BUNT PRZECIW SHELLOWI W OGONII

,,Płomienie Shella to płomienie śmierci
my poniżej rozkoszujemy się ich światłem
nie dla nas usługiwanie zniszczeniu,
zaniedbaniu i przeklętemu Shellowi"
(Pieśń Ogonów)

O tym jak Shell Petroleum Development Company postępuje wobec Ziemi mniej więcej wiadomo. Myślę jednak, że warto opowiedzieć dokładnie, jakich środków używa ta brytyjsko-holenderska kompania w celu kontynuowania swojej "normalnej aktywności ekonomicznej". Jest to, moim zdaniem, pełny obraz firmy, która nie cofa się przed niczym, nawet przed mordem, w obronie swoich umiłowanych petrodolarów.

W 1958 roku brytyjsko-holenderska kompania naftowa odkryła ropę naftową w Rivers State w Nigerii. Tereny te od zamierzchłych czasów należały do liczącego obecnie pół miliona ludzi plemienia Ogonów. I choć ludzie ci dysponują stosunkowo małym terenem (około 650 km²) do czasu pojawienia się na ich ziemi szybów naftowych żyli dostatnio, wiodąc - rzec by można - rolniczo-rybacki żywot. Dostatek zapewniała im niezwykle urodzajna delta Nigru. Aktualnie, z roku na rok tereny Ogonów ulegają stopniowej degradacji. MOSOP (Movement for the Survival Ogoni People¹⁾ napisał w opublikowanym niedawno raporcie: Niegdyś piękny krajobraz Ogonii, dziś pozbawiony jest świeżego powietrza, roślinności. Dookoła czuć tylko śmierć.

Lud Ogonów jest małą grupą etniczną i w sytuacji, kiedy Nigerią władają trzy największe plemiona, ma niewiele do powiedzenia. Jest tak od czasów, kiedy Nigeria stała się niepodległym i samodzielnym państwem. Piszę "niepodległym i samodzielnym", chociaż faktycznie wygląda to diametralnie inaczej. Jak świat światem, zawsze było tak, że państwa kolonialne, a w tej sytuacji Wielka Brytania, w chwili kiedy traciły status mocarstwa kolonialnego, wszelkimi możliwymi metodami dążyły do politycznego i gospodarczego uzależnienia od siebie straconych terytoriów.

Konsekwencją takiego uzależnienia jest chociażby dzisiejsza sytuacja w Nigerii i wpływ, jaki na nigeryjski rząd może wywierać "nasz" Shell. Działania Shella w Nigerii są kierowane przez Shell Petroleum Development Company w porozumieniu typu joint-venture z Nigerian National Petroleum Corporation. Blisko 14% produkcji Shella pochodzi z Nigerii. Od czasu, kiedy "Mushellki"²⁾ rozpoczęły eksploatację ziemi Ogonów, zyski SPDC wynoszą około 30 bilionów dolarów. Rząd nigeryjski jest silnie uzależniony od sprzedaży ropy, czerpiąc z tego blisko 80% zyski. Obecnie SPDC posiada na ziemi Ogonów prawie 100 szybów naftowych. Nietrudno wyobrazić sobie, jak na co dzień wygląda koegzystencja półmilionowej społeczności z dymiącymi i płonącymi non stop szybami. Między 1976 a 1991 rokiem w delcie Nigru zdarzyło się prawie 3000 osobnych wycieków ropy po około 700 baryłek każdy. Jednak nie wycieki ropy są głównym problemem Ogonów. W pobliżu ich wiosek od ponad 30 lat płoną wspomniane szyby naftowe. Wieśniacy musza żyć w ciągłym hałasie, a cały obszar pokryty jest grubą warstwą sadzy, która później spływa wraz z deszczami do wód gruntowych. Ponadto zanieczyszczenia spowodowane przez wyziewy z szybów powodują kwaśne deszcze oraz kłopoty z oddychaniem. Shell wybudował swoje urządzenia bez wykonania niezbędnych badań środowiskowych. Firma ta, chcąc wybudować podobne szyby w Wielkiej Brytanii, musiałaby wykonać ponad 17 fachowych ekspertyz dotyczących wpływu maszyn na środowisko i mieszkających w pobliżu ludzi. Niestety, ani rząd Nigerii, ani tym bardziej Shell Petroleum Development Company nie przejmują się skutkami eksploatacji ropy. W odpowiedzi na zarzuty podane przez Katma Films w filmie The drilling fields Nigeryjska Wysoka Komisja w Londynie odpowiedziała: Ziemia Ogoni jest jednym z pierwszych miejsc, gdzie planowano wydobycie ropy.

W 1992 roku lud Ogonów chcąc stanowczo zaprotestować przeciwko polityce własnego rządu i arogancji Shella powołał MOSOP. Na czele ruchu stanął znany na całym świecie nigeryjski pisarz Ken Saro Wiwa. O walce Ogonów nieżyjący dzisiaj pisarz mówił: Ogoni mogą teraz stanowczo zaprotestować przeciwko rządowi oraz Shellowi, które oszukiwały nas przez 35 lat.

• W poniedziałek 4.1.1993 r. około 300.000 Ogonów stanęło w masowym proteście przeciwko Shellowi. Wydarzenie to miało miejsce w dniu rozpoczęcia Międzynarodowego Roku Ludów Tubylczych.
• W kwietniu '94 nigeryjscy żołnierze otrzymali rozkaz negocjowania z agresywnymi tubylcami, w przypadku niepowodzenia negocjacji mieli strzelać.
• 12.5.1994 r. Shell wystosował memorandum, w którym czytamy: Jeżeli operacje Shella nie będą wciąż możliwe, zostaną przedsięwzięte operacje wojskowe w celu przywrócenia spokojnej aktywności ekonomicznej. Dokument ten otrzymali przywódcy Ogonów. Memorandum zostało podpisane przez Paula Okutima z Wewnętrznych Służb Bezpieczeństwa w Rivers State. Ten sam urzędnik udzielił wypowiedzi jednej z amerykańskich sieci telewizyjnych: Chcę jedynie kilka oddziałów, które będą stały w czterech rogach miasta. One będą miały karabiny maszynowe, których dźwięk znaczy śmierć. Powinniśmy otoczyć miasto w nocy (...) karabiny maszynowe z 500 kulami otworzą ogień, potem będziemy rzucać granatami, a oni będą robić tylko eekpuwa (...) i będą wiedzieć, że jesteśmy dookoła. Jak myślicie, co będą robić? Poprzednio położyliśmy blokady drogowe na głównej ulicy. Nie chcemy, aby ktoś zaczął uciekać. Opcja, którą ustaliliśmy była taka, że powinniśmy wywieźć tych wszystkich ludzi do buszu z niczym oprócz majtek i okryć, których używali tamtej nocy. Shell w odpowiedzi na zarzuty i szeroką krytykę zaprzeczył istnieniu jakiegokolwiek problemu: Zarzuty dewastacji środowiska Ogonii i gdziekolwiek w obszarze naszych operacji są niesprawdzone. Mamy problemy środowiskowe, ale nie mamy nic wspólnego z dewastacją.
• 10.11.1995 r. w majestacie nigeryjskiego prawa został zastrzelony obrońca praw Ogonów - Ken Saro Wiwa. Zastrzelono go na mocy wyroku wydanego przez praworządny (podobno) sąd. Ken Saro Wiwa został skazany za aktywną postawę w protestach przeciwko Shellowi, przeciwko eksploatacji ludu Ogonów. Razem z nim rozstrzelano jego przyjaciół, którzy - tak jak on - bronili słabszych od nigeryjskiej armii wspomaganej przez krwawe petrodolary. Nie wiadomo, kto w tym całym problemie jest czyim narzędziem, czy wojska i rząd Nigerii służą Shell Petroleum Development Company, czy w imię wspólnych interesów brytyjsko-holenderska korporacja wspiera wąską grupę arystokracji plemiennej rządzącej Nigerią.

Oto dokładna historia ludu Ogonów i ich walki z tępą żądzą władzy i profitów. Walki o spokojne życie i o kontynuowania dzieła tworzenia własnej kultury. Większość wiadomości zaczerpnięta została z "The Wobbler" nr 7 - oficjalnego organu prasowego brytyjskiej grupy Zion Train - grupy wykonującej trancedubtechnoambient music. Powyższy tekst ukaże się również w "Turbopunk Magazine" oraz w "Biuletynie Informacyjnym Kampanii >>Wyślij Shella do piekła<<". Dziękuję Monice i Marcinowi za pomoc w uzyskaniu niezbędnych informacji.

Bojkot Shella od dzisiaj!!!
¹⁾Ruch Ocalenia Ludu Ogonii
²⁾Ironicznie - shell to "muszla" (ang.)

Dla wszystkich zainteresowanych włączeniem się do kampanii przeciw Shellowi podaję adres:

Tomek Lisiecki Czechosłowacka 6A, 61-461 Poznań

Mirosław Drabczyk

ROZMOWA PRZEZ SKÓRĘ BRZUCHA

W październiku żywioły gniewają się na siebie, ogień przenika liście, deszcz jak kozacki tancerz stopami uderza w ziemię, przezorna osa ukrywa żądło pod korą buka i krzewy uczepione trawy opierają się wiatrowi. Pod powierzchnią ziemi miliony stworzeń walczą o przetrwanie... I nie do pomyślenia jest, żeby im nagle zabrakło siły. Żeby jabłka na zawsze miały pozostać na gałęziach, a chmury nieruchomo na niebie.

Świat opleciony jest cudowną nicią, która wszystkiemu daje siłę. Nasze ciało przenika światło i dzięki niemu wzrastamy, idziemy ku sobie, pokonujemy przeszkody.

Wiersz pochodzi z wydanego w 1990 roku tomiku Mirosława Drabczyka pt. "Światło wokół ciała", który ukazał się nakładem Staromiejskiego Domu Kultury w Warszawie.