"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 9 (99), Wrzesień '97


EKOLOGICZNY CYRK

Wyobra1/4my sobie, że spacerujemy pewnego słonecznego popołudnia po parku: podziwiamy piękno przyrody, spotykamy przechodniów, słuchamy śpiewu ptaków, aż tu nagle! - wprost przed nami - widzimy… klownów, bajecznie kolorowe namioty, fontanny, turbiny wiatrowe, karuzele na baterie słoneczne i wielu zadowolonych ludzi. - Jesteśmy właśnie w miejscu, gdzie The Green Roadshow i Croissant Neuf Circus zawitali do naszego miasta! - czyli objazdowa grupa obrońców środowiska naturalnego zajmujących się propagowaniem idei ekologicznych w różnych jej odmianach i formach.

Przez ostatnie 3 lata grupa ta wraz z zespołem artystów estradowych przemierzała wzdłuż i wszerz Wyspy Brytyjskie, występując z okazji różnych świąt, festiwali i wszelkiego rodzaju imprez na wolnym powietrzu. Ich celem jest pokazanie ludziom (będącym w różnym wieku i wywodzącym się z rozmaitych środowisk społecznych), że "zielone" może oznaczać dobry humor, śmiech i zabawę, a także zdrowsze, mniej uciążliwe życie. Uważamy, że jest to dobry pomysł, aby wyjść z naszym programem do ludzi nieświadomych idei naszej ekologicznej misji i dać im nadzieję na rozwiązanie wielu problemów nurtujących współczesne społeczeństwo. Wydaje się nam to być lepsze, niż nauczanie osób na różnych konferencjach i sympozjach naukowych, które są już zazwyczaj przekonane co do słuszności naszych idei - mówią "ekocyrkowcy".

W ciągu ostatnich 3 lat Green Roadshow znacznie urósł i rozszerzył swoją działalność o wiele praktycznych kwestii pomagających ludziom zrozumieć problemy środowiska naturalnego w formie prezentacji warsztatowych, pokazów rozrywkowych o treściach ekologicznych, wystaw, prezentacji urządzeń zasilanych alternatywnymi 1/4ródłami energii. Jednocześnie ludziom, których zainspirował pomysł praktycznej zmiany stylu życia i którzy prawdopodobnie nigdy nie byliby w stanie sami złożyć wizyty jakiejś grupie ekologów - udziela się na miejscu specjalistycznych porad z dziedziny szeroko pojętej ekologii.

"Zielony Cyrk" zawsze uzgadnia wcześniej z władzami lokalnymi miejsca swoich przedstawień, które planuje zazwyczaj na specjalnych terenach skupiających młodzież podczas różnych uroczyści szkolnych (najczęściej w parkach i na boiskach sportowych). W przedstawieniach cyrku aktywnie uczestniczyło już ponad 25 tys. uczniów brytyjskich szkół podstawowych i wszyscy oni otrzymali 12-stronicowy pakiet omawiający najważniejsze zagadnienia ekologiczne. Jest to więc efektywna metoda praktycznego zastosowania idei Agendy 21 i koncepcji ochrony środowiska naturalnego wśród ogółu naszego społeczeństwa. Prezentujący w tak bardzo łatwy i atrakcyjny sposób tematy ochrony środowiska Croissant Neuf Circus jest jedynym na świecie cyrkiem (nie mającym - oczywiście - w programie tresury zwierząt) zasilanym w całości energią słońca i wiatru. Pokazy klownów i przedstawienia kukiełkowe, recykling i magiczne sztuczki - wszystko to emanuje różnorodnością form edukacji ekologicznej. W ramach warsztatów rękodzieła i rzemiosła, każdy może przyjść i sprawdzić swoje skłonności i umiejętności pracy z drewnem i innymi surowcami naturalnymi. W innym naszym projekcie dzieci w różnym wieku bawią się - ucząc się jednocześnie robić różne przedmioty z odpadków, resztek i rzeczy przeznaczonych na złom. Nie wiadomo przy tym, kto się lepiej przy tym bawi: dzieci czy dorośli? Nikt oprócz ekologów nie miał bowiem wcześniej do czynienia z modelami alternatywnych 1/4ródeł energii, karuzelami zasilanymi energią słoneczną, pojazdami elektrycznymi, fontannami słonecznymi, turbinami wiatrowymi, pojazdami na baterie słoneczne i całą tą wystawą demonstrującą przykłady rozwoju świadomości ekologicznej i praktycznego życia w zgodzie z naturą.

Roman Rupowski
0-77/ 53-68-95

Na podstawie "Clean Slate "'97 - kwartalnik wydawany przez Centre for Alternative Technology. Po więcej info na temat ekocyrku można pisać do: "Green Roadshow" Hams Mills Yard, Bowlish, Shepton Mallet , Somerset , BA4 5JH, UK.

SIŁA FALI - CZYLI DOJRZEWAJĄCE TECHNOLOGIE

Alternatywne, ekologicznie czyste technologie będące 1/4ródłami energii mogłyby obecnie zaspokoić potrzeby wielu milionów samodzielnych gospodarstw. W krajach Zachodu coraz bardziej rozpowszechnia się stosowanie generatorów wiatrowych i wodny biomasy czy energii słonecznej.

Na przykład w Wielkiej Brytanii następuje systematycznie i konsekwentnie "dojrzewanie" tego rodzaju technologii, aby mogły one z powodzeniem wejść na rynek energetyczny i móc konkurować z konwencjonalną energetyką, opartą na paliwach kopalnych. Wdraża się tam m.in. specjalny program promujący energię alternatywną - "Non Fossil Fuels Obligation" - który został przedłożony w brytyjskim parlamencie. Celem tego programu jest stworzenie dogodnych warunków do podpisania blisko 200 kontraktów na budowę nowych ekoelektrowni. Realizuje się też coraz większą liczbę kontraktów związanych z energią wiatru, co z pewnością można nazwać sukcesem brytyjskiego "przemysłu wiatrowego" - coraz bardziej zaczyna on konkurować z energetyką tradycyjną, również pod względem komercyjnym. Rozwijający się coraz bardziej "przemysł wiatrowy" pomaga także w rozwoju innych alternatywnych 1/4ródeł energii, aż do momentu, w którym staną się one "dojrzałe", tzn. konkurencyjne pod względem komercyjnym na rynku energetycznym.

Brakuje jednakże wciąż jakiejś wyra1/4nej, odgórnej inicjatywy pomagającej w promowaniu technologii opartych na energii odnawialnej, która to inicjatywa mogłaby doprowadzić je przynajmniej do wczesnego stadium konkurencyjności rynkowej. Przykładem może być już dość dawno temu opracowana technologia wykorzystująca siłę fal morskich. Podczas gdy Wielka Brytania dysponuje najlepszymi w Europie potencjalnymi możliwościami zastosowania tej technologii, kiedy to brytyjski przemysł stoczniowy i metalurgiczny cierpi na stały brak zamożności i kontaktów - trochę dziwne wydaje się w tej sytuacji, dlaczego rząd brytyjski nie wykazuje żadnej inicjatywy względem rozwoju technologii opartej na wykorzystaniu siły fal morskich. Tymczasem już w 1982 r. skonstruowano ogromny generator energii fal morskich o nazwie "Ospray", którego budowę finansowała Unia Europejska oraz osoby prywatne. Ten największy, jak dotychczas, projekt tej technologii funkcjonuje do dzisiaj, wytwarzając energię, aczkolwiek w międzyczasie UE wycofała się z tego przedsięwzięcia na skutek zdecydowanych nacisków ze strony… rządu brytyjskiego, który wydał negatywną opinię odnośnie dalszego rozwoju tego rodzaju technologii.

Zdeklarowani propagatorzy "energii fal morskich" pozostają jednak niewzruszeni wobec opinii rządu brytyjskiego. Po za tym, jak minister energetyki Tim Eggar oświadczył, żadne fundusze z budżetu państwa nie będą przeznaczane na finansowanie technologii wykorzystujących fale morskie, propagatorzy tych technologii uznali to za jawną dyskryminację i wypowiedzieli polityczną wojnę rządowym decydentom. Mimo iż budowa tego typu projektów wymaga początkowo dużego nakładu kosztów, to jednak technologie oparte na odnawialnych 1/4ródłach energii funkcjonują cały czas na "darmowym paliwie". Raz skonstruowane generatory energii fal morskich dają energię na następne, długie dziesięciolecia. Rząd brytyjski zainteresowany jest bardziej budową tańszych generatorów wytwarzających energię z turbin gazowych, nie biorąc pod uwagę tego, że przecież z czasem cena gazu z pewnością zwiększy koszty takich inwestycji. Tymczasem inne kraje takie, jak: Dania, Norwegia, Portugalia, Hiszpania i Szwecja coraz bardziej aktywnie interesują się energią fal. Zaawansowane w tej dziedzinie technologii rozwija aktywnie Japonia.

Niedawno ukazała się na rynku wydawniczym w Anglii książka Davida Rossa pt. Power from the Waves (Siła fal - wyd. Oxford University, 1996; ss. 220). Autor opisuje w niej na wstępie istotę nieskończenie wielkiej, odnawialnej energii fal, która całkiem realnie mogłaby już za kilkanaście lat zaspokoić potrzeby ponad 20% odbiorców energii w Wielkiej Brytanii. Książka ta mówi nam, jakiego rodzaju energia występuje w falach morskich, jak dużą z niej część możemy wykorzystać, ile to kosztuje i kto zainteresowany jest budową takich technologii, a kto aktywnie przeszkadza w ich rozwoju. Autor, z pierwszej ręki, opisuje w niej swoje doświadczenia, spędzając czas na rozmowach z zaangażowanymi w tę kwestię inżynierami, urzędnikami i politykami. Książka ta napisana została prostym, potocznym angielskim, łatwa jest w odbiorze dla laików, jak i ciekawa dla naukowców.

Roman Rupowski
Rybacka 4/16
45-003 Opole
0-77/53-68-95

Na podstawie. "Clean Slate" - magazyn Centre for Alternative Technology.

"VITAL SIGNS" - "ŻYCIOWE SYGNAŁY"

1995 r. był najcieplejszym rokiem od czasu, kiedy zaczęto dokonywać pomiarów temperatury na Ziemi. Wielkość światowych zbiorów zbóż zaczęła spadać począwszy od 1988 r., a powierzchnia lasów na naszej planecie systematycznie się zmniejsza. Wzrasta natomiast wykorzystanie alternatywnych 1/4ródeł energii - liczba funkcjonujących wiatrowych generatorów energii elektrycznej zwiększyła się o 33%, a kolektorów energii słonecznej - o 17%. Te i inne informacje zawarte są w najnowszej edycji raportu Vital Signs 1996/1997 - opracowania publikowanego cyklicznie przez brytyjski Worldwatch Institute.

Średni globalny poziom temperatury w 1995 r. osiągnął 15,39C. Dziesięć najcieplejszych lat w ciągu ostatnich 130 lat przypada na lata 80 i 90. naszego stulecia, a 3 najcieplejsze z nich były w latach 90. Ogólne ocieplenie się klimatu na Ziemi spowodowało natomiast natężenie występowania zjawisk meteorologicznych, jak: burze, sztormy, huragany, gwałtowne ulewy (patrz: powód1/4 na Śląsku). Wypłaty odszkodowań za zniszczenia związane z kaprysami pogody zwiększyły się z 16 mld $ w latach 80., do 48 mld $ w latach 90. (do chwili obecnej).

W 1996 r. plony zbóż na świecie zmniejszyły się o 229 mln ton - i wciąż się zmniejszają, nie nadążając za zwiększającą się konsumpcją. Z drugiej jednak strony, pocieszające jest, że na świecie wzrasta wykorzystanie energii wiatru i słońca, a przemysł rowerowy wciąż kwitnie i rozwija się. Sprzedaż oszczędnych i wysokowydajnych żarówek zwiększyła się o 15% w r. 1995 (tj. do 240 mln sztuk). Następuje także wyra1/4ny rozwój rolnictwa ekologicznego opartego, na organicznych metodach uprawy. Tymczasem w 1995 r. przybyło na naszej planecie 87 mln ludzi, a powierzchnia Ziemi pokryta lasami zmniejszyła się do 27% całej powierzchni lądów (nie tak dawno jeszcze współczynnik ten wynosił 40%).

Raport Vital Signs opublikowało brytyjskie wydawnictwo "Earthscan" i jest to z pewnością bardzo interesujące opracowanie dla wszystkich tych z nas, którzy chcą wiedzieć, co rzeczywiście dzieje się na naszej Ziemi.

Roman Rupowski
Rybacka 4/16
45-003 Opole
0-77/53-68-95

Na podstawie: "Clean Slate" nr 22 - magazyn Centre for Alternative Technology.

KLASYCZNA DEFINICJA LASU

W rozumieniu ustawy lasem są budynki należące do dyrekcji lasów państwowych - powiedział minister ochrony środowiska Stanisław Żelichowski. Mam nadzieję, że ta klasyczna definicja lasu doczeka się licznych komentarzy.

Janek Bocheński

na podstawie sierpniowych wiadomości TV.


"Zielone Brygady. Pismo Ekologów" nr 9 (99), Wrzesień '97