Strona główna 

ZB nr 5(47)/93, Maj 1993

ODKRYWANIE NOWEJ SYBERII

Na Dalekiej Północy, na półwyspie Tajmyr tworzy się rezerwat arktyczny. Dzięki pierestrojce sprawy posuwają się w miarę szybko. Tajmyr to tundra - na po- wierzchni większej niż całe Niemcy nie uświadczysz normalnego drzewa - wieczna zmarzlina. W najcieplejszym miesiącu średnia temperatura oscyluje wokół 10 C. Teren może wydawać się ludziom niegościnny, jest on mimo to bardzo cenny przyrodniczo. Już obecnie uznano obszar 1,4 mln hektarów za teren chroniony, teraz chodzi o roz- szerzenie obszaru wzdłuż rzeki Tajmyr aż po Morze Arktyczne. A jest kilka po temu ważnych powodów. Półwysep zamieszkiwany jest przez największe dziko żyjące stado reniferów - ponad 700 tys. zwierząt odbywa tu rokrocznie swoje wędrówki. Nie zakłó- cony jest cykl leminga - co 3-4 lata następuje gwałtowny wzrost populacji, a następnie gwałtowne jej załamanie. ściśle związany z nim jest rozród sów snieżnych i mew dra- pieżnych, ptaki te w latach "nieurodzaju" nie rozmnażają się. Również lis polarny dos- tosowuje się do leminga, zresztą takie skoki wpływają pośrednio na cały system - na przykład bernikla obroźna po załamaniu cyklu wraca na miejsca zimowania praktycz- nie bez potomstwa - efekt koncentracji lisa polarnego na szukaniu gniazd ptasich po załamaniu cyklu leminga. Półwysep Tajmyr jest punktem końcowym wschodnio- atlantyckiego przelotu ptaków - letnią siedzibą i miejscem rozrodu. Na zimę ptaki ciąg- ną poprzez wybrzeża Europy (na przykład WATTENMER - waty Morza Północnego - część Morza Północnego wzdłuż wybrzeża Holandii, Niemiec z licznymi wyspami) aż po południową Afrykę. Niektóre ptaki zimują u wybrzeży Morza Północnego - wspomniana już bernikla obroźna - przelot 4 tys. km, niektóre docierają aż do wybrze- ży Afryki - np. biegus rdzawy - 16 tys. km. Zaangażowanie WWF w ten projekt to os- tatnia niejako cegiełka tego przedsięwzięcia. W 1976 r. rząd Mauretanii uznał BANC d'ARCUIN na wybrzeżu zachodnioafrykańskim za park narodowy - przy pomocy WWF. Naliczono 2 mln ptaków, które mają tam zimowe leża albo międzylądowania m.in. wspomniany biegus rdzawy i siewkowate. Z kolei w r. 1969 utworzono park na- rodowy COTO-DONAWA - oczywiście przy udziale WWF-u. Jest to największy ob- szar mokradeł w Hiszpanii i jeden z ważniejszych w Europie - ważny punkt dla przela- tujących ptaków. Ostatnio WWF mocno angażuje się w WATTENMEER, m.in. dlate- go, że to ważny obszar dla ciągnących tędy ptaków. Teraz dzięki pieriestrojce aktyw- ność WWF sięga Tajmyru. Minister ochrony środowiska, prof. Woroncow, popiera tę inicjatywę i obiecuje pomoc rządu. A problemów jest parę. Trzeba utrzymać z dala gospodarcze wykorzystanie półwyspu - eksploatacja bogactw mineralnych, jak na są- siednim półwyspie Jamal, doprowadziłoby do dużych zniszczeń krajobrazu. Już obec- nie śmieci i pojazdy niewielkiej grupy mieszkańców, rybaków i myśliwych przysparzają kłopotu, tak jak niedozwolona, a ciągle narastająca turystyka przyrodnicza. Zagroże- niem może też być ruch statków wzdłuż wybrzeża Syberii.

Planuje się następujące pociągnięcia:

- pomoc wiarygodnym pozarządowym organizacjom ochrony przyrody w Rosji;

- utworzenie wspólnego dla nich biura w Moskwie;

- finansowanie niemiecko-rosyjskiej grupy planistów aż do powstania rezerwatu arktycznego.

Faza planowania szacowana na trzy lata pociągnie za sobą wydatek 50 tys. DEM; budowa i wyposażenie administracji rezerwatu - m.in. pojazdy, urządzenia techniczne; staranie o utworzenie i finansowe poparcie dla kolejnych rezerwatów - delta Leny, półwysep Jamal, półwysep Kanin.

Szacunkowy koszt początkowej fazy - 250 tys. DEM.

za WWF-Aktuell 4/91

Jacek Chroboczek



ZB nr 5(47)/93, Maj 1993

Poczštek strony