| Strona główna |
W czerwcu odbyła się w Kozubniku k. Bielska-Białej konferencja nt. poszanowania energii i środowiska. Ok. 160 fachowców z różnych dziedzin (od górnictwa i dyrektorów elektrowni do rolników i speców od kolektorów słonecznych czy paliwa rzepakowego) znalazło - o dziwo! - wspólny język. Przedstawiono mnóstwo przykładów istniejących już w Polsce technologii obniżających energochłonność czy umożliwiających wykorzystanie wielkiego potencjału energii odnawialnych (głównie słoma, odpady drewna, małe elektrownie wodne).
Głównie brak jednak "woli politycznej" kolejnych rządów. Pieniądze dalej idą na sektor produkcji energii, nie zaś na 3 - 10 razy tańszy (tak!!!) sektor poszanowania energii.
Poniżej przedstawiam uchwałę konferencji w sprawie Agencji Poszanowania Energii oraz wyjątki z dużej uchwały dotyczącej poszanowania energii w różnych działach gospodarki. Rząd dostał oczywiście tę uchwałę w całości.
Czytelnicy ZB! Pomóżcie, by następny sejm i rząd wreszcie zrozumiały kluczowe znaczenie zmniejszenia energochłonności dla zmniejszania bezrobocia oraz katastrofy środowiska (ok. 80% zanieczyszczenia powietrza to skutek działania marnotrawnych dinozaurów energetyki itp.).
Mirosław Dakowski
Uczestnicy Konferencji po uwzględnieniu, że:
energochłonność dochodu narodowego Polski jest zdecydowanie większa niż w państwach o gospodarce rynkowej,
środowisko jest zdegradowane, a w niektórych regionach kraju osiągnęło stan katastrofy ekologicznej,
świadomość społeczna w zakresie efektywnego użytkowania energii i jego związku z ochroną środowiska jest znikoma,
oraz po wszechstronnym przedyskutowaniu sposobów rozwiązania powyższych problemów
uważają Narodową Agencję Poszanowania Energii za niezbędną i wzywają Rząd do jak najszybszego sfinalizowania działań mających na celu jej powołanie.
Agencja powinna niezwłocznie opracować spójny program polityki racjonalnego użytkowania energii i paliw w Polsce. Program ten musi obejmować zagadnienia legislacji, finansowania oraz organizacji energetyki od strony użytkownika i edukacji społeczeństwa w tej dziedzinie.
Jego realizacja powinna ułatwić zmniejszenie napięć spirali inflacji, zapewni dziesiątki tysięcy nowych miejsc pracy, a więc zwiększy poczucie bezpieczeństwa społecznego. Program ten, uwzględniając doświadczenia zagraniczne, powinien przede wszystkim brać pod uwagę polskie warunki i wykorzystywać osiągnięcia i bogate doświadczenia polskich specjalistów. Polski nie stać na dalsze marnotrawstwo energii, paliw, środowiska i czasu.
Polska dysponuje dużymi zasobami nośników energii pierwotnej, lecz struktura ich użytkowania jest niekorzystna - 95% stanowią paliwa stałe, których spalanie powoduje zagrożenie środowiska.
Jednocześnie poziom zużycia energii jest niewspółmiernie wysoki w stosunku do dochodu narodowego w porównaniu z krajami Europy Zachodniej o podobnym klimacie.
świadomość społeczna i znajomość problemów związanych z racjonalnym użytkowaniem energii i środowiska jest znikoma, chociaż odczucia społeczne wskazują na znaczne zaniepokojenie obecną sytuacją.
Jaskrawym przykładem skutków działań prowadzących do degradacji środowiska czy wręcz katastrofy ekologicznej może być Górny śląsk. Wieloletni brak prawidłowych mechanizmów ekonomicznych powoduje ogromne napięcia w całej gospodarce, a w szczególności w sferze pozyskiwania i użytkowania nośników energii. Dotychczas obowiązują jeszcze w tym zakresie stare akty normatywne i przepisy, mimo gruntownych przemian politycznych, społecznych i gospodarczych, zachodzących w ostatnich latach.
Uchwały i ustawy sejmowe, rozporządzenia rządowe i zarządzenia resortowe są częstokroć nieprecyzyjne i fragmentaryczne. Nadal brak jeszcze pełnego zrozumienia wagi problemów polityki energetycznej oraz potrzeby stworzenia podstaw prawno-ekonomicznych do racjonalnego użytkowania energii i środowiska. Przedstawiciele krajowego przemysłu, rolnictwa, budownictwa, transportu, energetyki, zarówno w sferze wytwórczej jak i naukowej, badawczej i konsultingowej oraz reprezentanci szkolnictwa wyższego przedstawiają następujące podstawowe tezy charakteryzujące stan obecny oraz konieczne kierunki działań. (...)
Analizy wskazują na możliwość istotnego zmniejszenia zużycia energii pod warunkiem dokonania znacznego wysiłku na rzecz racjonalizacji jej użytkowania. Odnosi się to zarówno do producentów nośników energii jak też jej użytkowników. W analizach tego typu zaleca się jednoczesne praktyczne zastosowanie metod:
planowanie energetyczne zorientowane na użytkownika (end-user-oriented-planning) i
międzygałęziowa analiza najniższych kosztów (least-cost-analysis), na poziomie gospodarki kraju, regionu i innych jednostek administracyjnych.
Mechanizmy rynkowe są niewystarczające. Konieczna jest określona polityka racjonalizacji użytkowania energii. Dla uruchomienia całego mechanizmu niezbędny jest spójny wysiłek społeczeństwa, umożliwiony jednak i zapoczątkowany przez państwo. Mimo iż realizacja działań racjonalnych oparta jest na aktywności indywidualnych członków społeczeństwa, to nawet w warunkach gospodarki rynkowej istotne jest powołanie agendy rządowej (Agencja Poszanowania Energii), odpowiedzialnej za użytkowanie energii w państwie. (...)
Niezbędne jest podjęcie wszechstronnych działań edukacyjnych, które obejmowałyby zarówno wprowadzenie tej tematyki na wszystkich szczeblach nauczania, od podstawowego do akademickiego, oraz popularyzację wiedzy z wykorzystaniem wszystkich możliwych środków, jak publikacje, prasa, radio i telewizja. (...)
Energochłonność krajowych systemów: pozyskiwania węgla, elektroenergetycznego i ciepłowniczych jest duża. Przykładowo, dla energii elektrycznej jedynie ok. 20% energii chemicznej węgla zamieniana jest na użyteczną postać energii. Możliwe jest obniżenie tej energochłonności nawet o kilkadziesiąt procent, ale wymaga to na ogół kosztownych i długotrwałych przedsięwzięć technicznych, organizacyjnych i legislacyjnych. (...)
Należy wprowadzić przepisy (na wzór przepisów amerykańskich PURPA) uniemożliwiające uzyskiwanie przez sieć elektroenergetyczną nieuzasadnionego zysku przy zakupie energii elektrycznej od elektrociepłowni i od małych wytwórców. Koszt kupowanej energii elektrycznej powinien być jednakowy dla wszystkich jej wytwórców i może zależeć, co najwyżej, od stopnia obciążenia systemu. Obecna sytuacja powoduje zmniejszenie zakresu skojarzonej gospodarki cieplno-energetycznej i ogranicza rozwój małej energetyki.
Należy stworzyć preferencje dla krajowych wytwórców urządzeń do wykorzystania energii odpadowej.
Należy zaliczyć rozwój energoelektroniki do strategicznych kierunków rozwoju elektroniki w Polsce. Upowszechnienie sterowania mocą dostarczaną do procesów przy zastosowaniu przekształtników energoelektronicznych zmniejszy znacznie energochłonność procesów przemysłowych.
Energochłonność budowania i eksploatacji budynków jest w naszym kraju ponad dwukrotnie większa niż w krajach wysoko rozwiniętych. Powoduje to ogromne marnotrawstwo oraz wzrost kosztów wznoszenia budynków i ich eksploatacji, a zwłaszcza kosztów ogrzewania, a ponadto jest istotną przyczyną większego skażenia środowiska.
W przemyśle materiałów budowlanych należy wprowadzić energooszczędne technologie, zwłaszcza w produkcji cementu, oraz preferować materiały o niskiej energochłonności (jak beton komórkowy i cegła wapienno-piaskowa). należy też zwiększyć produkcję wysoko efektywnych materiałów termoizolacyjnych. We wznoszeniu budynków należy ograniczyć do niezbędnego minimum stosowanie przegród z elementów wielkopłytowych. (...)
Transport osób i ładunków, główny konsument paliw płynnych, emituje jednocześnie około 33% CO i Pb oraz około 29% HC i 23% NOx z całkowitej masy emisji tych substancji toksycznych do atmosfery. Dodatkowymi skażeniami są wycieki paliw. cieczy eksploatacyjnych i cząstek stałych. Hałas i zakłócenia radioelektryczne stanowią dodatkowe obciążenie dla otoczenia. (...)
a) wszystkie pojazdy samochodowe poruszające się po drogach w Polsce (łącznie z tranzytem) muszą spełniać wymagania zawarte w obowiązujących regulaminach EKG ONZ;
b) wszystkie materiały eksploatacyjne (paliwa, oleje, płyny, kosmetyki) winny mieć odpowiednie atesty, a paliwa proekologiczne (benzyny bezołowiowe, paliwa gazowe, olej napędowy z rzepaku) winny być promowane zachętami ekonomicznymi; (...)
d) podatek drogowy winien być składnikiem ceny paliwa tak, aby kosztami użytkowania dróg i degradacji srodowiska obciążone były również pojazdy korzystające z tranzytu oraz "czasowo" dopuszczone do ruchu w Polsce.
Rosnący ruch samochodowy w mieście można i trzeba skutecznie ograniczyć przez rozwój telefonii miejscowej, sieci dróg rowerowych na wzór miast Europy Zachodniej i modernizacji kolei dojazdowych. Są to rozwiązania tańsze i zdrowsze. (...)
Transport wodny - system transportu rzecznego głównych rzek i kanałów wymaga odbudowy. Jest to transport najtańszy i najmniej szkodzący środowisku. (...)
Działania racjonalizujące zużycie energii w rolnictwie i przetwórstwie spożywczym powinny maksymalnie wykorzystywać lokalne, w tym także niekonwencjonalne źródła energii. (...)
W Polsce istnieje duży i niedoceniany potencjał odnawialnych nośników energii. Dotyczy to szczególnie biomasy (słoma, odpadki drewna, biogaz, możliwość plantacji energetycznych na nieużytkach), energii słonecznej, geotermalnej, a na Suwalszczyźnie i Wybrzeżu energii wiatru. Małe elektrownie wodne mogą ponadto zwiększyć retencję, a tym samym poprawić stosunki wodne kraju.
Dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego, kreacji nowych miejsc pracy oraz ułatwienia ekonomicznej aktywności ludzkiej, jak i zmniejszenia obciążenia środowiska niezbędne jest uruchomienie mechanizmów promujących rozwój źródeł energii odnawialnej i znaczne zwiększenie jej udziału w bilansie energetycznym całego kraju, a szczególnie w blilansach lokalnych. Do takich mechanizmów należy przerwanie dyskryminacji cenowej małych producentów energii oraz ulgi podatkowe i celne.