"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 2 (56), Luty '94

EKOLOGIA NA WYDZIALE BIOLOGII I OCHRONY ŚRODOWISKA

Z Wydziałem Biologii i Ochrony Środowiska jestem związany od lat. Tutaj kończyłem studia, obecnie pracuję w Katedrze Ekologii. Kilka lat temu zaczęła się moja przygoda z filozofią ekologiczną i wtedy uświadomiłem sobie, że coś tu nie jest w porządku w programie studiów dla biologów. Dostrzegłem, że nie poświęca się w trakcie studiów należytej uwagi wychowaniu człowieka wrażliwego na piękno przyrody, szanującego ją jako najwyższe dobro, zdolnego do podjęcia w swoim życiu osobistym i zawodowym praktycznych kroków w obronie życia, ginącej przyrody.
Obawiam się, że kształci się raczej "inżynierów od przyrody", a nie przyrodników kochających wszelkie życie, szanujących Przyrodę jako dobro niezastąpione. Istnieje dla mnie pewnego rodzaju sprzeczność, jak można uczyć życia, jego tajemnicy, nie ucząc jednocześnie szacunku dla niego, nie traktując poważnie zagadnienia uwrażliwienia młodego człowieka na otaczający świat innych istot. Wielu absolwentów tegoż Wydziału trafia do szkół. Wysoce problematyczną pozostaje odpowiedź na pytanie, czy wiedzą oni, jak nauczać o Naturze, aby wpoić jednocześnie szacunek i miłość dla całej Przyrody.
W ostatnim okresie pojawiły się pewne nieśmiałe symptomy zmian na lepsze. Pojawiła się grupa studentów, skupionych w Kole Naukowym Biologów, którzy pragną zrobić coś więcej, niż poznawać ją w murach uczelni, laboratoriach czy na ćwiczeniach terenowych. Drugi rok odbywa się cykl wykładów otwartych pt. "Wybrane problemy Ekologii i Ochrony Środowiska", zorganizowanych przez Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem Uniwersytetu Śląskiego (ZB 12, s. 91). W trakcie tychże wykładów zaczyna się rodzić coraz żywsza dyskusja, prowadzona między innymi przez studentów biologii, na tematy wykraczające poza program studiów. Przykładowo podejmuje się takie zagadnienia, jak świadomość ekologiczna, ekologiczne myślenie, ekologiczny styl życia, etyka poszanowania życia czy wreszcie nasza osobista odpowiedzialność za stan środowiska.
Na początku 1993r. narodził się pomysł, aby do programu studiów wprowadzić tematykę obejmującą zagadnienia, które określa się często terminem szeroko pojętej ekologii. Do tej pory na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska, dla studentów V roku był prowadzony wykład z zakresu "Ochrony Przyrody", prezentujący jej naukowe podstawy z punktu widzenia biologii. Ochrona Przyrody ma jednak źródła nie tylko w wiedzy biologicznej. Stosunek człowieka do Natury ma swoje korzenie w filozofii, etyce, religii, psychologii i innych dziedzinach wiedzy.
Od lutego '94 na wspomnianym Wydziale będzie odbywał się cykl wykładów monograficznych pt. "ZWIĄZKI CZŁOWIEKA ZE ŚRODOWISKIEM". Wykłady będą prowadzone przez niżej podpisanego oraz dra Jana Holeksę z Katedry Geobotaniki i Ochrony Przyrody, członka Pracowni Na Rzecz Wszystkich Istot z Bielska-Białej - Wapienicy. Celem wykładu jest przedstawienie różnorodnych źródeł związku człowieka z przyrodą i ich wpływu na kształtowanie środowiska przyrodniczego. Wykłady adresowane będą do studentów IV i V roku, ale z radością powitamy inne osoby, które chcą podjąć wspólną dyskusję na te trudne, lecz pasjonujące tematy.
Liczymy na zainteresowanie studentów i wsparcie duchowe z ich strony. Mamy nadzieje w ten sposób pokazać, że taka tematyka powinna zaistnieć na trwałe, jako niezwykle potrzebna w toku studiów przyrodniczych. Poniżej podajemy niektóre z tematów, które proponujemy w trakcie cyklu spotkań:
- Filozoficzne podstawy cywilizacji technicznej;
- Narodziny świadomości ekologicznej we współczesnym świecie;
- Stosunek człowieka do Natury w różnych kulturach;
- Chrześcijaństwo a ochrona przyrody;
- Ekologia i Nowa Fizyka a filozofia ekologiczna;
- Filozofia ekologiczna Henryka Skolimowskiego;
- Podstawy ruchu głębokiej ekologii Arne Naessa;
- Ekologiczny styl życia współczesnego człowieka;
- Filozofia praw zwierząt;
- Wegetarianizm i jego źródła;
- Obszary dzikiego życia - możliwości ich istnienia i rola;
- Ochrona przyrody a rozwój gospodarczy;
- Ruchy ekologiczne w Polsce i na świecie - formy ich działania;
- Edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży we współczesnej szkole.
Piotr Skubała
Katedra Ekologii
Uniwersytet Śląski, Katowice
"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 2 (56), Luty '94