"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 5 (59), Maj '94

LETS CZYLI JAK ŻYĆ GODNIE BEZ PIENIĘDZY

LETS (Local Exchange Trading Scheme) - System Lokalnej Wymiany Usług jest to system, którego podstawę stanowi wzajemna wymiana dóbr materialnych, usług czy umiejętności pomiędzy ludźmi zrzeszonymi w lokalnej sieci.
Mechanizm jest całkiem prosty: każda osoba układa listę umiejętności czy dóbr, które ma na wymianę. Lista jest przekazywana organizatorowi, który zebrawszy takie listy od wszystkich układa tematyczny skorowidz z nazwiskami i telefonami ludzi, zajmujących się określonymi dziedzinami. Członkowie systemu kontaktują się nawzajem w czasie pracy. Zapłata odbywa się w formie "fałszywych pieniędzy", których wartość wypisana jest na czeku. Czeki są zbierane przez 1 osobę i sumowane razem, jak w banku. Co 1,5-2 miesiące publikuje się listę osób, które biorą udział w wymianie, z zaznaczeniem "przychodów" i "wydatków". W przeciwieństwie do banku, jakikolwiek deficyt tu nie ma znaczenia, ponieważ system jest zamknięty i musi istnieć równowaga między członkami z kredytem oraz z deficytem - ci z deficytem napędzają system.
W wielu takich schematach "fałszywe pieniądze" mają równowartość w obiegowej monecie, w innych jedyną miarą jest czas. Ten rodzaj systemu wartościuje wszystkich ludzi jednakowo, tak więc godzina pracy krawcowej jest opłacana tak samo, jak godzina pracy mechanika.
Tego rodzaju system stwarza pewne trudności, gdy włączone są weń sklepy czy firmy, ponieważ one zazwyczaj nie przeliczają pracy na godziny.
Główną ideą systemu jest jego lokalny zasięg - gdy wydasz pieniądze w normalny sposób, to zarobione lokalnie prawie zawsze opuszczą region. Jak wiadomo, oficjalne pieniądze zawsze zgromadzą się tam, gdzie można ich zarobić jeszcze więcej, więc w rzeczywistości skończy się to wyzyskiem ludzi w krajach biednych lub też w przemyśle, który zagraża środowisku. A tego nie można w żaden sposób kontrolować. Jeśli chodzi o lokalne "fałszywe pieniądze" - to wiesz dokładnie, na co są wydawane. W nasz schemat włączony jest człowiek chory na chorobę Parkinsona (proces degeneracyjny w mózgu, który stopniowo ogranicza funkcje motoryczne i koordynacyjne ciała tłum.), który nie może kopać i uprawiać ogródka, z czego musiałby zrezygnować, gdyby nie LETS. Jeden z młodszych mężczyzn przekopuje mu ogród, natomiast jego wkład w schemat polega na hodowaniu roślinek z nasion i masażu.
Jedna kawiarnia w Anglii oferuje posiłki w 50% płacone w "fałszywych pieniądzach" LETS-u. Pieniądze te używane są do zakupu warzyw i owoców uprawianych ekologicznie, do opłacania prac wykonywanych w budynku kawiarni, jak np. malowanie ścian.
W chwili obecnej istnieje 180 takich systemów w Wielkiej Brytanii, ponad 200 w Australii i Nowej Zelandii, a idea rozszerza się ciągle.
Więc jeśli nie masz pieniędzy, a czujesz, że masz jakiś talent, który mógłbyś ofiarować ludziom również bez pieniędzy, to LETS pozwala przezwyciężyć wszelkie trudności z tym związane.
Val Oldaker
organizatorka LETS-u w Newbury w Wielkiej Brytanii
uczestniczka ruchu "Friends of the Earth"
członek "Green Party" w Wielkiej Brytanii

tłum. Grażyna Chojnacka
Glinki 119/134
85-861 Bydgoszcz
"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 5 (59), Maj '94