nowej, 
uwzględniającej uwarunkowania sozologiczne i konieczność 
oszczędzania energii polityki energetycznej naszego Kraju; 

- aby wysyłać listy do Hortmanowicza z pytaniem jakie 
działania podjęło MOŚZNiL aby zmniejszyć uciążliwość 
energetyki, dostosować programy jej rozwoju do wymagań 
wypływających z prawno - międzynarodowych zobowiązań Polski 
(np. konwencji o ochronie klimatu) i co zrobili aby 
wprowadzić zapisy o ochronie środowiska do Europejskiej Karty 
Energii. 

     Myślę, że gdyby otrzymali oni takie listy od 20 - 30 
organizacji z całej Polski to może wreszcie bardziej serio 
zaczęto by pracować w naszym Kraju nad programami 
oszczędzania energii i pozyskiwania jej ze źródeł 
odnawialnych. 

Zbigniew M. Karaczun 

prezes OM PKE