Katowice 11.7.93

Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec przygotowanego przez Pana i Pańskich kolegów z UD projektu ustawy o służbie zastępczej.

Wbrew zapowiedziom projekt ten przewiduje ograniczenie wolności człowieka w jeszcze większym stopniu niż obowiązująca obecnie ustawa o powszechnym obowiązku obrony. Uzyskanie służby zastępczej ma zostać zgodnie z nim uzależnione od jednoosobowej decyzji urzędnika, również odwołania mają być rozpatrywane jednoosobowo przez Pełnomocnika ds. Służby Zastępczej. Ubiegający się o służbę zastępczą ma zostać pozbawiony nawet przysługującej mu obecnie możliwości obrony i dowodzenia swoich racji w bezpośredniej rozmowie z komisją poborową: jego wniosek ma zostać odrzucony, jeśli nie będzie zawierał uprawdopodobnienia faktu, że wyznawane przez poborowego zasady moralne, światopoglądowe lub religijne uniemożliwiają mu pełnienie służby wojskowej, służby w obronie cywilnej lub odbywanie porzeszkolenia wojskowego. Brak w projekcie ścisłych kryteriów takiego uprawdopodobnienia oznacza, że urzędnik ma otrzymać nieskrępowaną możliwość arbitralnego orzekania przy biurku, czy dany wniosek jest wystarczająco uprawdopodobniony, czy też nie. Zaostrzone mają również zostać warunki odbywania służby zastępczej - np. przewidywana jest kara do 3 lat więzienia za "uporczywe niewykonywanie poleceń w sprawach służbowych" przy jednoczesnym zakazie zrzeszania się w związkach zawodowych i udziału w strajkach, co w praktyce oznacza zdanie poborowego odbywającego służbę zastępczą na łaskę i niełaskę jego bezpośredniego zwierzchnika.

W związku z powyższym, wolimy, by współczesne formy pracy niewolniczej, jakimi są zasadnicza służba wojskowa oraz służba zastępcza, były narzucane na obecnych zasadach, niż gdyby miał wejść w życie Pański projekt. Nie oznacza to rzecz jasna, że je akceptujemy - uważamy, że nawet "społecznie użyteczne" niewolnictwo jest godne potępienia.