"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 12 (66), Grudzień '94

OPODATKOWANIE SIARKI W SZWECJI


Jednym z instrumentów ekonomicznych ochrony środowiska są podatki od zanieczyszczeń, np. od zawartości siarki w paliwach tj. węglu, torfie, olejach i gazie. Podatek taki został wprowadzony w styczniu'94 z inicjatywy Szwedzkiej Agencji Ochrony Środowiska w celu przyspieszenia redukcji krajowej emisji dwutlenku siarki. Ustanowienie podatku wychodziło naprzeciw uchwale Parlamentu Szwecji z 1988r. w sprawie ograniczenia emisji SO2 o 80% względem jej wielkości w 1980r., kiedy to wyniosła 507 tys. ton. Cel ten został już praktycznie osiągnięty w końcu 1992r., gdy emisja szwedzka zmniejszyła się do 102 tys. ton.
Wysokość wprowadzonego podatku zależy od zawartości siarki w paliwie. Dla oleju opałowego podatek wynosi 27 koron szwedzkich na metr sześcienny za każdą 0,1% siarki powyżej dopuszczonej bez opodatkowania obecności 0,1%. Dla węgla i torfu podatek wynosi 30 tys. koron szwedzkich za jedną tonę siarki w paliwie, czyli 3750 dolarów amerykańskich według kursu z początku 1994r. Jeżeli emisja S02 z procesu spalania jest ograniczana za pomocą instalacji odsiarczania spalin, to odpowiednia cześć zapłaconego podatku jest zwracana. Paliwo dla żeglugi oraz stosowane w celach innych niż wytwarzanie energii, np. będące surowcem dla przemysłu, nie jest opodatkowane.
Wysokość podatku została określona powyżej oszacowanych w końcu lat osiemdziesiątych kosztów granicznych redukcji emisji S02 w Szwecji. W obliczeniach ich uwzględniono dwa czynniki, tj. nakłady niezbędne na budowę instalacji odsiarczania gazów w zakładach spalających węgiel lub torf oraz już istniejące i prognozowane korzyści z zastosowania ciężkiego oleju opałowego o bardziej niskiej zawartości siarki w miejsce dotychczas stosowanego paliwa. Koszt usunięcia jednej tony siarki jest zawarty w granicach 10-15 tys. koron szwedzkich. Ostatecznie jednak przyjęto znacznie wyższy poziom opodatkowania, wobec czego efekty ekologiczne były natychmiastowe i znaczące. Ogólna emisja SO2 z procesów spalania zmniejszyła się z 54 tys. ton w 1990r. do 36 tys. ton w 1992r. W ograniczeniu tym rolę kluczową odegrał podatek od zawartości siarki w paliwie oraz istniejące i przewidziane do wprowadzenia, zaostrzone, roczne limity S02 z dużych źródeł stacjonarnych. Te administracyjne limity emisji zostały wprowadzone w południowej Szwecji w styczniu'93 i będą obowiązywały w całym kraju od 1997r.
Wpływ podatku od zawartości siarki jest zwłaszcza widoczny w przypadku ciężkiego oleju opałowego, używanego głównie w przemyśle. W 1990r. średnia zawartość siarki wynosiła w nim 0,65%. Zapewniało to wówczas spełnianie norm dla stężeń chwilowych S02 w gazach odlotowych, bowiem emisja 0,19 grama S/MJ odpowiada zawartości 0,8% siarki w oleju. Wprowadzenie podatku siarkowego sprawiło, że wkrótce zawartość siarki w tym oleju obniżyła się do 0,4%, co było wymagane przepisami dopiero od początku 1993r.
Dla oleju gazowego dopuszczalna zawartość siarki w 1990r. wynosiła 0,3%, a od stycznia'93 została obniżona do 0,2%. Obecnie używany olej gazowy zawiera poniżej 0,1% siarki, co również jest skutkiem podatku siarkowego. Olej napędowy dla silników wysokoprężnych zawiera obecnie nawet poniżej 0,005% siarki, podczas gdy w krajach Wspólnoty Europejskiej dopuszcza się 0,2% siarki, a od 1996r. będzie obowiązywało 0,06%.
Normy dopuszczalnej emisji krajowej S02 z procesów spalania węgla i torfu były w Szwecji już wcześniej bardzo zaostrzone, co wymuszało działania proekologiczne. Wprowadzenie podatku od zawartości siarki w paliwach przyczyniło się do dalszego ograniczenia emisji. Redukcja ta została osiągnięta przez stosowanie niskosiarkowego węgla oraz poprzez zwiększenie skuteczności oczyszczania spalin.
Zdaniem Szwedzkiej Agencji Ochrony Środowiska nałożony podatek jest łatwo ściągalny mimo sprzeciwów podczas jego wprowadzania. Szereg zakładów płacących go uzyskuje rabat. Ponadto Szwecja jest w tej korzystnej sytuacji, że nie ma elektrowni opalanych węglem brunatnym. Większość energii pochodzi z elektrowni wodnych i jądrowych, a paliwa stałe i olej opałowy stanowią tylko uzupełnienie bilansu energetycznego.
na podstawie Sulphur nr 232/94, str. 28-29
opracował Andrzej Żarczyński

"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 12 (66), Grudzień '94