W programie I wszystkie odpady trafiają oczywiście na wysypisko.

Program II pokazuje dlaczego spalanie "całości" odpadów powoduje usuwanie na wysypisko 29%, a nie 10%, z odpadów wytworzonych:

• około 6% odpadów to odpady wielkogabarytowe (pralki, lodówki itp.) oraz odpady budowlane, które nie trafiają do spalarni,
• około 15% wytworzonych odpadów nie trafi do spalarni ze względu na jej zamknięcie w okresach napraw i konserwacji,
• pozostaje zatem 79% odpadów do spalenia.

90-procentowy stopien redukcji eliminuje 71% odpadów (0.9 x 79) - dodatkowo 8% odpadów musi zostać usunięte na wysypisko.

W sumie zatem wielkość odpadów trafiających na wysypisko przy zastosowaniu programu spalania wszystkich odpadów, wynosi: 8% pozostałości z procesu spalania oraz 21% odpadów, które w ogóle nie trafiły do spalarni, czyli 29%. Program III wskazuje na fakt, że przy 30% odzysku surowców wtórnych, 70% odpadów musi trafić na wysypisko. Różnica w ilości odpadów usuwanych na wysypisko pomiędzy tym programem a programem II, wynosi 41%. Program IV pokazuje, że, jeśli osiągnie się 50-procentowy odzysk surowców wtórnych, 50% śmieci musi zostać usunięte na wysypisko. Przy dodatkowym zastosowaniu kompaktowania odpadów na wysypisku, zmniejsze- nie objętości odpadów w programie spalania oraz w przypadku 50-procentowego odzysku surowców wtórnych są wielkościami porównywalnymi.

Spalanie nie prowadzi zatem do znacznie większego, niż program odzysku surowców wtórnych, ograniczenia ilości odpadów usuwanych na wysypisko. Analiza ta stawia spalarnie w jeszcze bardziej niekorzystnym świetle, gdy do zintegrowanego systemu gospodarki odpadami włączymy program zmniejszania ilości odpadów "u źródła". A przecież w powyższym bilansie nie uwzględniono jeszcze faktu, że pozostałości po spalaniu odpadów i filtracji spalin wymagają składowania na składowisku odpadów specjalnych.

Ze względu na dużą różnorodność odpadów trafiających do spalarni (w większości przypadków nie stosuje się segregacji odpadów przed ich spaleniem, gdyż znacznie podnosi to koszty systemu) trudno jest dokładnie przewidzieć przebieg procesu spalania. łączy się z tym duże niebezpieczenstwo uwolnienia w czasie spalania substancji szkodliwych. Należą do nich: kwas solny (HCl), metale ciężkie (kadm, ołów, rtęć, selen, arsen, nikiel, wanad i cynk), produkty niepełnego spalania (z ang. PICs - products of incomplete combustion), tlenki azotu (NOx), tlenki siarki (SOx) oraz dioksyny i furany. Najgroźniejszymi z nich są związki metali ciężkich oraz dioksyny i furany.

Akumulatory, baterie, farby i wiele innych produktów zawiera w sobie metale ciężkie. Metale takie jak ołów, arsen i chrom mogą występować w formach bardziej toksycznych po, niż przed spaleniem. Na przykład chrom przed spaleniem może powodować stany zapalne skóry, natomiast utleniony (do Cr VI) może wywołać raka.

Koncentracja metali w popiołach jest znacznie większa niż w odpadach wyjściowych. Niektóre metale, szczególnie te o niskich temperaturach topnienia i wrzenia (a więc bardziej lotne), koncentrują się w drobnych cząstkach lotnych. Znaczna część z nich nie jest zatrzymywana przez filtry i zostaje wyemitowana do atmosfery. Dotyczy to - niestety - metali o wysokiej toksyczności: rtęci, ołowiu i kadmu. Szczegółowy obraz dystrybucji metali zawartych w spalanych odpadach przedstawia poniższa tabela.

Dioksyny jest to grupa 75 związków chemicznych znanych jako polichlorodibenzo-p-dioksyny (z ang. PCDDs). Dwie z nich - 2,3,7,8-tetrachlorodibenzodioksyna (2,3,7,8-TCDD) i 1,2,3,7,8-pentachlorodibenzodioksyna (1,2,3,7,8-PCDD) są najsilniejszymi truciznami kiedykolwiek wytworzonymi przez człowieka. Nie mają żadnego zastosowania i są produktem ubocznym wielu procesów chemicznych, np. przy produkcji papieru z użyciem chloru.

Furany (polichlorodibenzofurany - PCDF) to związki o podobnej budowie chemicznej do dioksyn. Spośród 135 furanów najgroźniejszy jest 2,3,7,8-tetrachlorodibenzofuran (2,3,7,8-TCDF).

TROCHę HISTORII

Wypadki, w wyniku których nastąpiło skażenie środowiska dioksynami, miały miejsce zapewne już w XIX wieku. Jednak dopiero niewyjaśnione objawy zatrucia po awariach w zakładach BASF i Boehringer w 1953 i 1954 roku sprowokowały naukowców do poszukiwania nieznanej toksyny. Po trzech latach K.W. Schulz z Eppendorfer Universitat - Hauptklinik odkrył najbardziej toksyczny izomer - 2,3,7,8-tetrachlorodibenzodioksynę (2,3,7,8-TCDD) - a W. Sandermann z Bundesforschungsanstalt w Hamburgu określił jej budowę chemiczną.

Najpoważniejsza dotychczas awaria z udziałem dioksyn miała miejsce w Seveso (Włochy) w 1976 roku. (Dlatego do dziś dioksyny określa się mianem trucizny Seveso.) W wyniku awarii w zakładach chemicznych Hoffman - La Roche doszło do eksplozji połączonej z emisją wielu trucizn, w tym także dioksyn. Objawy zatrucia, przejawiające się m.in. chorobą skóry zwaną chlorakną, wystąpiły u 1200 osób, w tym 607 dzieci. U niektórych z nich alergiczne zmiany na skórze ustąpiły dopiero po kilku latach. U osób narażonych na działanie trucizny obserwowano też zaburzenia w wytwarzaniu hemoglobiny, zapalenie trzustki, uszkodzenia wątroby, obniżenie bariery immunologicznej, pogorszenie samopoczucia, a nawet zmiany neurologiczne i zaburzenia płodności. Kobietom, które podczas awarii były w ciąży, zaproponowano jej usunięcie. U tych, które się na to nie zdecydowały zaobserwowano częstsze niż zwykle poronienia, a u urodzonych dzieci większa była ilość wad wrodzonych.

Po awarii okolicznych mieszkanców ewakuowano, a teren poddano długotrwałemu procesowi odkażania połączonego m.in. z usunięciem wierzchniej warstwy gleby (Dioksyny nie przenikają w głąb gleby gdyż, na szczęście, prawie nie rozpuszczają się w wodzie.) Po roku, 500 z 736 osób powróciło do swoich mieszkan, natomiast domy pozostałych trzeba było rozebrać, a gruz odizolować od środowiska. Z powodu skażenia dioksynami zabito 35 tys. zwierząt. Do dzisiejszego dnia niektóre tereny nie nadają się do uprawy. Nie jest też jasne, co stało się z kilkudziesięcioma beczkami zawierającymi najsilniej skażone pozostałości z likwidacji skutków awarii. Ostatnie doniesienia mówią, że nie zostały zniszczone, i znajdują się na jednym z wysypisk na terenie b. NRD.

Najlepiej udokumentowany wypadek miał miejsce we wspomnianych już zakładach BASF w Ludwigshafen w 1953 r. Zostało w nim poszkodowanych 55 pracowników koncernu, z czego 44 ciężko. Jeden uległ śmiertelnemu zatruciu kilka lat po awarii, podczas prac rozbiórkowych instalacji skażonej dioksynami. Także tu trzeba było rozebrać wiele domów, gdyż próby zmycia i zamalowania dioksyn, a nawet ich usunięcia wraz z tynkiem, nie powiodły się.

Inne znane wypadki poważnego skażenia ludzi dioksynami to:

• wielokrotne użycie, zanieczyszczonego dioksynami, defoliantu "Agent Orange" podczas wojny w Wietnamie,
• wybudowanie osiedla na wysypisku odpadów zawierających TCDD w Love Canal (USA) - mieszkanców trzeba było ewakuować,
• spryskanie ulic olejem z TCDD w Times Beach (USA) - tu także ewakuowano mieszkanców,
• składowanie w nieszczelnych zbiornikach olejów skażonych TCDD na wysypisku Georgswarder w Hamburgu.

TOKSYCZNOść

2,3,7,8-TCDD jest (dla świnek morskich) 500 razy bardziej toksyczna od strychniny i aż 10 tys. razy bardziej niż cyjanek potasowy. Jest najsilniejszym z kiedykolwiek badanych kancerogenów (substancji rakotwórczych). Jej zdolność do wywoływania zmian rakowych jest 50 razy większa niż aflatoksyny B1 i 50 milionów razy większa niż chlorku winylu (także znanego kancerogena). Dioksyna nie tylko może wywołać raka, ale znacząco wzmaga kancerogenność innych związków chemicznych. Specjaliści Amerykanskiej Agencji Ochrony środowiska stwierdzili, że nie są w stanie określić bezpiecznej dla człowieka dawki 2,3,7,8-TCDD. Dioksyny mają także działanie teratogenne (uszkadzają płód), powodują zaburzenia rozrodczości oraz obniżają poziom bariery obronnej organizmu. (Por. tekst "Dioksyny groźniejsze niż przypuszczano".)

TRWAłOść

Czas połowicznego rozpadu 2,3,7,8-TCDD w środowisku wynosi 29 lat.

BIOAKUMULACJA

Dioksyny rozproszone w środowisku ulegają koncentracji w tkance tłuszczowej żywych organizmów, z tym, że ich stężenie wzrasta gdy poruszamy się w górę piramidy pokarmowej. Gatunki znajdujące się na jej szczycie stają się naturalnymi zbiornikami toksyn. Stwierdzono, że stężenie dioksyn zakumulowanych w tkance dużych ryb było 159 tys. razy większe od stężenia w wodzie w której żyły. Człowiek, który zje kilogram takiej ryby, wchłonie dawkę dioksyn odpowiadającą wypiciu 1300 litrów wody, w której ryba pływała. Badania Agencji Ochrony środowiska Stanów Zjednoczonych (US EPA) wykazały, że tkanka tłuszczowa przeciętnego Amerykanina zawiera 1000 ppt dioksyn i furanów łącznie. (1 ppt oznacza 1 część na bilion - ang. trillion - czyli np. 1 mg na 1000 ton lub 1 ng na 1 kg.)

Agencja Ochrony środowiska Stanów Zjednoczonych (US EPA) od wielu lat podtrzymuje stanowisko, że dioksyny stanowią substancje na tyle niebezpieczne, iż ludzie nie powinni być w ogóle narażeni na ich oddziaływanie. W 1992 amerykanska Agencja Ochrony środowiska rozpoczęła ponowne badania wpływu tych związków chemicznych na zdrowie ludzkie. Według głównej specjalistki ds. dioksyn Agencji, toksykologa Lindy Birnbaum, nie ma powodów aby przypuszczać, że dioksyny są mniej niebezpieczne niż to dotychczas sądzono.

Dioksyny tworzą się zawsze podczas spalania związków organicznych zawierających chlor lub w obecności chloru, nawet gdy jest on w formie nieorganicznej (np. w soli kuchennej). Dlatego też małe ilości dioksyn tworzą się nawet przy spalaniu węgla zanieczyszczonego chlorkami. Jednak raport niemieckiej Federalnej Agencji Ochrony środowiska (Umweltschutzbundesamt - UBA) dowodzi, że głównym źródłem dioksyn jest spalanie produktów chlorowanych, takich jak np. polichlorek winylu (PCW), chlorowane rozpuszczalniki oraz chlorowane pestycydy. Zaprzecza to wcześniejszym przypuszczeniom jakoby te niezwykle groźne substancje powstawały masowo przy spalaniu takich produktów jak papier, drewno czy wełna.

Szczególnie duże ilości furanów i dioksyn tworzą się podczas spalania polichlorobifenyli (PCBs), które przez wiele lat były stosowane jako przeciwpalne dodatki m.in. do olejów transformatorowych. Miliony ton tych związków jest nadal zgromadzonych w niezliczonych transformatorach na całym świecie. W efekcie podczas pożarów transformatorów uwolniono ogromne ilości PCDF i PCDD. W dodatku najpopularniejszą metodą "unieszkodliwiania" PCBs (także oleju ze zużytych transformatorów) przez wiele lat było ich spalanie.

Odpady domowe zawierające papier, plastyk, szmaty i śmieci organiczne mają wartość kaloryczną około 10 kJ/kg (1/3 wartości kalorycznej węgla). W Polsce, ze względu na stosunkowo małą zawartość papieru i tworzyw sztucznych w odpadach, wartość energetyczna odpadów jest znacznie niższa niż w krajach wysokorozwiniętych. Z dostępnych danych wynika, że wartość kaloryczna odpadów w Polsce kształtuje się w granicach od 4 do 7 kJ/kg.

Na przestrzeni ostatnich 40-tu lat wartość kaloryczna odpadów na Zachodzie wzrosła z 5- 6 kJ/kg (wartość obecnie uzyskiwana w Polsce) do 9.5-11.5 kJ/kg. Fakt ten wiąże się ze znacznym zwiększeniem ilości papieru i tworzyw sztucznych w strumieniu odpadów. Jak to jednak wynika z analizy przeprowadzonej poniżej, bardziej efektywny jest odzysk surowców wtórnych (nawet tych o najwyższej wartości kalorycznej, czyli plastyku i papieru) niż ich spalanie.

Powstająca w wyniku spalania odpadów energia cieplna (i ew. elektryczna) jest wykorzystywana na potrzeby zakładu. Nadwyżka ciepła może zostać sprzedana w formie nieprzetworzonej lub w postaci energii elektrycznej. Może zatem częściowo poprawić bilans ekonomiczny realizacji inwestycji, jaką jest spalarnia odpadów. Mimo to odzyskiwanie energii zawartej w odpadach nie stanowi efektywnego sposobu oszczędzania energii. Ma na to wpływ kilka faktów:

1. Wartość kaloryczna odpadów jest stosunkowo niska i sięga 10-12 kJ/kg (w Polsce nawet 4-7) w porównaniu z 28 kJ/kg dla węgla i 40 kJ/kg dla oleju.

Efektywność przetwarzania odpadów w energię elektryczną jest, podług standardów dotyczących elektrowni konwencjonalnych, stosunkowo niska - sięga jedynie 15- 18%.

Ilość energii odzyskiwanej w procesie spalania odpadów jest 3- do 5-krotnie mniejsza od ilości energii zaoszczędzonej w wyniku odzyskiwania surowców wtórnych (recyklizacji).

W Wielkiej Brytanii w roku 1990 zebrano i przetworzono 2,85 milionów ton makulatury. W przypadku całkowitego zaprzestania odzysku makulatury i sprowadzenia jej z zagranicy po cenach światowych, które sięgały w roku 1990 około 300 funtów brytyjskich (GBP) na tonę, za tę ilość makulatury należałoby zapłacić prawie 1 miliard funtów. W przypadku zaś spalenia 2,85 milionów ton makulatury, oszczędność energii sięgałaby wielkości równoważnej energii pochodzącej ze spalenia oleju o wartości tylko 70 - 80 milionów funtów.

Interesujący wpływ na efektywność ekonomiczną spalarni z odzyskiem energii mają zmiany w składzie odpadów wynikające z prowadzenia odzysku surowców wtórnych, wielokrotnego użycia produktów lub działan na rzecz redukcji odpadów. Wymóg podejmowania takich działan, jest dla przykładu zawarty w propozycji Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich (lipiec 1992), która zawiera program 60-procentowego ograniczenia ilości odpadów opakowaniowych. Program ten może zasadniczo zmniejszyć wartość opałową odpadów. W konsekwencji może zaistnieć konieczność dodawania do odpadów surowców energetycznych, tak aby ich spalenie było w ogóle możliwe.

źródło: Waste Incineration: Warmer Factsheet. The Warmer Campaign, Tunbridge Wells, UK, January 1990

Poza emisją do atmosfery substancji trujących i niebezpiecznych, w czasie spalania, do atmosfery uwalniany jest dwutlenek węgla, tlenki siarki oraz tlenki azotu. Dwa ostatnie z nich mają katastrofalny wpływ na lasy oraz wszelkiego rodzaju materiały, przyspieszając proces ich niszczenia poprzez powstawanie tzw. kwaśnych deszczów, a dwutlenek węgla jest głównym gazem "szklarniowym", powodującym "efekt cieplarniany", w wyniku którego podnosi się temperatura atmosfery Ziemi. W 1993 r. dwutlenek węgla został oficjalnie uznany przez Ministerstwo Ochrony środowiska, Zasobów Naturallnych i Leśnictwa za substancję zanieczyszczającą atmosferę, a jego emisję obłożono opłatą.

Peter Chappell stworzył wykres pokazujący szereg kosztów budowy spalarni. Linia prosta poprowadzona poprzez ten szereg daje funkcję kosztów:

Taki wydatek czeka np. łódź, jeśli władze tego miasta zdecydują się na spalenie części odpadów (bowiem nie wszystkie odpady komunalne nadają się do spalania, o czym będzie jeszcze mowa). Dla porównania budowa w miarę nowoczesnego wysypiska (z odizolowanym podłożem) kosztowałaby ok. 8 razy mniej (200 mld zł), a kompostowni ok. 3 razy mniej. (To ostatnie przybliżenie jest bardzo zgrubne, gdyż trudno dokładnie przewidzieć ile odpadów nadających się do kompostowania pozostanie po wprowadzeniu segregacji, która powinna poprzedzać uruchomienie kompostowni.)

Chociaż możemy mieć do czynienia z wieloma dodatkowymi komplikacjami przy obliczaniu opłaty za spalanie opartej na analizie cyklu życia spalarni, takimi jak umowa o podziale zysku pomiędzy władzami lokalnymi a operatorem/właścicielem spalarni, podstawowymi wielkościami, na których opieramy się przy obliczaniu opłaty za spalanie odpadów są:

• przewidywane koszty budowy spalarni lub, opcjonalnie, wielkość planowanej emisji obligacji;
• przewidywany koszt utrzymania i konserwacji;
• przewidywany koszt składowania pyłów i pozostałych po spaleniu popiołów;
• przewidywana cena, po której będzie sprzedana energia elektryczna; oraz
• ekonomiczne oszacowania dotyczące przewidywanej stopy inflacji, stopy procentowej i stopy dyskontowej.
• Te oszacowania są stosowane do corocznego obliczania kosztów i zysków, które będą się kształtować w czasie pracy spalarni. Roczne wydatki na zwrot kosztów budowy spalarni powiększone o koszty utrzymywania ciągłości jej działania, pomniejszone zaś o zyski ze sprzedaży energii elektrycznej, stanowią roczny koszt działania spalarni netto. Ten roczny koszt operacyjny netto jest pokrywany przez firmy przewożące odpady jako opłata "spalarniowa", aby cały projekt był samofinansujący. Zyski z różnicy pomiędzy opłatą za spalanie a rocznym kosztem netto nie są brane pod uwagę w tej analizie lub zakłada się, że są uwzględnione w rocznych kosztach szacunkowych dotyczących działania i konserwacji spalarni.

W Wielkiej Brytanii op3ata za spalenie 1 tony odpadów komunalnych we w miare nowoczesnej spalarni wynosi 17 GBP czyli ok. 600 tys. z3, natomiast Compagne Generale de Chauffe deklarowa3a, ?e w spalarni, któr1 oferowa3a Tychom, koszt spalenia 1 tony wyniesie ponad 1 mln z3.

W Polsce nie ma dotychczas spalarni odpadów komunalnych, do niedawna budowało się (od kilkunastu bodaj lat) jedną - w Dąbrowie Górniczej. (W I poł. 1994r. próbna instalacja została rozebrana.) Siłą rzeczy musimy się więc posługiwać danymi "zachodnimi". Nie oznacza to jednak, że wszystkie dane i wynikające z nich wnioski można mechanicznie przenosić na polski grunt. Błąd ten często popełniają firmy oferujące nam budowę spalarni odpadów. Do najistotniejszych elementów polskiej specyfiki należy zaliczyć:

Skład polskich śmieci odbiega znacznie od składu śmieci w krajach wysokorozwiniętych. Generalnie mniej jest w nich papieru i tworzyw sztucznych (czyli frakcji palnej), a więcej odpadów organicznych (głównie odpadków kuchennych) oraz popiołu i żwiru. Wynika to z faktu, że większość posiłków przygotowujemy samodzielnie w domach, które w znacznej części są nadal ogrzewane węglem. W efekcie wilgotność odpadów komunalnych jest o ponad 10% wyższa niż na Zachodzie i wynosi ok. 50%, natomiast ich średnia kaloryczność nie przekracza 4600 kJ/kg (1100 kcal/kg).

W projektach technicznych większości spalarni za dolną granicę kaloryczności przyjmuje się 5000 kJ/kg (1200 kcal/kg). Oznacza to, że nie wszystkie odpady będą mogły być spalane. Przykładowo projekt spalarni Compagne Generale de Chauffe przewidywał, że odpady z domów opalanych węglem będą, ze względu na niską kaloryczność, tradycyjnie wywożone na wysypisko. (Alternatywą mogłoby być jedynie wzbogacanie odpadów, np. węglem, co oczywiście wiązałoby się z dodatkowymi kosztami.) Nie trzeba dodawać, że pozostaje to w sprzeczności z reklamowym sloganem spalarniowców: "problem odpadów rozwiążemy całkowicie".

Ilość odpadów komunalnych "produkowanych" przez jednego mieszkanca naszego kraju wynosi od 60. do 250. kg na rok i jest kilkakrotnie mniejsza niż w krajach wysokorozwiniętych. W "spalarniowej" praktyce oznacza to, że w Polsce przeciętna spalarnia musiałaby obsługiwać (przy tej samej wielkości) obszar co najmniej dwukrotnie większy niż na Zachodzie. (Różne źródła podają różne ilości odpadów komunalnych wytwarzanych przez przeciętnego Polaka. Można przyjąć, że górna granica 250 kg dotyczy bogatych - jak na nasze warunki - miast, natomiast dolna 60 kg ubogich wsi.)

Poniższa tabela przedstawia przeciętny skład odpadów komunalnych w krajach wysokouprzemysłowionych i w Polsce. Podano też skład odpadów dla Warszawy Pragi Północ, której władze usilnie zabiegają o budowę spalarni.

(1) łącznie z gumą

(2) odpadki spożywcze i ogrodowe łącznie

(3) łącznie z laminatami

(4) odpady domowe średnie 8-40 mm

żWilgotność 46.4%, wartość opałowa 734 kcal/kg

(3071 kJ/kg)

żżWilgotność 46.9%, wartość opałowa 508 kcal/kg

(2127 kJ/kg)

P.P. - Praga Północ

O ile w polskich odpadach komunalnych jest stosunkowo mało tworzyw sztucznych, o tyle wśród tych ostatnich znacznie większy odsetek stanowi polichlorek winylu. Jego ilość dochodzi do 30% masy tworzyw. Ponieważ to przede wszystkim PCW jest odpowiedzialny za emisję dioksyn, to można się spodziewać, że nie byłaby ona niższa niż w Zachodnich spalarniach.

Firmy promujące budowę spalarni mamią polskich kontrahentów normami Unii Europejskiej. Tymczasem normy te są stosunkowo łagodne (tak aby nawet Grecja i Włochy były ich w stanie dotrzymać), a liczne kraje wprowadziły własne, znacznie ostrzejsze przepisy. (Por. tabela 5.) Najbardziej drastyczny przykład dotyczy emisji dioksyn, na które UE nie posiada norm w ogóle.

Wspomniana już spalarnia firmy Compagne Generale de Chauffe nie "trzymała" polskich norm na stężenie zanieczyszczen w ściekach, choć zapewniano, że jest zgodna ze standardami UE. Wynika z tego, źe są one nawet bardziej liberalne od naszych.

Okazuje się, że koszty budowy nowoczesnej spalarni w Polsce są nawet wyższe niż na Zachodzie. Wynika to m.in. z konieczności importu znacznej części elementów i urządzen (cło!), mniejszych zysków z produkcji energii (z powodu niskiej kaloryczności odpadów) oraz wysokiego oprocentowania kredytów. Budowa spalarni na 100 tys. ton odpadów rocznie kosztuje ok. 1 bln zł, a koszt "utylizacji" 1 tony odpadów ok. 1 mln zł. Szczególnie ta druga kwota jest wymowna, tyle bowiem odpadów produkuje rocznie przeciętna polska rodzina (która za wywóz tej ilości śmieci płaci obecnie 10 razy mniej).

Do kosztów budowy należy także doliczyć (o czym często "zapominają" potencjalni inwestorzy) nakłady na budowę składowiska odpadów specjalnych, na którym będą składowane pyły z oczyszczania spalin, normalnego składowiska, na które powędrują popioły, oraz opłat ekologicznych za składowanie odpadów. Te ostatnie będą wyższe niż w przypadku normalnych śmieci komunalnych, gdyż ww. odpady się do odpowiednio do pierwszej i drugiej kategorii uciążliwości.