Firma Smithfield Foods obecnie hoduje systemem przemysłowym w gigantycznych chlewniach 10% ogółu amerykańskich świń i dokonuje taśmowego uboju 25% świń w tym kraju. Smithfield otworzył w 1991 r. w Północnej Karolinie największą rzeźnię na świecie zdolną do uboju 24 tys. zwierząt dziennie, przez co stał się firmą zabijającą największą ilość świń na świecie.
Koncern ten posiada również gigantyczne kombinaty hodowlane i mięsne we Francji, Kanadzie, Meksyku, Brazylii i od kilku lat w Polsce, w której docelowo może dojść do wybudowania czterech gigantycznych hodowli o potencjalnej wydajności 900 tys. zwierząt rocznie.
"Polska hodowla trzody chlewnej pod wieloma względami jest podobna do hodowli amerykańskiej sprzed 30 lat", podsumował Joseph Luter, prezes Smithfield Foods. "Wierzymy w to, że strategie, którymi kierowaliśmy się w Stanach Zjednoczonych, sprawdzą się równie dobrze lub nawet lepiej w Polsce i w Europie."
Wiele ze "strategii i praktyk", o których wspomina Joseph Luter, doprowadziło do rewolucji przemysłu przetwórczego mięsa i drobiu oraz pozwoliło na to, aby firmy "nowej hodowli" miały monopol na rynku mięsnym. Tego typu "strategie i praktyki" są de facto niezgodne z prawem. "Strategie i praktyki", o które tutaj chodzi, mają rację bytu jedynie wtedy, gdy firmy, które je stosują i w ten sposób naruszają prawo są całkowicie pewne, że nie będą ponosiły odpowiedzialności prawnej za swoje wykroczenia. Jest to szczególnie oczywiste w przypadku pionowo zjednoczonych korporacji takich jak Smithfield Foods.
Spółki agrobiznesowe osłaniane są przez jedno z najbardziej potężnych i skorumpowanych lobby w historii Stanów Zjednoczonych. Każdego roku, dziesiątki milionów dolarów trafiają jako tzw. "twarda gotówka" lub "miękka gotówka" do budżetów kampanii wyborczych grup politycznych. Jeszcze większe sumy wywierają "wpływy" na uniwersytety i college, a "przyjaźnie" nastawieni naukowcy, chętnie korzystają z hojnych darowizn przeznaczonych na badania naukowe. Byli pracownicy rządowi trafiają na stanowiska do firm, nad którymi sprawowali poprzednio nadzór prawny; byli kongresmeni, tacy jak Przewodniczący Kongresu (House Speaker) Livingstone, zawierają potężne kontrakty w kuluarach parlamentarnych. Amerykańska opinia publiczna bombardowana jest reklamami, których celem jest kreowanie świetlanych wizerunków korporacji, takich jak Archer-Daniels Midland (ADM) oraz Monsanto.
Jest właściwie nie do pomyślenia, aby Smithfield wszedł na nowy rynek w obcym kraju, bez uprzedniego przygotowania polegającego na wywarciu "odpowiedniego" wpływu. Silne polityczne lobby oraz potężna maszyna "public relations" to niezbędne podstawy sukcesu, czy też wręcz "przepis na sukces" w przemyśle rolniczym. Jest całkiem prawdopodobne, że firma Smithfield umocni swoją pozycję polityczną w Polsce i rozpocznie potężną kampanię "public relations" przed podjęciem akcji, które mogłyby być postrzegane jako kontrowersyjne.
Wzrost produkcji w rzeźniach amerykańskich osiągnięto w prosty, a zarazem brutalny sposób, mianowicie poprzez przyspieszenie linii produkcji do niemal niewiarygodnej prędkości. Przeciętna prędkość linii produkcji w rzeźniach amerykańskich wzrosła od 300-400 zwierząt na godzinę w 1968 r., do 900-1200 zwierząt na godzinę w chwili obecnej. Jest to przykład "strategii i praktyk", które stanowią kamień węgielny dzisiejszego amerykańskiego przemysłu przetwórstwa mięsnego.
Jeżeli firma Smithfield Foods osiągnie swój cel zneutralizowania polskich związków zawodowych i sparaliżowania przepisów i ustaw rządowych w polskich rzeźniach tak, jak odbyło się to w rzeźniach amerykańskich, to nie ulega też wątpliwości, że zrobi wszystko, aby zwiększyć produktywność i wydajność rzeźni poprzez przyspieszenie linii produkcji. W rezultacie często ogłuszanie jest nieskuteczne i wiele w pełni świadomych zwierząt wiesza się na łańcuchach linii ubojowej. Tego rodzaju okrucieństwa względem zwierząt stają się dopuszczalne z powodu zawrotnej szybkości produkcji. Codziennie w Stanach Zjednoczonych tysiące żywych i w pełni świadomych zwierząt trafia do zbiorników z gorącą wodą przeznaczonych do usuwania z nich sierści. Minister Rolnictwa USA Dan Glickman przyznał publicznie, że USDA nie robi nic, aby zmusić rzeźnie do przestrzegania Humane Slaughter Act (Aktu Humanitarnego Uboju), a co więcej, nie ma żadnych planów, aby ten stan rzeczy zmienić.
Smithfield Foods oficjalnie przyznaje się do "wyróżnienia", w postaci najwyższej w historii Stanów Zjednoczonych grzywny za naruszenie tzw. Clean Water Act, czyli Aktu Czystości Wody. W sierpniu 1997 r. firma Smithfield oskarżona została o naruszenie federalnego Aktu Czystości Wody 7000 razy w okresie od 1991 do 1997 r., poprzez zanieczyszczanie rzeki Pagan na południu stanu Wirginia. Grzywny za wylewanie ścieków i odpadów z rzeźni Smithfielda do rzeki Pagan, wynosiły 12,6 milionów USD. Jeden z dyrektorów rzeźni Smithfielda skazany został na karę więzienia za fałszowanie dokumentów dotyczących tej sprawy.
Oskarżenia, które doprowadziły do tej rekordowej grzywny, wniesione zostały przez regionalne biuro Agencji Ochrony Środowiska, EPA (Environmental Protection Agency). EPA zaangażowało się w tę sprawę po latach kontrowersji i twierdzi, iż Departament Ochrony Środowiska w Wirginii, który odpowiedzialny jest za prawne egzekwowanie Aktu Czystości Wody, nie wywiązał się z tego obowiązku ze względu na "szczególny związek" (wzmocniony przez sześciocyfrowe sumy wspierające kampanie polityczne) istniejący miedzy Prezesem Smithfield Foods - Josephem Luterem a Gubernatorem i Sędzią Generalnym stanu Wirginia.
Stan Wirginia wszczął obecnie swój własny proces przeciwko Smithfieldowi, w którym oskarża go o 22 300 naruszeń stanowych praw ochrony środowiska od 1982 r. Rzeka Pagan jest od 27 lat zamknięta dla rybaków ze względu na niedopuszczalnie wysokie poziomy bakterii pochodzących z odpadów z rzeźni Smithfielda.
W międzyczasie rzeźnie należące do Smithfielda w gminie Bladen w Północnej Karolinie, działają na podstawie ugody sądowej zawartej po obniżeniu przez Smithfielda poziomu okolicznych wód gruntowych o 90 stóp, poprzez spłukiwanie odpadów i wpuszczanie zanieczyszczonej wody do pobliskiej rzeki Cape Fear.
Nie ma powodu by sądzić, że firma Smithfield Foods będzie bardziej przestrzegała prawo ochrony środowiska w Polsce niż czyni to w Stanach Zjednoczonych.
Sytuację pogarsza fakt, iż dominujące na rynku kompanie, celowo zlikwidowały wielką ilość posiadanych przez siebie rzeźni i zakładów przetwórczych. W r. 1992 jedynie dziesięć firm zabijało 40% procent świń w USA. Zamknięcie niektórych zakładów przetwórczych niewątpliwie miało na celu likwidację istniejących tam związków zawodowych.
Plany firmy Smithfield dotyczące dominacji na rynku polskim i "modernizacji" polskiego przemysłu przetwórstwa trzody i drobiu wskazują na to, że Smithfield będzie dążyć do równie bezlitosnych praktyk monopolistycznych jak te, które okazały się skuteczne w USA.
W Administracji Żywności i Leków USA (FDA) aż roi się od szefów agrobiznesu, utrzymujących szczególnie przyjazne stosunki z kompanią Monsanto. FDA bardzo agresywnie broniło swojej kontrowersyjnej decyzji zatwierdzającej genetycznie modyfikowany hormon wzrostu bydła, produkowany przez Monsanto. Słabe przepisy wydawane przez Agencje Ochrony Środowiska, EPA, regulujące użycie pestycydów w rolnictwie i przemysłowe fermy trzody świadczą o tym, że firmy przemysłowego chowu trzody są coraz bliższe przejęcia również nad tą agencją kontroli.
Prawda jest taka, że chów przemysłowy nie jest opłacalny ekonomicznie, chyba że większość prawdziwych kosztów - czyli koszty strat ponoszonych przez środowisko, straty socjoekonomiczne - przenosi się na kogoś innego. Gdyby istniejące prawa federalne, takie jak tzw. Packers and Stockyards Act, Akt Federalnej Inspekcji Mięsa, Akt Humanitarnego Uboju, Akt Czystości Wody oraz wiele innych praw federalnych i stanowych były rzeczywiście uczciwie przestrzegane, a łamanie karane, to cały system by się rozsypał. Rozwój wielkich korporacji jest wspierany przez jedno z najbardziej silnych, ale najbardziej wyzutych z moralności lobby w historii Stanów Zjednoczonych.
Obecnie uprawiany przemysłowy chów zwierząt ma jedną charakterystyczną, a zarazem wyjątkowo makabryczną, cechę -zorganizowane, masowe okrucieństwo wobec zwierząt hodowlanych, którego nie da się wyrazić słowami i które przerasta wszystko, co było do tej pory wyobrażalne w tym zakresie.
Pomimo, iż na pierwszy rzut oka, trudno jest dostrzec powiązanie pomiędzy nieludzkim traktowaniem zwierząt, a przedstawionymi powyżej zagadnieniami, jest to kwestia, której należy się bliżej przyjrzeć. Gdyby okrutne traktowanie zwierząt przez przemysłowe fermy, zwłaszcza tzw. "fabryki trzody" było niezgodne z prawem, nie istniałyby inne problemy z tym związane, mianowicie zanieczyszczenie wód podziemnych i zbiorników wodnych, odór oparów gnojowicy i zanieczyszczenie środowiska. Nieludzkie podejście fabryk świń do zwierząt jest podstawowym grzechem przemysłowej hodowli zwierząt.
W hodowlach przemysłowych świnie spędzają całe życie w zatłoczonych budynkach przesyconych oparami gnoju i moczu. Powietrze przesiąknięte jest związkami siarki i amoniaku, poziom hałasu dochodzi do 90 decybeli. Ciężarne lochy stoją na gołym betonie w malutkich kojcach, w których nie mogą się nawet obrócić. W naturalnych warunkach, świnie powinny żyć średnio ok. 10 lat; lochy w "fabrykach trzody" rzadko żyją dłużej niż 2,5 roku. Ogromne ilości świń umierają z powodu chorób i okaleczeń, jeszcze większe ilości są przedwcześnie zabijane ze względu na zły stan zdrowia. Często zdarza się, że stosunkowo młode lochy przeznaczone na rzeź, są zbyt okaleczone i chore, aby dojść do ubojni o własnych siłach.
Przykładowo w Szwecji takie traktowanie zwierząt jest niezgodne z prawem i podlega karze. Istnieje prawo, które zabrania zamykania zwierząt w kojcach ograniczających swobodę ruchu. Prawo szwedzkie nakazuje także zapewnienie zwierzętom odpowiedniej ilości ściółki.
Tom Garrett
tłum. Agnes Van Volkenburgh
opr. Marek Kryda