KLINA KLINEM CZY DA SIĘ URATOWAĆ JEDNĄ TAMĘ BUDUJĄC NASTĘPNĄ?

Światowy Fundusz na rzecz Przyrody WWF przygotował z pomocą grupy polskich specjalistów a następnie przedstawił w czerwcu br. rządowemu zespołowi ekspertów opracowanie pt. „Wstępna ocena rozwiązań zabezpieczenia stopnia we Włocławku proponowanych przez Hydroprojekt Warszawa Sp. z o.o. w aspekcie potencjalnych rozwiązań alternatywnych”. Niestety wyniki prac zespołu rządowego, przedstawione 13 lipca 2000 r.na konferencji prasowej w Ministerstwie Środowiska, świadczą o tym, że zespół całkowicie zignorował merytoryczne uwagi zawarte w opracowaniu WWF oraz rzeczowe argumenty zaprezentowane przez organizacje ekologiczne na spotkaniu w 8.6. br.

WWF, wraz z innymi organizacjami¹⁾, domaga się rozważenia alternatywnych dla budowy zapory w Nieszawie rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo ludzi poniżej zapory we Włocławku.
Jednocześnie WWF podtrzymuje gotowość sfinansowania opracowania niezależnej analizy opcji alternatywnych rozwiązujących – w przeciwieństwie do Nieszawy – wszystkie problemy wynikające z funkcjonowania zapory we Włocławku.
Ekolodzy zgadzają się z powagą sytuacji wynikającej z zagrożenia stopnia wodnego we Włocławku. Nie mogą się jednak zgodzić ze stanowiskiem rządowego zespołu ekspertów, biorąc pod uwagę że:
• Rządowy zespół ekspertów składał się w przeważającej części z zadeklarowanych zwolenników budowy stopnia w Nieszawie. Ośmiu z nich – desygnowanych przez Ministra Środowiska – nie ukrywało wcześniej poparcia dla tej inwestycji.

• Propozycja WWF zwiększenia udziału niezależnych przyrodników w zespole pozostała bez odzewu. Na czterech przyrodników, wchodzących w skład zespołu, jeden zrezygnował z udziału w pracach, drugi zgłosił votum separatum.
• Zespół dokonał rankingu 7 wariantów (w tym 3 wariantów szczegółowo opracowanych przez Hydroprojekt oraz 4 propozycji wariantów przedstawionych przez organizacje ekologiczne). Taki tryb postępowania (przed pełnym rozpoznaniem 4 propozycji alternatywnych), jak również przyjęte kryteria oceny, z góry przesądziły o wyniku rankingu. Przykładowo, kryterium „efektywności ekonomicznej i wykonalności finansowej” obejmowało jedynie możliwość zaangażowania środków budżetowych przy udziale kapitału prywatnego. Jedynie zapora w Nieszawie miała szansę na spełnienie tego kryterium. Nie wzięto w ogóle pod uwagę gotowości Unii Europejskiej do wsparcia wariantów proekologicznych, przy jednoczesnym odrzuceniu możliwości finansowania zapory w Nieszawie.²⁾

NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z OPRACOWANIA WWF TO:
1. Rozwiązanie problemu zapory we Włocławku, zaproponowane przez HYDROPROJEKT, odsuwa w czasie, lecz nie eliminuje zagrożenia katastrofą istniejącego stopnia. Nie rozwiązuje również wielu innych problemów środowiskowych: kumulowania się i utylizacji toksycznych osadów oraz odkładania się rumowiska w cofce Zbiornika Włocławskiego i poniżej wyerodowanego odcinka koryta rzeki, a także zagrożenia powodzią.
2. Przedstawiony w materiałach HYDROPROJEKTU rachunek korzyści ekonomicznych jest nieprawidłowy z powodu błędów metodologicznych i przyjętych niewłaściwych założeń. Podważa to wiarygodność prognozowanych efektów ekonomicznych budowy stopnia w Nieszawie.
3. Budowa stopnia w Nieszawie nie jest zgodna z konstytucyjną zasadą rozwoju zrównoważonego i nie spełnia podstawowych kryteriów tego rozwoju. Warianty HYDROPROJEKTU nie uwzględniają możliwych alternatyw rozwiązań technicznych o prawdopodobnie mniejszych skutkach środowiskowych.
4. Tryb pracy elektrowni wodnej we Włocławku (praca szczytowo-interwencyjna) pogarsza bezpieczeństwo całego obiektu hydrotechnicznego. Zmiany sposobu pracy elektrowni mogłaby ograniczyć ryzyko awarii i wydłużyć czas potrzebny na realizację zabezpieczenia stopnia we Włocławku.
5. Wnioski z 30-letniego funkcjonowania Zbiornika Włocławskiego wskazują, że spodziewane korzyści ekonomiczne nigdy nie wystąpiły i nie należy oczekiwać ożywienia regionu także w przypadku Nieszawy.
Materiały WWF dostępne są pod adresem internetowym:

www.wwf.pl

Szczegółowych informacji o wnioskach wynikających z ekspertyzy WWF udzielają:

Jacek Engel – Kierownik projektu WWF „Wisła” – tel. 0-608/384242 Marta Kaczyńska – Koordynator ds. komunikacji projektu „Rzeki Polski” – tel. 0-608/322 153

---

1. Działania WWF na rzecz ochrony i zrównoważonego rozwoju Wisły prowadzone są wspólnie m.in. z: IUCN (Światową Unią Ochrony Przyrody), OTOP (Ogólnopolskim Towarzystwem Ochrony Ptaków, organizacją członkowską Birdlife International), Stowarzyszeniem Ekologiczno-Kulturalnym „Klub Gaja”, miesięcznikiem „Wędkarski Świat”, Forum Ekologicznym Unii Wolności.
2. 19.6.2000 Komisja ds. Środowiska, Zdrowia Publicznego i Ochrony Konsumenckiej w Parlamencie Europejskim dyskutowała nad planami wybudowania nowego stopnia wodnego na Wiśle. Po wizycie w Polsce i w miejscu istniejącej zapory we Włocławku, członek Parlamentu Europejskiego Torben Lund postawił kluczowe pytania. Jednym z głównych wniosków ze spotkania było stwierdzenie, że Unia Europejska nie będzie finansować budowy stopnia wodnego na Wiśle! Fundusze Unii Europejskiej mogą być przeznaczone na rozwiązania alternatywne wobec tamy, jednak to od rządu Polskiego będzie zależało czy stanie się to priorytetem jako projekt przedakcesyjny.