Oto fragment z opracowania LETSYSTEM TRAINING PACK (ed.J.Croft. Dept. of Commerce and Trade. Australia 1993. s.3-4.), w którym autor próbuje odpowiedzieć na pytanie:
"DLACZEGO POTRZEBUJEMY L E T S ?"
letsystem jest prostym sposobem na wiele problemów występujących w społeczności lokalnej. lets może pomóc ci w różny sposób:
ˇ czy potrzebowałeś kiedyś nagłej pomocy, nie mogłeś nabyć czegoś, co było ci potrzebne lub uzyskać wsparcia w kłopotach, ponieważ brakowało ci pieniędzy, by zapłacić za poradę, usługi czy materiały, które były ci potrzebne?
ˇ czy czułeś się kiedyś samotnie, ponieważ nie znałeś sąsiadów w miejscu swojego zamieszkania lub gdy przeniosłeś się właśnie na nowe miejsce, czując się jak outsider i nie wiedząc jak "wejść" do lokalnej społeczności?
ˇ czy myślałeś kiedyś o rozruszaniu własnego biznesu, lecz powstrzymywał cię strach, gdyż nie wiedziałeś, czy będzie popyt na dobra i usługi, które chciałbyś oferować i obawa w obliczu wysokiej ilości nieudanych przedsięwzięć w małym biznesie w twojej społeczności?
ˇ czy próbowałeś kiedyś zmienić pracę na bardziej cię zadowalającą lub napisać wniosek na lokalny projekt, lecz odstraszyła cię trudna i uciążliwa procedura?
ˇ czy kiedykolwiek miałeś ochotę, aby wraz ze swoim partnerem spędzić wieczór poza domem, lecz odstraszyły cię trudności lub koszt zorganizowania opieki dla dziecka, czy też fakt, że możliwość spędzenia gdzieś miło czasu zbyt drogo kosztuje?
ˇ
czy miałeś kiedyś ważne rzeczy, które powinieneś zrobić (np. wizyta u dentysty, zakup nowych okularów lub kontrola lekarska), lecz które ciągle odkładałeś, gdyż przerażały cię niezbędne koszty i wysiłek?
ˇ czy czułeś kiedyś, że mógłbyś pomóc ludziom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji, lecz nie wiedziałeś, od czego zacząć lub - znając ludzi, którzy w ten właśnie sposób się "wypalili" - obawiałeś się, że zanadto poświęcisz swój czas i zasoby?
ˇ czy znasz ludzi, którzy są bezrobotni i poszukujący pracy, podczas gdy inni potrzebują pomocy i wsparcia, będąc sąsiadami w tej samej dzielnicy czy miasteczku, lecz nie mogą połączyć się w produktywną całość, gdyż społeczność cierpi na niedostatek dochodów?
ˇ czy żyjesz w społeczności, w której ludzie przestali dbać o siebie wzajemnie i są zbyt zajęci (ciągnąc jedną lub dwie prace po to, by związać koniec z końcem), aby poświęcać czas i wysiłek na kłopoty i troski sąsiadów?
ˇ czy zauważyłeś, że małe lokalne przedsiębiorstwa upadają i ludzie muszą dalej podróżować, aby nabyć potrzebne dobra i usługi, z których wiele i tak nie produkuje się w twoim kraju, lecz importuje się dużym kosztem z innych państw i kontynentów?
lets wychodzi naprzeciw wszystkim tym problemom, co więcej w sposób prosty i łatwy.
LETS -
LOKALNIE, EKOLOGICZNIE, TWÓRCZO, SENSOWNIE
Jakie korzyści płyną z rozwinięcia systemu lets dla społeczności lokalnej, jej członków, organizacji społecznych i lokalnego biznesu?
Korzystanie z systemu lets powoduje, że posiadane przez nas zasoby gotówkowe są odciążone dzięki możliwości zaspokojenia części swych potrzeb w oparciu o lets, czyli bez użycia gotówki - możemy wówczas za gotówkę nabyć towary i usługi, przed których nabyciem powstrzymywały nas ograniczone zasoby w portfelu.
Korzystanie z systemu lets pozwala jednostkom i grupom odkryć drzemiące w nich potencje. lets pomaga ludziom przeorientować swoją aktywność na bardziej przez nich preferowaną, a która np. przez konwencjonalny rynek i pieniądz nie jest ceniona. Wzrasta tym samym radość z wykonywanej pracy.
Korzystanie z systemu lets pozwala ludziom, mimo braku konwencjonalnych pieniędzy, na uczestnictwo w życiu gospodarczym społeczności lokalnej i zaspokajanie swoich potrzeb. W tym systemie bieda nie wyklucza ze społeczeństwa, a z pewnością można liczyć na pomoc w trudnościach. Barierami są tylko wzajemne zaufanie i ilość towarów i usług, jakie społeczność lokalna jest skłonna i może wykonać w określonym czasie (tak ze względu na fizyczne bariery, jak i ze względu na swą wyobraźnię czy chęć i zdolność członków społeczności do współpracy). Rachunki nie są oprocentowane, tak więc ci, którzy zaciągnęli kredyt, nie popadają z tego tytułu w większe długi.
Korzystanie z systemu lets powoduje, że efekt mnożnikowy waluty, która nie opuszcza regionu, stale pomnaża bogactwo tego regionu. Oznacza to, że wydajemy pieniądze, aby sobie wzajemnie płacić za pracę na rzecz społeczności lokalnej i jej członków, nikt nie przeznacza swoich zysków na inwestycje poza społecznością lokalną, zwłaszcza na tak nieefektywne, jak te degradujące środowisko naturalne.
Korzystanie z systemu lets pozwala odkryć lokalne i zdrowsze sposoby zaopatrzenia i produkcji oparte o możliwości społeczności lokalnej, a przez to wzmacnia samowystarczalność społeczności lokalnej.
Korzystanie z systemu lets pozwala wzmocnić stabilność gospodarki lokalnej poprzez (częściową przynajmniej) jej izolację od kapryśnych wahań w gospodarce krajowej czy światowej oraz od wahań ilości pieniądza w regionie.
Korzystanie z systemu lets pozwala rozszerzyć wolny rynek towarów i usług, które inaczej nie byłyby osiągalne.
Korzystanie z systemu lets pozwala rozszerzyć zakres wynagradzanych prac i umiejętności, które przez konwencjonalny rynek nie są cenione, a które dla jakości życia społeczności lokalnej i jej członków mają jednak bardzo duże znaczenie (dotyczy to w szczególności tych prac, które "tradycyjnie" wykonywane są społecznie oraz tzw. "prac kobiecych" cenionych niestety niżej niż tzw. "zawody męskie", a często w ogóle nie cenionych i niewycenianych).
Korzystanie z systemu lets pozwala odbudować tradycyjny system wzajemnych usług sąsiedzkich.
Korzystanie z systemu lets pozwala łatwiej przełamać bariery między ludźmi. Dokonanie transakcji jest przecież także pretekstem do wzajemnego kontaktu i to pretekstem, który nie onieśmiela, wynika bowiem z zasad działania systemu.
Korzystanie z systemu lets pozwala, dzięki informacji, którą system dostarcza, łatwiej skojarzyć potrzebujących i oferujących. Klęską obecnego systemu jest fakt, że tak dużo jest do zrobienia, a tylu mamy bezrobotnych. Jest zatem lets także narzędziem zmniejszania czy też eliminacji bezrobocia.
Korzystanie z systemu lets pozwala na utrzymanie równowagi pomiędzy ilością wyprodukowanych dóbr i usług a zaopatrzeniem w pieniądz, gdyż w systemie lets strumień towarów i usług oraz strumień miernika wartości są właściwie tożsame - dopiero transakcja generuje pieniądz.
Korzystanie z systemu lets powoduje, że nowa wartość jest kreowana wraz z każdą transakcją - owo potencjalnie nieograniczone zaopatrzenie w pieniądz (czyli dopóki zdolni jesteśmy coś wytwarzać) powoduje, że aby poprawić moją sytuację, nie muszę "okradać sąsiada", a dodatkowo jeszcze kreuję nową wartość dla całej społeczności.
Korzystanie z systemu lets powoduje, że równy, niezależny od aktualnych dochodów członków społeczności dostęp do właściwie nieograniczonego kredytu chroni społeczność przed produkowaniem dóbr luksusowych przeznaczonych dla bogatej elity, kosztem podstawowych potrzeb tych, którzy zarabiają mniej.
Korzystanie z systemu lets kreuje sprawiedliwość społeczną przez równy dostęp do informacji na temat dystrybucji dóbr i usług.
Korzystanie z systemu lets ułatwia orientację przyszłym lokalnym przedsiębiorcom w tym, czy istnieje w danej społeczności popyt na oferowane przez nich dobra i usługi.
Korzystanie z systemu lets powoduje, że lokalny biznes czerpie zyski z uwolnienia części gotówki, którą dysponują ludzie. Zaspokajanie potrzeb w oparciu o lets nie narusza zasobów gotówkowych ludzi i są oni skłonni obecnie wydać je na towary i usługi, których w innym wypadku, z powodu ograniczonej ilości gotówki, raczej by nie nabyli.
Naszym głównym problemem, jeśli chodzi o pieniądze, jest zwykle ich niedostatek. lets może nam w tym pomóc. Dzięki dostępowi do kredytu trudności finansowe nie wyłączają nas z uczestnictwa w życiu społecznym. Mimo, że kredyt jest nieoprocentowany, nikt na tym nie traci - przecież towar czy usługa została od razu opłacona (minus na jednym koncie oznacza plus na koncie drugiego uczestnika transakcji).
Głównym problemem społecznym w społeczności lokalnej jest zwykle poczucie izolacji doskwierające jeśli nie większości jej mieszkańców, to przynajmniej części. lets, łącząc członków społeczności lokalnej w sieć, łączy ich przy okazji w sieć przyjaźni. Przełamanie pierwszych barier przestaje być trudne. W konsekwencji działania lets powraca sens i poczucie wspólnoty wewnątrz społeczności lokalnej. Znikają bariery. Kwitnie współpraca.
Na rozwinięciu systemu lets zyskuje także lokalny biznes, w zasadzie bez względu na to, czy poszczególne podmioty gospodarcze stają się członkami sieci. Zwolnione zasoby gotówkowe zostaną przecież wydane. Dodatkowym plusem bycia uczestnikiem systemu jest fakt, że uczestnik może oferować swoje towary i usługi za częściową zapłatę w jednostkach lets i w gotówce, dzięki czemu zyska klientów, których mógłby nie mieć oczekując tylko zapłaty w gotówce.
Zyskują także społeczne organizacje wewnątrz społeczności lokalnej. Praca społeczników może być dzięki lets opłacana i nie muszą oni stawać przed trudnym dylematem: czy kontynuować swoją, ważną przecież, działalność, czy zadbać raczej o swoje materialne potrzeby.
Janusz Reichel
rys. Ray Flanagan, Richmond Valley, N.S.W
