| Strona główna |
Konieczność współpracy pomiędzy organizacjami ekologicznymi nie ulega chyba dla nikogo wątpliwości. W krajach Europy Zachodniej istnieje wiele różnego typu "zielonych" sieci i porozumień pomiędzy grupami ekologów, a także organizacji międzynarodowych. Najbardziej znane to European Youth Forest Action (Europejska Młodzieżowa Akcja Leśna), Youth and Environment Europe (Młodzież i Środowisko Europy) będąca częścią International Youth Federation for Environmental Studies and Conservation (Międzynarodowa Federacja Młodzieży dla Badań i Ochrony Środowiska), Friends of the Earth (Przyjaciele Ziemi), Greenpeace, World Information Service on Energy (Światowy Serwis Informacyjny nt. Energii), sieci komputerowe GreenNet, EarthNet, EcoNet i inne.
W Europie Wschodniej podobną rolę próbuje odegrać powstała kilka lat temu sieć o nazwie GREENWAY z siedzibą w Budapeszcie. O ile dotychczas współpraca pomiędzy niezależnymi organizacjami w krajach naszego (byłego?) bloku była bardzo utrudniona, o tyle teraz otwarły się przed nią zupełnie nowe perspektywy. Z drugiej jednak strony może się okazać, że dążenie do niezależności (często wręcz maniakalne - vide rozpad wielu małych organizacji na jeszcze mniejsze frakcje) będzie przeszkodą dla włączenia się w działania organizacji ponadnarodowych.
Poniżej publikujemy raport z pierwszego spotkania krajowych koordynatorów Greenway'a. Jeśli nie wszystko się Wam w nim spodoba pamiętajcie, że kształt tej organizacji (z krajowymi koordynatorami włącznie) zależy także od Was.
Przepraszamy za opóźnienie w druku tego materiału. Nadszedł on do nas poprzez Holandię, a nie przez polskiego łącznika, jak należało by się spodziewać.
(pr)
Polityczny obraz Europy Wschodniej uległ znacznym zmianom. Krajowi łącznicy na spotkaniu w Budapeszcie (15 - 17 grudnia 1989) ustalili, że Greenway musi dostosować swoją strukturę do zachodzących zmian i potrzeb wschodnioeuropejskich pozarządowych organizacji ekologicznych. Koordynatorzy mają nadzieję, że trudności stwarzane działaczom ekologicznym zostaną usunięte. Dotychczasowe ograniczenia w ruchu granicznym, biurokracja i ograniczenia w dostępie do informacji w znacznym stopniu ograniczały efektywność podejmowanych działań.
Obecnie stają przed nami nowe problemy. Przeniesienie wzorów zachodnich na nasz grunt będzie miało negatywny wpływ na stan środowiska naturalnego. Dotyczy to wszystkich krajów Europy Wschodniej i Centralnej Dlatego też musimy podjąć wspólne działania celem ograniczenia ujemnych zjawisk towarzyszących rozwojowi. Czyni to naszą współpracę nawet ważniejszą niż w przeszłości.
Jednocześnie kontakty z zachodnioeuropejskimi grupami obrońców środowiska niosą szansę uzyskania pomocy w zakresie informacji i w działaniach na rzecz środowiska naturalnego. Międzynarodowa współpraca może też znacząco wzmocnić efektywność lokalnych organizacji.
Mając na uwadze powyższe stwierdzenia Pierwsze Spotkanie Krajowych Koordynatorów Greenway'a postanowiło podjąć działania w następujących sprawach:
1. Rozwój ekonomiczny a środowisko.
W związku z gwałtownymi zmianami politycznymi i ekonomicznymi wyrażamy obawę o nasz przyszły rozwój. Obawiamy się podobnych problemów ekologicznych do tych, na jakie obecnie cierpią kraje Trzeciego Świata. Z powodu słabości naszych ekonomik i rosnącego zadłużenia grozi nam dążenie do wzrostu ekonomicznego bez względu na środowisko przyrodnicze. Zrównoważony i korzystny dla środowiska rozwój można osiągnąć przez ograniczenie zachodnich inwestycji i importowanych technologii do takich, które gwarantują pełne bezpieczeństwo ekologiczne.
Będziemy wspierać wszelkie działania dla takiego rozwiązania kryzysu zadłużenia, które jednocześnie zapewni rozwój ekologiczny, a nie tylko ekonomiczny. Stabilizacja konsumpcji, a w szczególności zużycia energii ma tu decydujące znaczenie.
2. Prawodawstwo ekologiczne.
W większości krajów istnieje zadowalające prawodawstwo ekologiczne, jednak znacznie gorzej wygląda jego egzekwowanie. Istnieje konieczność wymiany doświadczeń w tym względzie. Ponieważ wiele zanieczyszczeń rozprzestrzenia się transgranicznie rośnie znaczenie międzynarodowego prawodawstwa ekologicznego.
3. Proces KBWE .
Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie była wielkim sukcesem w dziedzinie praw człowieka. Mimo to są jeszcze kraje gdzie nadal niektóre prawa są łamane (szczególnie w Rumunii).
Ostatnie spotkanie sygnatariuszy KBWE wskazało na prawo organizacji ekologicznych i osób prywatnych, zainteresowanych problematyką ochrony środowiska, do swobodnego wyrażania opinii, dostępu do informacji, publikacji i rozpowszechniania problematyki ekologicznej. Spotkanie KBWE w Sofii uznajemy za początek procesu, który doprowadzi do uznania prawa do czystego i bezpiecznego środowiska za podstawowe prawo człowieka. Uważamy, że konferencja KBWE w Helsinkach w 1992 roku będzie właściwym forum dla wyrażenia naszego punktu widzenia i włączenia się w proces KBWE w kontekście międzynarodowego prawodawstwa ekologicznego.
4. Kursy szkoleniowe.
Planujemy organizację następujących kursów:
4.1 Gospodarka finansowa grup ekologicznych - koniec marca 1990, Węgry. Zostanie poruszona problematyka gromadzenia środków finansowych, tworzenia budżetu i jego kontrolowania. Odpowiedzialna: Julianna Nagy (Hubert Meiners).
4.2 Systemy komunikacyjne i sieci komputerowe - koniec lutego 1990, Berlin Wschodni.
Odpowiedzialni: Falk Zimmermann i Gabor Hrasko. Tej samej tematyce będzie poświęcony
trzytygodniowy kurs w czasie Ecotopii (organizowanej przez Europejską Młodzieżową
Akcję Leśną - od początku sierpnia, Bugac, Węgry).
Odpowidzialni: Wam Kat i Ed Romein.
4.3 Alternatywna filozofia i modele życia - koniec czerwca 1990, CSRS.
Opowiedzialny: Zdenek Dolezal.
5. Wzajemna wymiana.
Przewidujemy zorganizowanie wymiany osób i informacji.
5.1 Głównym tematem wakacyjnego biuletynu Greenway'a będą: krajowe i
międzynarodowe obozy ekologiczne i naukowe, kursy, szkolenia, inne formy kontaktów.
Odpowiedzialni: Mara Silina i Valdis Bisters.
5.2 Udzielimy wsparcia programowi wymiany ekologów. Wszystkie organizacje mogą
składać oferty wymiany w okresach od dwu tygodni do trzech miesięcy. Zasadniczo wymiany
te powinny być bezpłatne, z wyjątkiem kosztów podróży.
Odpowiedzialny: Ed Romein (Fundacja Kontaktów Wschód - Zachód).
5.3 System bezpłatnych noclegów (travel service), który funkcjonuje już w kilku
krajach zostanie rozszerzony poprzez sieć Greenway.
Odpowiedzialny: Falk Zimmermann.
6. Rolnictwo biodynamiczne.
Współczesne rolnictwo jest jednym z podstawowych zagrożeń dla środowiska.
Rolnictwo biodynamiczne jest dobrym i perspektywicznym sposobem na ograniczenie presji na
przyrodę. Świadomość, że tym samym kosztem można uzyskać zdrowsze produkty
utwierdza nas w przekonaniu o konieczności szybkiej zmiany praktyk agrotechnicznych.
Odpowiedzialny: Julianna Nagy (Hubert Meiners).
DECYZJE SPOTKANIA KOORDYNATORÓW
1. Połączymy się z siecią GreenNet i rozpoczniemy promocję łączności modemowej
w Europie Wschodniej. Na kolejne warsztaty koordynatorzy krajowi przygotują listy
dostępnego sprzętu i listy potrzeb. W spotkaniu wezmą udział eksperci z GreenNet
(Anglia).
Odpowiedzialny: Gabor Hrasko.
2. Greenway przeprowadzi spotkania przed lub równolegle do posiedzeń RWPG i innych
konferencji rządów z Europy Wschodniej celem zapewnienia odpowiedniej kontroli i presji.
Działania EWG na obszarze naszych krajów muszą napotkać określone przez nas warunki.
Odpowiedzialni: Gabor Hrasko i Julianna Nagy.
3. Greenway wspiera działania międzynarodowe związane z Earth Day 1990 (Dzień
Ziemi). Na następnym spotkaniu zastaną przedstawione pomysły i zaplanowane działania.
Odpowiedzialna: Julianna Nagy.
4. W ramach projektu Europejskiej Koalicji Przyjaciół Ziemi (European Coordination of
Friends of the Earth - CEAT) Greenway powinien uzyskać status rzeczywistego partnera. Tak
jak poprzednio Greenway podejmuje się odpowiedzialności za biuletyn organizacji
ekologicznych ze Wschodu i Zachodu.
Odpowidzialny: Falk Zimmerman.
5. Jeśli nic nam nie przeszkodzi to w przyszłości biuletyn Greenway'a będzie
wydawany w Rydze przez VAK i Centrum Ekologiczne Uniwersytetu Łotewskiego.
Odpowiedzialni: Mara Silina and Valdis Bisters.
6. Niezależnie od koordynacyjnych prac w Budapeszcie, VAK i Centrum Ekologiczne
Universytetu Łotewskiego odpowiadają za działania Greenway'a na linii Północ -
Wschód.
Odpowiedzialni: Raimonds Ernsteins i Mara Silina.
7. Pragniemy odegrać aktywną rolę w tworzeniu Wschodnio- i Centralnoeuropejskiego
Centrum Ekologicznego, którego utworzenie zostało zaproponowane przez prezydenta Busha w
czasie wizyty w Budapeszcie. Sądzimy, że Greenway, jako główny inicjator współpracy
organizacji ze Wschodu i Centrum Europy, powinien zachować decydujący głos w
przyszłych inicjatywach ekologicznych.
Odpowiedzialna: Julianna Nagy.
8. Greenway weźmie udział w przygotowaniach do wstępnego spotkania pozarządowych organizacji ekologicznych (Wiedeń - Budapeszt, marzec 1990) przed konferencją "Our Common Future" ("Nasza Wspólna Przyszłość" - tytuł znanego raportu Gro Harlem
Brundtland, byłej premier Norwegii - pr) w Bergen (Norwegia). Krajowi łącznicy
przygotują listy delegatów.
Odpowidzialny: Gabor Hrasko.
9. Greenway zostanie zarejestrowany na Węgrzech.
Opowiedzialny: Gabor Hrasko.
10. Koorynatorzy są odpowiedzialni za nawiązanie nowych kontaktów w swoich krajach.
Sugerujemy stworzenie list uczestników Greenway'a, na razie nie chcemy tworzyć systemu
formalnego członkostwa. Koordynatorzy powinni wspierać i uczestniczyć w tworzeniu
krajowych porozumień grup ekologów.
Odpowiedzialni: łącznicy krajowi.
11. Koniecznym wydaje się zorganizowanie doszkolenia nt. gromadzenia funduszy.
Odpowiedni tygodniowy kurs zostanie zorganizowany na Węgrzech po spotkaniu organizacji
ekologicznych w Wiedniu i Budapeszcie (koniec marca - początek kwietnia).
Odpowiedzialna: Julianna Nagy.
12. Następne spotkanie zostanie przeprowadzone w końcu lutego w Berlinie Wschodnim.
Odpowiedzialny: Falk Zimmermann.
---
Kontakt z Greenway'em:
1. GREENWAY (centrala)
Julianna Nagy i Gabor Hrasko
Kecskemeti u. 5, Budapest V.
WĘGRY
2. Jerzy Czerny
Marchlewskiego 23, 87-100 Toruń
3. dr Zygmunt Fura
Wallenroda 55/24, 30-960 Kraków
(lub skr. poczt. 783)
Spolszczył Piotr Rymarowicz