Dolina Aspe w Pirenejach francuskich jest jedną z ostatnich pirenejskich dolin nie zniszczonych przez człowieka. Ma ponad 60 km długości i jest szczególnie cenna ze względów ekologicznych, m.in. dlatego, że zamieszkuje ją największa populacja niedźwiedzia brunatnego w Pirenajach (około 12 z wszystkich 20).

Mimo że prowadząca przez dolinę linia kolejowa została zamknięta ze względu na słaby ruch, rządy Francji i Hiszpanii chcą wybudować tam autostradę i tunel, a ich zamierzenia wspiera finansowo Wspólnota Europejska. Jeżeli nie uda nam się powstrzymać tej budowy, jeszcze raz stracimy na zawsze unikalny zakątek przyrody. We Francji protest przeciwko temu projektowi datuje się od ujawnienia planów budowy w 1988r. Od r. 1991 akcję lokalną wspierają zaangażowani w ruch ekologiczny ludzie z całej Europy. Aby skoordynować działania międzynarodowe YEE (Youth Environment Europe) rozpocząło projekt "Ruch drogowy" (Traffic project), który ma nie tylko zajmować się organizowaniem protestu przeciwko budowie autostrady w dolinie Aspe, ale także przeciwko planom budowy 30 tys. km autostrad w całej Europie.

Aby ocalić dolinę Aspe odbyło się już wiele akcji, w tym dwa międzynarodowe obozy w dolinie, demonstracje przed ambasadami Francji w całej Europie, akcje w Brukseli przed siedzibą EWG, zbieranie podpisów i wysyłanie protestów do ludzi odpowiedzialnych za projekt. W rezultacie projekt stał się znany zarówno we Francji jak i w Europie, budowa została czasowo wstrzymana przez Sąd Administracyjny w Pau z powodu braku odpowiedniej ekspertyzy oceniającej wpływ projektu na środowisko, EWG czasowo zawiesiło finansowanie budowy, a wiele osób w całej Europie dowiedziało się o tej sprawie i o problemach ekologicznych związanych z transportem.

Sąd Tribunal Administratif w Pau wydał orzeczenie, że Deklaracja Użytecznoćci Publicznej (zawierająca ocenę oddziaływania na środowisko) jest sprzeczna z prawem, gdyż ocena oddziaływania na środowisko koncentruje się wyłącznie na obszarze, na który prace przy budowie tunelu wpływają bezpośrednio, a powinna obejmować cały obszar doliny Aspe, jako że dyrektywa 85/337 jasno stwierdza, że ocena oddziaływania inwestycji na środowisko nie powinna ograniczać się do efektów bezpośrednich, ale brać pod uwagę także efekty pośrednie.

Prace na budowie zostały natychmiast wstrzymane.

Rząd Francji opublikował stanowisko w sprawie doliny Aspe. Czytamy w nim, że prace nad unowocześnieniem i powiększeniem połączeń drogowych między Francją i Hiszpanią będą kontynuowane, a dokumentacja zostanie uzupełniona o odpowiednią ocenę oddziaływania na środowisko. (A więc ekspertyza ta nie będzie miała żadnego wpływu a kontynuację prac.)

6 tys. osób przybyło do Pau aby poprzeć szybką budowę tunelu.
Podejrzewa się, że demonstracja ta była finansowana przez władze regionalne.

Wydawało się, że EWG wycofa się z finansowania projektu, ale tak się nie stało: wpłaty zostały tylko zawieszone. Prace po hiszpańskiej stronie tunelu, planowane na styczeń'93 zostały odłożone na ok. rok.

"La goutte d'Eau", pub, restauracja i hotel, centrum aktywnego oporu w dolinie zostały zamknięty przez władze miejskie pod pretekstem nie spełnienia wymogów sanitarnych i względów bezpieczeństwa.

Eric Petetin i Dominique Mornet muszą iść do więzienia na 15 dni, ponieważ rok wcześniej, w lutym'92, zatrzymali samochód policyjny na drodze do miejsca budowy.

Zauważmy, że ci dwaj ludzie są skazani, ponieważ protestowali przeciwko projektowi sprzecznemu z prawem, natomiast nie spotkała się z potępieniem żadna z osób, które rozpoczęły budowę. A więc sprawiedliwość nie jest taka sama dla wszystkich. "Niektórzy ludzie są bardziej równi niż inni."

Więcej informacji na temat doliny można uzyskać od:

YEE Traffic Project
Kortrijksepoortstraat 140
B-9500 Gent
Belgia
fax: ń32/91-23.28.05

STANDARDOWY LIST PROTESTACYJNY

Szanowny Panie,

Niniejszym chcemy wyrazić nasze zaniepokojenie planami nowych prac infrastrukturalnych we Wspólnocie Europejskiej, a zwłaszcza tym, co dzieje się w dolinie Aspe w Pirenejach francuskich.

Jak pan zapewne wie, wiele problemów dotyczących środowiska jest wynikiem zmotoryzowanego ruchu drogowego (wyraźnie stwierdza to biała księga EWG dotycząca polityki transportowej Komisji). Zapewne wie pan także, że EWG spodziewa się conajmniej 40% wzrostu transportu zmotoryzowanego w latach 1990-2010. Aby poradzić sobie z tym wzrostem i jego fatalnym oddziaływaniem na człowieka i środowisko, potrzebujemy "radykalnej zmiany w polityce transportowej", jak powiedział Van Miert, były komisarz do spraw transportu.

Na przekór temu EWG planuje finansowanie budowy dodatkowych 12 tys. km autostrad przed r. 2002. W jaki sposób Komisja EWG rozwiąże problem dewastacji środowiska budując więcej autostrad? Jak można zapobiec globalnemu ociepleniu i zmniejszyć emisję dwutlenku węgla, jeśli ruch samochodowy w Europie Zachodniej ma wzrosnąć o 40%?

Teraz gdy wszyscy zaczynają zdawać sobie sprawę z problemów związanych z ruchem samochodowym (emisja gazów powodujących efekt cieplarniany, pochłanianie przestrzeni i ludzi, zniszczenie licznych naturalnych siedlisk, wierzymy, że budowa nowych autostrad jest jednym z największych anachronizmów naszych czasów.

Przykładem tego jest planowany tunel w dolinie Aspe. Dolina ta cechuje się unikalnym krajobrazem, florą i fauną, reprezentuje jedyne w swoim rodzaju naturalne górskie siedlisko w Europie, jest m.in. zamieszkiwana przez 13 gatunków ptaków, objętych ochroną dyrektywną EWG o ochronie ptaków. Co więcej, dolina ta jest częścią siedliska kilku ostatnich w EWG niedźwiedzi brunatnych i jako taka jest chroniona konwencją z Berna.

Mimo tego, w dolinie Aspe ma być zrealizowany wielki projekt drogowy Pau-Saragossa. Aby zwiększyć ruch samochodów ciężarowych planuje się wybudowanie czteropasmowej autostrady z Pau do Oloron, modernizację i ulepszenie drogi RN 134 (z Oloron do Somport) i budowę tunelu pod Col du Somport na granicy z Hiszpanią. Raport TRANSES napisany (1989) dla EWG podkreśla, że w drugim etapie realizacji projektu, mianowicie 10 lat po pierwszych pracach "droga (ź RN 134) powinna być poszerzona do czteropasmowej autostrady (express road)". Nie trzeba wyjaśniać, że rezultatem tych prac będzie totalna dewastacja naturalnego piękna doliny.

Pomimo informacji, których dostarczyliśmy panu Van Miert, byłemu komisarzowi EWG do spraw transportu i środowiska, stwierdził on, że projekt spełnia wymagania przepisów EWG. Mylił się, o czym świadczy decyzja Sądu Administracyjnego w Pau z dn. 2.12.92. Sąd ogłosił, że prace budowlane są sprzeczne z prawem z powodu braku odpowiedniej ekspertyzy wpływu inwestycji na środowisko. Zdarzenia tego typu podważają wiarygodność Komisji EWG.

Jako obywatele Europy żądamy jasnego stanowiska Komisji EWG. Prosimy, aby EWG wstrzymało swoje poparcie finansowe dla tej planowanej katastrofy ekologicznej. Aby zapobiec wypadkom tego typu w przyszłości spodziewamy się, że Komisja ponownie rozważy swoje plany budowy nowych autostrad patrząc przez pryzmat swego zaangażowania na rzecz ochrony środowiska i odpowiedzialności, którą ponosi.

Z niecierpliwością czekamy na pana odpowiedź,