| Strona główna |
Prześledźmy również przepisy ustawy o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska z 20 lipca 1991 r. Art. 2 tej ustawy stwierdza, że do zadań PIOŚ należy między innymi współpraca w zakresie ochrony środowiska z organizacjami społecznymi. Dalej w art. 17 cytowanej ustawy zawarte jest sformułowanie, że PIOŚ współdziała w wykonywaniu czynności kontrolnych z organizacjami społecznymi, a współdziałanie to obejmuje między innymi wymianę informacji o wynikach kontroli.
Z powyższych przepisów nie wynika wprost bezpośredni obowiązek udzielania organizacjom społecznym przez urzędników konkretnej informacji. Przepisy te czynią to pośrednio, zobowiązując ograny administracji do współpracy i udzielania pomocy organizacjom, a jedną z takich form może być niewątpliwie udzielanie informacji.
Zwracając się do urzędu o udzielenie informacji powinno się wcześniej przygotować taką prośbę na piśmie. W przypadku odmowy udzielenia informacji można złożyć ją w urzędzie, domagając się uzasadnienia odmowy. Takie zabiegi mogą przyczynić się do uelastycznienia stanowiska urzędnika w naszej sprawie. W ostateczności odmowę udzielenia informacji można zaskarżyć do NSA.
Z przepisów ustawy o statystyce państwowej z 26 lutego 1982 r. wynika, że publikowanie wyników badań statystycznych oraz udostępnianie informacji statystycznych podlega ograniczeniom wynikającym z ochrony sfery praw osobistych oraz ochrony tajemnicy państwowej, produkcyjnej lub handlowej. Informacje jednostkowe o osobach prawnych, jednostkach organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej oraz o działalności gospodarczej osób fizycznych, zawierające dane objęte tajemnicą produkcyjną lub handlową mogą być udostępniane wyłącznie organom władzy, administracji i kontroli państwowej, a na ich publikowanie jest wymagana zgoda podmiotu, którego dotyczą.
Jak już zostało powiedziane, obowiązek udzielania informacji nie obejmuje wiadomości chronionych na podstawie ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej z 14 grudnia 1982 r. Zgodnie z art. 6 tejże ustawy naczelne i centralne ograny państwowe oraz terenowe organy administracji państwowej stopnia wojewódzkiego ustalają wykazy rodzajów wiadomości, stanowiących tajemnicę państwową, występujących w zakresie działania tych organów oraz w działalności jednostek organizacyjnych im podległych lub przez nie nadzorowanych. Wykazy te podlegają ogłoszeniu w dziennikach urzędowych lub innych wydawnictwach organów ustalających te wykazy. Teoretycznie są one jawne, ale w praktyce niezwykle trudno jest do nich dotrzeć. Podobne wykazy sporządzają w zakresie ich działalności również kierownicy państwowych, spółdzielczych i społecznych jednostek organizacyjnych. Tajemnicą państwową objęta jest wiadomość, której ujawnienie osobom nieupoważnionym może narazić na szkodę obronność, bezpieczeństwo lub ważny interes Państwa. Dalej w ustawie następuje wyliczenie informacji, które stanowią tajemnicę państwową. Zasadniczo żaden z wymienionych rodzajów wiadomości objętych tajemnicą państwową nie ma bezpośredniego związku z problematyką ochrony środowiska. Nas bardziej interesuje definicja pojęcia "tajemnica służbowa" i związane z tym ograniczenia w dostępie do informacji. Jest nią: wiadomość nie stanowiąca tajemnicy państwowej, z którą pracownik zapoznał się w związku z pełnieniem swoich obowiązków w państwowej, spółdzielczej lub społecznej jednostce organizacyjnej, a której ujawnienie może narazić na szkodę interes społeczny, uzasadniony interes tej jednostki organizacyjnej lub obywatela.
Tajemnica państwowa i służbowa są klasycznymi i powszechnie uznawanymi ograniczeniami zasady jawności życia publicznego. Nikt nie kwestionuje potrzeby istnienia wyłączeń niektórych rodzajów informacji z powszechnego obiegu, natomiast moim zdaniem dyskusyjne są kwestie zakresu dokonywanych ograniczeń. Jest on bardzo szeroki i dość dowolnie interpretowany przez urzędników.
Dziennikarzem jest osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji. Upoważnienie takie powinno być każdorazowo wystawiane i podpisywane przez redaktora naczelnego.
W prawie prasowym nie ma jednoznacznego rozgraniczenia, od kiedy dane pismo (na przykład ekologiczne) staje się publikacją w świetle ustawy oraz od kiedy osoba redagująca takie pismo staje się dziennikarzem. W praktyce przyjmuje się, że takim momentem jest otrzymanie przez pismo międzynarodowego znaku ISBN (podaję adres, pod którym znak można otrzymać: Biblioteka Narodowa, Al. Niepodległości, Warszawa, tel. 259-271 w.433). Drugim istotnym dla rangi wydawnictwa warunkiem jest rejestracja pisma w sądzie. Wniosek o rejestrację powinien zawierać: tytuł, siedzibę i adres redakcji, dane osobowe redaktora naczelnego, określenie wydawcy, jego siedzibę i dokładny adres oraz częstotliwość ukazywania się pisma.
Organy administracji państwowej i samorządowej, przedsiębiorstwa państwowe i inne jednostki organizacyjne mają obowiązek udzielania dziennikarzom informacji w zakresie swojej działalności. Jeżeli nie dysponują taką informacją, zobowiązani są przekazać ją dziennikarzowi lub redakcji w uzgodnionym terminie. Odmowa udzielenia informacji może nastąpić jedynie ze względu na ochronę tajemnicy państwowej lub służbowej. Na żądanie redaktora naczelnego złożoną na piśmie lub ustnie odmowę doręcza się zainteresowanej redakcji w terminie 3 dni wraz z uzasadnieniem.
7 listopada 1995 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie trybu udostępniania prasie informacji oraz organizacji i zadań rzeczników prasowych w urzędach organów administracji rządowej. Jest w niej kilka istotnych przepisów, mogących zainteresować osoby, które mogą korzystać z uprawnień dziennikarskich. Niestety, obowiązek informowania prasy o swojej działalności, wynikający z tego rozporządzenia, nie obejmuje przedsiębiorstw, będących własnością prywatną.
Z treści rozporządzenia wynika, że naczelne, centralne i terenowe organy administracji rządowej, przedsiębiorstwa państwowe i spółki Skarbu Państwa oraz inne państwowe jednostki organizacyjne mają obowiązek informowania prasy o swojej działalności oraz udzielania niezbędnych wyjaśnień i pomocy w wykonywaniu jej funkcji i zadań. Informacje udzielane prasie powinny być pełne, rzetelne i aktualne; nie mogą pomijać trudności i niedociągnięć oraz działań podejmowanych w celu ich usunięcia. Osoba udzielająca informacji ma prawo żądać od dziennikarza okazania ważnej legitymacji służbowej lub innego ważnego dokumentu, stwierdzającego prawo zbierania przez niego informacji oraz zawierającego nazwę redakcji, którą reprezentuje. Organy udzielające informacji obowiązane są udzielać odpowiedzi na przekazaną im krytykę prasową bez zbędnej zwłoki, nie później jednak, niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania krytycznego artykułu. W odpowiedzi na krytykę i interwencję prasową należy odnieść się rzeczowo do wszystkich podnoszonych zarzutów oraz poinformować o sposobie wykorzystania uwag i wniosków. Zgodnie z § 15 omawianego rozporządzenia jego przepisy stosuje się również do organów samorządu terytorialnego, organizacji samorządowych oraz innych organizacji i jednostek w zakresie zleconych im zadań w sferze administracji państwowej i ich działalności publicznej.
Jak z powyższych przepisów wynika, warto jest zalegalizować (poprzez uzyskanie ISBN oraz rejestrację w sądzie) wydawane przez organizację ekologiczną pismo, gdyż daje to szereg uprawnień, ułatwiających organizacji dostęp do informacji.
W wykonywaniu mandatu poseł i senator ma prawo do uzyskiwania wszelkich informacji i materiałów oraz wglądu w działalność organów administracji państwowej, zakładów i przedsiębiorstw państwowych i innych jednostek gospodarki uspołecznionej. Posłowie i senatorowie mają prawo dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową, a także wstępu na teren obiektów lub do pomieszczeń, w których wiadomości te występują, bez potrzeby uzyskiwania odrębnych upoważnień, z wyjątkiem dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową o szczególnie ważnym znaczeniu dla obronności Państwa, Sił Zbrojnych i bezpieczeństwa Państwa, oznaczonych klauzulą "tajne specjalnego znaczenia".
Z powyższych przepisów wynika, że parlamentarzyści mają bardzo szeroki dostęp do informacji, warto więc zainteresować jednego z nich całą sprawą. Powinien on wesprzeć nasze działania, gdyż zgodnie z art. 8 omawianej ustawy parlamentarzyści są zobowiązani przyjmować opinie, postulaty i wnioski swoich wyborców i ich organizacji, rozpatrywać je i brać pod uwagę w swojej działalności parlamentarnej. Parlamentarzysta ma prawo podjąć - w wykonywaniu swoich obowiązków - interwencję w ogranie administracji rządowej i samorządu terytorialnego, zakładzie lub przedsiębiorstwie państwowym oraz organizacji społecznej, a także w niepaństwowej jednostce organizacyjnej dla załatwienia sprawy, którą wnosi we własnym imieniu albo w imieniu wyborców, jak również zaznajamiać się z tokiem jej rozpatrywania. Organy wobec których poseł lub senator podjął interwencję, są obowiązane najpóźniej w ciągu 14 dni powiadomić parlamentarzystę o stanie rozpatrywania sprawy i w terminie z nim ustalonym ostatecznie ją załatwić. Kierownik urzędu lub instytucji jest obowiązany niezwłocznie przyjąć posła lub senatora, który przybył w celu załatwienia sprawy związanej z wykonywaniem swojego mandatu oraz udzielić wszystkich informacji i wyjaśnień dotyczących sprawy. Jest on również obowiązany udzielać parlamentarzystom wszechstronnej pomocy w wykonywaniu ich obowiązków.
Tomasz Tatomir
Piotr Szkudlarek
Adres
Rada Okręgowa UP
Rynek 36
58-200 Dzierżoniów
tel. 310-700
Piotr Szkudlarek
rys. Ewa Kijowska
1 Konrad Lorenz (1903-1989)
Tak zwane zło
wybrał Wojtek Stefański