"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 12 (78), Grudzień '95
Jednym z ważnych działań na rzecz ochrony Puszczy Białowieskiej jest próba przeniesienia korytarza powietrznego znad tego obszaru. Korytarz ten otwarty jest nad Puszczą dopiero od roku (wcześniej był przesunięty dalej na północ). Czasami zdarza się, ze jednocześnie widoczne są smugi kondensacyjne dziesięciu samolotów na raz, a hałas jest jak na Okęciu. W ostatnim roku stwierdzono również ok. dziesięciokrotny wzrost zawartości kadmu w powietrzu na obszarze Puszczy Białowieskiej. Jeżeli udałoby się związać to ze wzmożonym ruchem lotniczym, byłby to dobry argument w sporze o korytarz. Szukamy odpowiedzi na następujące pytania:
Cis pospolity, krzew dorastający do wysokości 8 - 15 m, wymaga wilgotnych gleb i znosi duże zacienienie. Jest to dwupienna roślina o ciemnozielonych igłach. Kwitnie w kwietniu i maju. Owocuje charakterystycznie w postaci nasion, otoczonych mięsistą osnówką koloru jaskrawoczerwonego. Owoc nie zawiera toksyn, w przeciwieństwie do innych części rośliny, jest więc chętnie zjadany przez ptaki i inne zwierzęta, dzięki czemu łatwiej się rozprzestrzenia.
Rezerwat leży nad jeziorem Muk, objętym ochroną częściową. Znajdują się tu wspaniałe okazy cisa, takie jak "Chrobry", zrosty cisów z drzewami liściastymi, np. z lipą drobnolistną, a także sosny zwyczajne. Najgrubszej z nich nie obejmą dwie osoby.
W rezerwacie Cisy Staropolskie spotkamy także sosny bliźniacze, kiedyś wspaniałe, dziś, niestety, uschnięte. Występuje tu takie bogactwo roślin naczyniowych, szczególnie chronionych gatunków, tj. obuwik pospolity, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów, gnieźnik leśny, kruszyk szerokolistny.
Reasumując, rezerwat w Wierzchlesie to przykład na to, iż potrafimy zaopiekować się cennymi zakątkami, takimi jak to skupienie chronionego cisa. Rezerwat ten ma wejść w skład Parku Narodowego Borów Tucholskich, którego ostateczne utworzenie ma nastąpić w roku przyszłym.
Zuzanna Bordewicz
Bydgoszcz