Ekologia w idojęzycznej prasie
Wszyscy wiemy, jak to się stało: rozsierdzony Stwórca tak skutecznie pomieszał języki budowniczym Wieży Babel, że nie dokończyli swego dzieła i pozostawili nam w spadku ok.5000 języków.
Chwytano się różnych sposobów, by te dolegliwości językowe usunąć: uczono się języków sąsiadów, języków - łączników (np. łaciny czy obecnie angielskiego). Są to jednak sposoby, których realizacja sprawia znane wszystkim trudności i kłopoty. Przez wieki głowiono się nad tym problemem, aż uznano, że fajnym rozwiązaniem będzie sztuczny język międzynarodowy. No i rzucili się potomkowie Adama do pracy. Historia interlingwistyki zna ok.3000 projektów takich języków. Są wśród nich twory zupełnie nieprzydatne a wręcz komiczne, ale są i działa poważne, zasługujące na przemyślenie i upowszechnienie.
Wśród języków międzynarodowych zdecydowany prym wiedzie esperanto, które choć nie jest ideałem lingwistycznym, osiągnęło spory sukces. Ale, jak to wśród ludzi bywa, zaraz znaleźli się naprawiacze, którzy opublikowali zreformowaną wersję esperanta, nazwaną "ido", co w obu językach oznacza "potomek". Potomek ten wiedzie własny żywot, ma międzynarodową organizację uli (Uniono por la Lingvo Internaciona Ido - Unię dla Języka Międzynarodowego Ido), ma kongresy, literaturę i prasę, a wśród niej oficjalne czasopismo "Progreso" ("Postęp"). Adres redakcji: 80, chausse des Gaulois, B-1300 Vawre, Belgia.
Na przykładzie tego czasopisma chciałabym Czytelnikom zb krótko przedstawić problemy ekologiczne poruszane na łamach idojęzycznej prasy. Nasz przegląd zacznę od artykułu Jose Garcii z Hiszpanii (Domajo en nia ekosistemo - Szkoda w naszym ekosystemie), "Progreso" nr 287, w którym to artykule autor, niestety sloganowo, przedstawia problem dewastacji naszego ekosystemu, poruszając także modne dziury ozonowe. W nocie redakcyjnej redaktor naczelny przedstawił inne teorie powstawania tychże, niezależnie od stanu środowiska.
Heidi Neussner (Niemcy) w artykule Ka la homaro ankore havas futuro (Czy ludzkość jeszcze ma przyszłość?), "Progreso" nr 294, analizuje rozwój cywilizacji w różnych aspektach, w tym również przez... pryzmat ekonomii średniowiecza. Jej mąż, Alfred Neussner, w artykule Ka la destrukto di nia mondo ankore es impedebla (w wolnym tłumaczeniu Czy destrukcja naszego świata jest jeszcze możliwa do zatrzymania?), "Progreso" nr 297, na powyższe pytanie odpowiada w zasadzie pozytywnie, przy założeniu, że nastąpią zmiany polityki ekonomicznej. W obu tych artykułach mocno przebijają się idee tzw. "trzeciej drogi".
Podkreślić należy, że Heidi Neussner jest bardzo płodną publicystką, poetką oraz tłumaczem. Jej artykuły zawierają zawsze mnóstwo wiedzy fachowej i ciekawostek. Jest tak np. w artykule Nova glacial epoko? (Nowa epoka lodowcowa?), "Progreso" nr 296, gdzie autorka przedstawia paradoksalną możliwość nastania nowej ery lodowcowej, mimo że nastąpi ogólne ocieplenie klimatu. Nr 292 "Progreso" zawiera tej autorki Fantazi pri automabili futurala (Fantazje o samochodzie przyszłości) czyli o ekologicznych "czterech kółkach". Kończąc przegląd artykułów tej autorki wspomnę o La morbo Tokio (Wrzód Tokio), "Progreso" nr 288, którego treść odpowiada tytułowi.
W wyjątkowo ciekawym artykule Pri ovi e kovi (w wolnym przekładzie O jajkach i ptakach wysiadujących, "Progreso" 291) Andreas Juste (Belgia) przedstawia niecodzienne zachowania się ptaków w okresie lęgowym.
Na koniec wspomnę o poezji, a właściwie o jednym tłumaczeniu A.Juste, "Progreso" 297, pod tytułem Supliko dil arboro (Błaganie drzewa). Treść jest krótka: drzewo przedstawia człowiekowi swoje walory i swoją niezbędność w życiu człowieka i prosi o ratunek. Banalne? Banalne, tylko że jest to starochiński wiersz z początków naszej ery. Jak z tego widać, zawsze istniały konflikty między człowiekiem a przyrodą.
Germana-Ido Societo, Thüringer Str 3, D-37284 Waldkappel, Niemcy, chętnie udziela pomocy w nauce ido i ufundowało każdemu idyście (po egzaminie) premię filatelistyczną wartości 500 dm. Udziela także informacji o ido - Kongresie, który odbędzie się w sierpniu br. w Elsnigk (Niemcy)
Kun idistala saluti.
Dobromira Myszakowska
/ skr. 26, 56-400 Oleśnica
