O EKOHUMANIZM I BUDOWĘ INFORMACYJNYCH PODSTAW TRWAŁEGO ROZWOJU

APEL KLUBU TWÓRCÓW EKOROZWOJU

Do wszystkich ludzi dobrej woli!
Zwracamy się do Was w trosce o los Człowieka i Ziemi.
Świat przeżywa kryzys.

Szybciej wyczerpujemy źródła zasobów naturalnych i paliw, aniżeli pozyskujemy dostęp do źródeł alternatywnych. Szybciej degradujemy środowisko przyrodnicze i glebę, niż środowisko odtwarza się w postać zgodną z potrzebami życia człowieka. Szybciej postępuje dewaluacja – moralne starzenie się – dotychczasowych form życia, niż wdrażamy formy nowe – zgodne z nowymi uwarunkowaniami życia ludzi i przyrody. Sytuację komplikuje demograficzna ekspansja, zwłaszcza opóźnionych w rozwoju części rodziny ludzkiej.

Kryzys ten jest głównie skutkiem niedostosowania dominujących systemów: wartości i gospodarczego do współczesnej sytuacji zmian w uwarunkowaniach życia ludzi i przyrody – bardzo szybko zachodzących wraz z rozwojem nauki i techniki.

Tymczasem nie ma bezwzględnego deficytu materialnych zasobów życia (surowców, paliw, zasobów ekologicznych). Brakuje natomiast wiedzy, technologii, aktywnego potencjału intelektualnego i sumienia ludzi oraz czasu – czynników koniecznych do ograniczania zbędnego zużywania deficytowych zasobów oraz stwarzania dostępu do zasobów alternatywnych w miarę wyczerpywania źródeł aktualnie eksploatowanych.

Kryzys ten – to nie tylko wielkie zagrożenie dla wszystkich ludzi, ale i szansa. Zagrożenie – w przypadku zbyt późnego zauważenia go, zrozumienia jego istoty, lub podjęcia błędnej strategii przezwyciężania. Szansa – jeśli dokonamy radykalnej, trwale przywracającej zdolność rozwoju, przebudowy mentalności i stosunków społecznych.

Obecnie są możliwe dwa sposoby przezwyciężania kryzysu globalnego.

Sposób pierwszy, tradycyjny, polega na zmniejszaniu liczby konsumentów deficytowych zasobów życia. Sposób ten to patologia darwinizmu społecznego – ekofaszyzm prowadzący do ekologicznego holocaustu słabszych, a następnie zagłady wszystkich ludzi.

Sposób drugi polega na upowszechnianiu intelektualnej aktywności twórczej ukierunkowanej na dobro wspólne i wspomaganej nauką oraz wysoką techniką. Byłby to sposób ekohumanistyczny.

Ekohumanizm, to partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego – wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysokorozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego – powszechnie wspomagane nauką i wysoką techniką.

Jedynie pozornie ten pierwszy, tradycyjny sposób może być skuteczny. Darwinizm społeczny nie pozwala bowiem wyeliminować kryzysogennych skutków dewaluacji form życia niezgodnych z nowymi, szybko zmieniającymi się uwarunkowaniami.

Im wyższy jest poziom rozwoju i zastosowań osiągnięć nauki i techniki, tym większe jest natężenie tempa zmian w uwarunkowaniach życia ludzi i przyrody. Powoduje to ogromne przyspieszenie tempa starzenia się różnorodnych, dotąd poprawnie funkcjonujących form życia. Moralna degradacja jest równie groźna jak wyczerpywanie źródeł zasobów naturalnych. Ta mało widoczna forma degradacji w znikomym stopniu zależy od liczby ludzi. Jej głównym czynnikiem sprawczym jest rozwój nauki i techniki. A rozwoju tego nie można już powstrzymać.

Aby wyeliminować ten trzeci – w postaci moralnej degradacji form życia – w istocie podstawowy czynnik kryzysu globalnego, konieczne są rozwiązania stabilizacyjne radykalnie odmienne od tradycyjnych. Są to:

1. Zwiększenie dalekowzroczności i elastyczności metod ludzkiego działania.

2. Wzbogacenie rachunku korzyści i kosztów działalności społeczno-gospodarczej o kompleksowo wyznaczane społeczne i przyrodnicze jego składniki.

3. Wdrożenie systemu stymulowania ekohumanistycznej intelektualnej aktywności twórczej i jej upowszechnienie.

4. Powiększenie potencjału intelektualnego ludzkości (m.in. poprzez upowszechnienie co najmniej średniego ogólnokształcącego wykształcenia młodzieży, zapewniającego intelektualną samodzielność, odpowiedzialność oraz zdolność współudziału w rozwoju nauki i techniki).

Wymaga to m.in. dalszego rozwoju metod symulacji komputerowej wielkich systemów ekospołecznych, elastycznej automatyzacji wytwarzania, oraz teleinformatyki. Nie można sporządzić poprawne-go rachunku ekonomicznego bez prognozowania i wymiernego wyznaczania kompleksowych, rozległych w czasie i przestrzeni, skutków ludzkich działań oraz innych zmian w uwarunkowaniach życia ludzi i przyrody.

Problem informacyjny jest węzłowy dla przezwyciężenia kryzysu globalnego i stworzenia możliwości trwałego rozwoju całej światowej społeczności.

Współczesny i przewidywany rozwój nauki i techniki, zwłaszcza techniki informacyjnej, urealnia możliwość zasadniczego zwiększenia stopnia poznawalności skutków ludzkich działań. Nie jesteśmy jednak w stanie w pełni przewidzieć wszystkich zagrożeń życia. Stąd konieczność równoległego rozwoju elastycznej automatyzacji wytwarzania, budowy z wyprzedzeniem różnorodnych informatycznych systemów eksperckich, baz wiedzy, gromadzenia innych rezerw intelektualno-naukowo-technicznych, niezbędnych do szybkiego eliminowania tych zagrożeń, których nie udało się z odpowiednim wyprzedzeniem przewidzieć.

Drugim węzłowym problemem jest powiązanie bogacenia się ludzi z wielkością ich twórczego, innowacyjnego wkładu we wspólne dobro. Jest to warunek m.in. wyzwolenia wielkiej intelektualnej aktywności twórczej, tak niezbędnej dla eliminowania deficytu materialnych i duchowych zasobów życia.

Obu tych zasadniczych dla przezwyciężenia kryzysu globalnego problemów nie można rozwiązać lokalnie. Konieczne są wspólne działania, wspomagane przez światowe elity intelektualne i realnej władzy.

W opanowaniu umiejętności prognozowania i wymiernego wartościowania skutków ludzkich działań oraz poprawnego stymulowania ekohumanistycznej innowacyjnej aktywności twórczej pomogłoby niewątpliwie – i to właśnie proponujemy – utworzenie, pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, Światowego Centrum Strategii Trwałego Rozwoju. Byłby to profesjonalny, na zasadzie pomocniczości działający, ośrodek wielkiej naukowo-technicznej i organizacyjnej operacji (typu Apollo^*)). Centrum to za główny cel miałoby zbudowania informacyjnych podstaw ekohumanizmu i trwałego rozwoju światowej społeczności.

Jego oficjalne powołanie mogłoby nastąpić w roku 2002, podczas kolejnej, dotyczącej trwałego rozwoju, Sesji Specjalnej Zgromadzenia Ogólnego ONZ – „Rio+10”.

Pierwszym zadaniem tego Centrum powinno być doprowadzenie do udoskonalenia i upowszechnienia metod prognozowania ostrzegawczego zmian w kondycji światowej i lokalnych społeczności oraz środowiska przyrodniczego.

Pilne, priorytetowe stworzenie informacyjnych podstaw ekohumanizmu i trwałego rozwoju jest niezbędne aby nie dopuścić do ekofaszyzmu i ekologicznego holocaustu słabszych części rodziny ludzkiej, a następnie do zagłady ekologicznej całej ludzkości. Bez stworzenia tych informacyjnych podstaw działania dla dobra wspólnego nie mogą być skuteczne!


Wszyscy, którzy ten Apel popierają – osoby lub organizacje – proszeni są o wyrażenie tego na adres Klubu Twórców Ekorozwoju a także o współdziałanie dla realizacji zawartych w nim postulatów:

Klub Twórców Ekorozwoju Grzybowska 4/4, Warszawa prezes Lesław Michnowski tel. 0-22/768-10-19, 0-601/264-164, kte@psl.org.pl, www.psl.org.pl/kte

---

Apel powyższy został opublikowany w Przeglądzie Technicznym, nr 46/99, oraz w Zielonym Sztandarze nr 3/00 z 16.1.2000.

*) W Apelu proponujemy przeprowadzić wielką międzynarodową naukowo-techniczną operację budowy informacyjnych podstaw trwałego rozwoju, wzorowaną na programie Apollo. Lądowanie na Kiężycu było – moim zdaniem – zadaniem mniej trudnym, niż doprowadzenie do posługiwania się kompleksowym rachunkiem korzyści i kosztów gospodarowania, obejmującym jego składniki społeczne i przyrodnicze. Aby przezwyciężyć kryzys globalny, trzeba m.in. opanować umiejętność wymiernego wyznaczania kompleksowych, w tym dalekosiężnych, konsekwencji ludzkich działań i innych zmian w uwarunkowaniach życia (powodowanych m.in. rozwojem techniki). Jeśli nie powiążemy bogacenia się z działaniami dla dobra wszystkich ludzi i przyrody, nasze ekologiczne starania będą nadal przynosiły mizerne rezultaty.